نویسنده مجموعه نمایشنامه «الهه» که به تازگی از سوی نشر نیستان چاپ و منتشر شده است، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره این اثر و همچنین مطالعه و کتابخوانی سخن گفت.

نمایشنامه‌هایی که تحت عنوان «الهه» به چاپ رسیده است، چگونه برای چاپ و انتشار انتخاب شده اند؟
«درهمین نزدیکی» عنوان کتابی بود که توسط نشر نیستان در سال 1385 منتشر شد، در این کتاب سه اثر از نمایشنامه های من با عنوان های «در همین نزدیکی»، «محال هم ممکن است» و «هفت هشتم» گنجانده شده بود. سال گذشته سید علی شجاعی، مدیر انتشارات نیستان به من اطلاع داد که این کتاب قرار است به چاپ دوم برسد به همین دلیل از من خواست اگر نمایشنامه دیگری نیز دارم برای چاپ در اختیارش قرار بدهم، من نیز چهار نمایشنامه دیگر با نام های «فولاد هرگز زنگ نمی زند»، «الهه»، «حکایتی از روایتی ناتمام» و «یک شاخه گل سرخ» را به آن‌ها افزودم که حاصل آن تحت عنوان «الهه» منتشر شد.

کدام یک از نمایشنامه های این مجموعه تا کنون به روی صحنه رفته است؟
تعدادی از آن‌ها اجرای عمومی داشته اند. برای مثال نمایشنامه «الهه» درجشنواره بین المللی تئاتر فجر در سال 1390 و در بخش مسابقه ایران حضور داشت، ضمن این‌که نمایشنامه «محال هم ممکن است» برگزیده جشنواره ای تحت عنوان «عاشورائیان» و نمایشنامه «هفت هشتم» نیز برگزیده جشنواره بین المللی تئاتر رضوی شده بود.

نمایشنامه های کتاب «الهه» با چه موضوعی به نگارش درآمده اند؟
 اکثر نمایشنامه های این کتاب دینی و مذهبی هستند که از سال های 85 تا 92 به نگارش درآمده اند. سه نمایشنامه این مجموعه با نام های «در همین نزدیکی»، «هفت هشتم» و «محال هم ممکن است» به ترتیب در رابطه با امام زمان (ع)، امام رضا (ع) و امام حسین (ع) هستند و نمایشنامه هایی نیز که در چاپ دوم به این مجموعه افزوده شده اند نیز بیشتر جنبه آیینی سنتی، اجتماعی، دفاع مقدس و مذهبی دارند.

وضعیت نشر و فروش کتاب های حوزه ادبیات نمایشی را چگونه ارزیابی می کنید؟
واقعیت این است که رمان، شعر و حتی فیلمنامه در مقایسه با نمایشنامه فروش بالاتری دارد و باید گفت که وضعیت نشر و فروش کتاب های حوزه ادبیات نمایشی اصلا خوب نیست.

به نظر شما حمایت‌های دولتی در حوزه ادبیات نمایشی در سال‌های اخیر چگونه بوده است؟
فکر می کنم «فاجعه» مناسب ترین کلمه برای پاسخ به این پرسش است. متاسفانه نهادهای دولتی تمایلی برای چاپ و انتشار نمایشنامه هایی که حرف روز جامعه و انتقادی – اجتماعی باشند ندارند و من متاسفم برای برخی از این نهادها که اگر موضوع یک نمایشنامه باب میلشان نباشد و آن را زنگ خطری برای خود بدانند، تمایلی برای چاپ کتاب از خود نشان نمی دهند. برای نمونه بنیاد روایت فتح جشنواره ای را تحت عنوان تئاتر مقاومت برگزار کرد که یکی از نمایشنامه های من با عنوان «فولاد هرگز زنگ نمی زند» رتبه دوم را در این جشنواره به دست آورد و با این ادعا که نویسنده این نمایش هیچ آشنایی با فضای دفاع مقدس ندارد، اقدامی برای چاپ آن نکردند حال آن‌که برادران من در جبهه حضور داشتند و با فضای جنگ بیگانه نبودم. فکر می کنم این گونه نگاه‌ها بر فروش و همچنین دیده شدن نمایشنامه اثر منفی می گذارد.

بنابراین با توجه به صحبت های شما می توان گفت که وضعیت نشر نمایشنامه در بخش خصوصی قابل قبول تر است؟
بله، دلیل افت فروش نمایشنامه ها برخی از نهادهای دولتی هستند چون آن‌ها با اقدامات خود موجب شده اند موضوع نمایشنامه ها، نوع روایت، نگارش و... از لحاظ کیفی کاهش یابد اما عملکرد ناشران خصوصی در حوزه نمایشنامه ها قابل قیاس با بخش دولتی نیست و آن‌ها بدون حذف یک واو نمایشنامه ها را منتشر می کنند. همچنین احترامی که آن ها برای مولف و صاحب اثر قائل هستند نیز برای من با ارزش است.

سیروس همتی چقدر از وقت خود را به مطالعه کتاب اختصاص می دهد؟
مطالعه کتاب برای من اهم و فی الاهم دارد، یعنی اگر مشغول بازی در یک فیلم یا تئاتر باشم بیشتر مطالعات من مربوط به حوزه بازیگری یا نوع نقشی است که قرار است آن را ایفا کنم یا برای مثال اگر نزدیک به عید نوروز باشیم سعی می کنم در رابطه با عید نوروز و آیین های باستانی مطالعه کنم. بنابراین مطالعه من بستگی به نوع فعالیتی دارد که انجام می‌دهم.

کتاب هایی را که مطالعه می کنید معمولا چگونه برمی‌گزینید؟
توصیه دوستان نقش مهمی در مطالعات روزانه‌ام ایفا می کند اما پیش از آن معمولا خلاصه کتاب ها در کاتالوگ هایی که توسط موسسات انتشاراتی برای معرفی کتاب هایشان چاپ می کنند یا در مطبوعات و خبرگزاری ها منتشر می شود مرا جذب خود می‌کند و برای خرید و خواندن آن ترغیب می‌شوم.

نام آخرین کتابی که آن را مطالعه کردید چه بود؟
«جمیله» عنوان آخرین کتابی است که به تازگی مطالعه آن را تمام کرده ام. این کتاب اثری از چنگیز آیتماتوف نویسنده شهیر قرقیزستانی است که به عنوان یکی از بهترین آثار او نیز شناخته شده است.

به نظر شما مهم‌ترین دلیل دوری مردم ما از مطالعه کتاب چیست؟
در وهله اول این مساله باز می گردد به فرهنگی که هر فرد در آن رشد می کند و به همین علت فکر می کنم که تربیت خانوادگی نقش بسیار مهمی را بر  افراد در کتابخوان شدنشان ایفا می کند، پس از آن نیز بدون شک مدارس روی کودکان تاثیر مثبت یا منفی دارد. دلیل دیگر عدم علاقه مردم ما پیدا شدن جایگزین هایی به عنوان کتاب است که از جمله می توانم به شبکه های اجتماعی مختلف، بازی های رایانه ای و ... اشاره کنم.

رابطه شما با کتاب های الکترونیک چگونه است؟
فکر می کنم که کتاب های الکترونیک برای آشتی دادن مردم با مطالعه کتاب خیلی مفید هستند اما به شخصه رابطه خوبی نمی توانم با آن‌ها برقرار کنم زیرا در درجه اول برای سلامتی انسان مضر است و بعد از آن هم احساسی را که از ورق زدن کتاب یا خط کشیدن زیرمطالب مورد علاقه ام در آن به من دست می دهد نمی توانم در کتاب های الکترونیک به دست بیاورم.