کاموس در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) استخراج درست از منابع مذهبی برای تولید کتاب را یکی از موضوعات مهم در حوزه ادبیات مذهبی دانست و توضیح داد: استخراج درست از منابع دینی وابسته به عواملی چون آشنایی با زبان دین، منبع‌شناسی، آشنایی با روش‌های تاریخ نگاری ( در تاریخ اسلام)، آشنایی با علم حدیث، علم رجال و مخاطب شناسی است.
وی افزود:در نوشتن کتاب‌های عمومی مذهبی به ویژه برای نوجوانان مراجعه به منابع دست اول، استفاده از ترجمه‌های درست و معتبر، مراجعه به آثار معتبر و متعدد، شناخت آسیب‌ها مانند اسرائیلیات، نیاز‌سنجی مخاطب، رعایت درک و فهم مخاطب و مشورت با کارشناسان از اهمیت زیادی برخوردار است.
دبیر مجموعه تاریخ شفاهی ادبیات کودک و نوجوان به کتاب‌های منتشر شده درباره سیره ائمه به‌ویژه حضرت علی (ع) برای نسل جوان و نوجوانان اشاره کرد و گفت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای کودکان و نوجوانان آثار دینی فراوان و در مواردی آثار ارزشمندی تولید شده‌اند مثلا نوجوانان از آثار ادبی محمدرضا سرشار، محمود حکیمی، علی موذنی، داوود غفارزادگان، مصطفی رحماندوست، سید مهدی شجاعی، ابراهیم حسن بیگی، محمود پوروهاب، مسلم ناصری، سعید روح افزا، فریبا کلهر، زهرا زوّاریان و چند نویسنده دیگر استقبال کرده‌اند.
وی درباره وضعیت کتاب و ادبیات دینی کودک و نوجوان و مسایل تولید آن در ایران، به سه محور اشاره کرد؛ محور اول، آسیب شناسی و رویکردهای آسیب شناسانه این نوع ادبی، محور دوم، مخاطب شناسی ادبیات و کتاب دینی و محور سوم، مسایل چاپ و نشر در تولید کتاب دینی در ایران.
کاموس در تشریح محور اول گفت: رویکردهای آسیب شناسی داستان‌های دینی کودک و نوجوان را می توان همانند رویکردهای آسیب شناسی هر اثر به سه دسته آسیب شناسی معطوف به پدیدآورنده، متن داستان و مخاطب (کودک و نوجوان) دسته بندی کرد.
وی افزود: در آسیب‌های معطوف به پدیدآورنده می‌توان عنوان کرد که برخي نويسندگان بدون در نظر گرفتن ويژگي مراحل رشد دینی و مذهبی كودك و نوجوان، بدون داشتن مهارت‌هاي لازم فن و هنر داستان نويسي، بدون آشنایی لازم با زبان و تاریخ دین، بدون مراجعه کافی به منابع معتبر و متعدد و تنها با مراجعه به یک منبع یا تكيه بر حافظه شفاهی و پیش‌داشته های و پيش‌داوري‌های ذهني خود و گاهی بدون داشتن عشق و ارادت عمیق به موضوع و بر اساس سفارش یا شرایط موافق به خلق آثار ديني براي كودكان ونوجوانان مي‌پردازند.
کاموس ادامه داد: عموما ناشر نیز به عنوان یکی از ارکان پدیدآورنده از مشاور مذهبی، کارشناس دینی و بررسی لازم قبل از تولید استفاده نمی‌کند و به طور کلی سیاستگذاری فرهنگی دینی ندارد. همان طور که نهادهای دولتی یا حاکمیتی مسوول سیاستگذاری و توسعه پایدار و آینده نگارانه در این زمینه ندارند.
وی درباره آسيب‌هاي مربوط به متن گفت: بيشتر این نوع آسیب شامل نوع ادبي متن یعنی ادبی بودن يانبودن متن، زبان ادبي آن‌ها یعنی تأثیرپذیری زبان داستان از زبان ترجمه متون دینی و کهن که به ادبیّت و فارسی بودن و سادگی متن لطمه وارد می کند و آسيب هاي مربوط به منابع یعنی مستند بودن يا مستند نبودن آن‌ها و میزان تحریف واقعیت مربوط مي‌شود.
کاموس گفت: آسیب شناسی معطوف به مخاطب (خواننده) در ادبیات کودک و نوجوان به دلیل مخاطب محور بودن ادبیات، جایگاه ویژه ای دارد. به گونه ای که در مراکز آموزشی پیشرفته جهان، ده‌ها نوع پرسشنامه، آزمون و مصاحبه برای سنجش صحت و سقم یادگیری مخاطب وجود دارد.
