مهدی مهراندیش، سرویراستار انتشارات فاتحان در تعریف خود از پدیده کتابسازی به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) گفت: کتابسازی مساله‌ای ضد فرهنگی است. در روند کتابسازی اساسا با پدیده‌ای به نام پژوهش و تحقیق سرو کار نداریم. این شیوه از کار در واقع گردآوری ناشیانه از آثار است که منابع آن ارزشمند نیستند و حتی منابعی که دارای ارزش است نیز در خلال یا پایان کتاب آورده نمی‌شوند.
وی یادآور شد: البته کار گردآوری برای بسیاری از کتاب‌ها انجام می‌شود و این آثار اطلاعات مناسبی ارایه می‌کنند اما این آثار کتابسازی تلقی نمی‌شوند زیرا قابلیت بهره‌برداری به عنوان منبع را دارند.
مهراندیش با بیان این‌که در حوزه دفاع مقدس کتابسازی امری شایع است، افزود: این مساله بیشتر در حوزه زندگینامه‌های دفاع مقدس دیده می‌شود و شمار زیادی از آثار منتشر شده، فاقد هر گونه ارزش ادبی، تاریخی و حتی سیاسی است. به همین دلیل می‌گویم که کتابسازی کاری ضد فرهنگی است.
وی درباره دلیل شایع بودن مساله کتابسازی در حوزه دفاع مقدس توضیح داد: با توجه به رشد نگارش آثار حوزه تاریخ شفاهی و خاطره‌نویسی در سال‌های اخیر به مساله کتابسازی دامن زده شد. آثاری چون کتاب «دا» وقتی وارد بازار نشر شد، مورد استقبال بی‌سابقه قرار گرفتند و هر فردی گمان کرد که می‌تواند خاطره رزمندگان و افراد حاضر در جنگ تحمیلی را در قالب کتاب منتشر کند. این در حالی بود که شیوه نگارش صحیح و صداقت قلم در کتاب «دا» سبب مشهور شدن این کتاب شد.
ویراستار سابق انتشارات امیرکبیر، دلیل دیگر رواج پدیده کتابسازی در حوزه دفاع مقدس را وجود نهادهای موازی برای نگارش کتاب‌های دفاع مقدس دانست و تصریح کرد: طبیعتا چندین سازمان موازی که در این عرصه کار می‌کنند، باید خروجی مناسبی داشته باشند. بسیاری از این نهاد‌ها و سازمان‌ها حتی تجربه عملی موفقی هم در این حوزه ندارند و این طبیعی است که به ورطه کتابسازی بیفتند.
وی مهم‌ترین عامل رشد پدیده کتابسازی را که در همه عرصه‌های نشر، از جمله دفاع مقدس وجود دارد را نبودن سنت نقد در کشور دانست و افزود: وقتی چنین سنتی رایج نیست، نمی‌توان نویسنده را متهم به کتابسازی کرد زیرا هیچ‌گاه تذکر لازم به وی داده نشده است. در این سال‌ها بیش از گذشته شاهد پدیده کتابسازی هستیم. برخی نویسندگان مطرح هم گاهی دچار آن می‌شوند زیرا نمی‌خواهند از سطحی که انتظارش را دارند تنزل کنند. معدودی از نویسندگان مطرح از خود انتظار دارند که هر سال چندین اثر تالیفی داشته باشند و گاهی به کتابسازی می‌پردازند.
مهراندیش در پاسخ به این پرسش که ناشران چگونه می‌توانند مانع کتابسازی در عرصه دفاع مقدس شوند؟ گفت: این مساله‌ای است که به شیوه مدیریت ناشران بازمی‌گردد. مسئولان انتشارات فاتحان در تلاش هستند که فیلتر‌هایی ایجاد کنند تا فقط آثاری را منتشر کنند که رویکرد صرفا خاطره‌نگاری درباره دفاع مقدس نداشته‌اند. همچنین انتشارات فاتحان می‌کوشد به نوعی، نقد پیش از انتشار را بر آثاری که قصد انتشار آن‌ها را دارند هم لحاظ کنند.
سرویراستار انتشارات فاتحان درباره سهم ویراستاران در پیشگیری از گسترش روند کتابسازی در حوزه دفاع مقدس اظهار کرد: از زمانی که کتاب وارد چرخه تولید می‌شود سهم ویراستاران به عنوان مشاور بسیار مهم است. ولی متاسفانه در صنعت نشر کشور ما به حضور ویراستار اهمیت چندانی داده نمی‌شود. ویراستاران تنها در آثار مرجع و مهم نقش خود را ایفا می‌کنند و دیگر آثار از نگاه ویرایشی محروم می‌مانند. خوشحالم که با انتشارات فاتحان در این زمینه همکاری می‌کنم و این ناشر حوزه دفاع مقدس چنین فیلتری برای آثارش در نظر گرفته است.
* در این باره بیشتر بخوانید:
نصرت‌الله محمود‌زاده: ورود حرفه‌ای به ساحت ادبیات دفاع مقدس در ساختار اداری نمی‌گنجد/ اغلب سفارشی‌نویسی‌ها به کتابسازی می‌انجامد
مجید مختاری: کتابسازی به دروغ‌پردازی در حوزه دفاع مقدس دامن می‌زند/ برخی از تاریخ شفاهی‌ها مصداق کتابسازی است
کورش علیانی: مقابله با کتابسازی‌های حوزه دفاع مقدس راهی جز مسیر حقوقی ندارد
جهانگیر خسروشاهی: ادبیات واقعی دفاع مقدس بدون عرق‌ریزی روح خلق نمی‌شود/ کتابسازها جاعلان فرهنگ‌اند
کامران پارسی‌نژاد: مطالعات گسترده در حوزه علوم انسانی ادبیات دفاع مقدس را از تکرار می‌رهاند
رضا حاجی‌آبادی: حمایت مستقیم از ناشران دفاع مقدس به کتابسازی می‌انجامد/ نیازمند بازتعریف کتابسازی هستیم
امیرحسین انبارداران: پدیده کتابسازی در حوزه دفاع مقدس نامبارک نیست!
فخرالدین پزشکی: تکراری بودن محتوای آثار دفاع مقدس ناشی از کتابسازی نیست/ پرهیز از اسطوره‌سازی در ترسیم چهره شهیدان
محمد عزیزی: می‌توان با خلاقیت به کتابسازی مبتلا نشد/ نیمی از آثار دفاع مقدس حرف تازه‌ای ندارند
شنبه ۳۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۰۹:۲۰
نظر شما