داور کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در تشریح محور دوم، که به مخاطب شناسی ادبیات و کتاب دینی می‌پردازد گفت: عوامل سازنده احساس سودمندی و احساس رضامندی برای مخاطب آثار دینی در ایران تغییر کرده است. در واقع، انباشتگی اطلاعاتی، داستانی شدن ذهن مخاطبان به دلیل انواع سریال های داستانی دینی، بالا رفتن ذوق و پسندشان بر اثر افزایش ارتباط با رسانههای رفیق و موافق( مانند برنامه‌ها و محتوای دینی رادیو، تلویزیون، لوح‌های صوتی و تصویری، نرم افزارهای چندگانه و منابر مذهبی و غیره) و بر اثر تنوع و فراگیری رسانههای رقیب دین و مذهب و قدرت و نفوذ فناوری های نو ارتباطی و اصلاعاتی، الگوهای مصرف مخاطبان آثار دینی را متحوّل کرده است.
کاموس درباره مسایل چاپ و نشر در تولید کتاب دینی که سومین محور از این بحث را به خود اختصاص داده توضیح داد: نرم افزار و سخت افزار صنعت چاپ و نشر کتاب دینی در ایران را باید در رابطه با این مسایل بررسی و ارزیابی کرد؛ ناپایداری و عدم آینده نگاری در سیاستگذاری فرهنگی دولت‌ها و نهادهای مسوول، تمرکزگرایی در مدیریت‌های فرهنگی، رسانه‌ای شدن فرهنگ و کالاهای دینی، اقتصادی شدن کالاهای دینی، سیستم توزیع ناهمگن و بی‌توجهی به تغییر الگوی مصرف کنندگان در تولید و تبلیغات دینی.
وی همچنین در مورد مجموعه دوجلدی خود با عنوان «حکایت‌های شنیدنی از زن‍دگ‍ان‍ی حضرت علی (ع)» و «قضاوتهای شنیدنی از زن‍دگ‍ان‍ی حضرت علی (ع)» که برای نوجوانان نوشته شده است، توضیح داد: «حکایت‌ها» مجموعه 102 حکایت از زندگی امام علی (ع) در 5 فصل از تولد امام تا بعثت، هجرت و رحلت پیامبر اعظم (ص) و از حکوت تا شهادت امام با رویکرد تاریخی است.
وی افزود: کارکرد این حکایت‌ها، نمایش ابعاد انسان کامل در موضوع‌های اعتقادی و رفتاری امام علی(ع) و از همه مهم‌تر مظلومیت امام در جامعه دنیا‌طلب و غافل از آخرت است. چنانکه سلوک و رفتار شخصی، رفتار نسبت به بیت المال، رفتار با گرفتاران و مردم، علی(ع) مظلوم تاریخ، دوران فتنه و دشنام برای علی (ع) عناوین بخش هایی از کتاب هستند.
کاموس درباره دومین کتاب از این مجموعه نیز گفت: «قضاوت‌ها» مجموعه 52 قضاوت در 4 فصل با عناوین قضاوتهای شنیدنی از امام علی (ع)، در حاشیه دادگاه، پرسش‌های دشوار، پاسخ‌های عامیانه و لطیفه وار است. کارکرد این قضاوت‌ها، نمایش فضایل و مناقب امام و تجلی علم، فقه، مدیریت و امامت حضرت در داوری‌های شگفت و بی‌نظیرش است.
کاموس با اشاره به چگونگی استخراج منابع در مورد مجموعه خود، ادامه داد: من در «قضاوت‌ها» از نهج البلاغه به عنوان منبع دست اول و از منابع مشهور از شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید، سیره معصومان علامه سیّد محسن امین، الغدیر علامه امینی، قضاوتهای حضرت علی( ع) علامه شوشتری، قضاوتهای حضرت امیرالمومنین(ع) شیخ ذبیح الله محلاتی و چند اثر دیگر استفاده کردم. همچنین کتاب را مدیریت وقت مرکز آفرینش های ادبی حوزه هنری به قم فرستادند و کارشناسان بررسی و تأیید کردند.
وی افزود: در آوردن قضاوت‌ها همان‌طور که در مقدمه کتاب نوشته ام تلاش کردم نیاز، درک و پسند نوجوانان را رعایت کنم و قضاوت‌هایی را بیاورم که درک و فهم آن‌ها کمتر به اطلاعات دقیق و فنی از علوم فقه یا حقوق نیاز داشته باشد.
دبیر مجموعه تاریخ شفاهی مدارس اسلامی ایران در مورد رمز موفقیت مجموعه«حکایت‌ها و قضاوت‌ها» در استقبال عمومی از این آثار گفت: علاقه و عشق مردم به امیرالمومنین علی (ع) رمز اصلی استقبال از مجموعه حکایت‌ها و قضاوت‌ها است. خیلی زود نسخه‌های چاپ شده و شمارگان اول این مجموعه تمام شد. از این‌که می‌بینم مومنان حکایت‌ها و قضاوتهای آمده در این مجموعه را با ذکر منبع در وبلاگ‌ها و سایت‌ها می آورند و فضایل و مناقب امام علی (ع) را در فضای مجازی منتشر می‌کنند، خوشحالم و خدا را شکر می‌کنم.
جمعه ۲۷ تیر ۱۳۹۳ - ۱۱:۲۸
نظر شما