به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)  نشست «بررسی تحلیل انتقادی آبراهام گایگر درباره ارتباط قرآن با منابع یهودی»، سه‌شنبه شب، دهم تیرماه با حضور فاطمه بیگدلی در سالن کنفرانس بیست و دومین نمایشگاه بین المللی قرآن برگزار شد.

فاطمه بیگدلی در ابتدای این نشست به چگونگی اولین برخورد غربی‌ها با قرآن اشاره کرد و گفت: سرآغاز توجه اروپاییان به قرآن کریم توسط «پترس مقدس» بود که در قرن 12 میلادی صورت گرفت. وی به برخی از پیروان خود توصیه کرد تا آثاری را به وجود بیاورند تا به وسیله آن به مقابله فرهنگی با اسلام و قرآن بپردازند.

وی افزود: در قرن های 16 و 17 میلادی محققان اروپایی با جدیت تمام شروع به مطالعه زبان عربی کردند که دلیل این کار را می توان در افزایش بی سابقه قدرت در دوره رنسانس و پیشروی های عثمانی در اروپا عنوان کرد. البته لازم به توضیح است که تمام تحقیقات صورت گرفته در قرن 19 توسط محققان آلمانی صورت گرفت.

این کارشناس قرآنی کشور اظهار کرد: آبراهام گایگر در سال 1810 میلادی در فرانکفورت متولد شد و در 17 سالگی شروع به انجام پژوهش هایی کرد. در سال 1829 وارد دانشگاه بن شد و به عنوان خاخام فعالیت خود را آغاز و سرانجام در سال 1876 فوت کرد. گایگر  محققی آلمانی بود که در کتابی سعی داشت تأثیرپذیری قرآن را از یهودیت مورد بررسی قرار دهد. نظریه او سرآمد همه نظریه ها در زمان خود بود.

وی در ادامه عنوان کرد: گایگر در طول یکی از تعطیلات بهاری خود و بر اساس پیشنهاد استادش شروع به نگارش مقاله ای در مورد ریشه یابی منابع یهودیت در اسلام پرداخت. با جایزه ای که بابت این مقاله دریافت کرد توانست رساله دکترای خود را دریافت کند و یک سال بعد این مقاله به زبان عربی منتشر شد.

 بیگدلی توضیح داد: خود کتاب گایگر دارای دو فصل است که در طول این دو فصل سوالاتی را مطرح کرده است. سوال اول این بود که حضرت محمد(ص) چه مطالبی را از عهدین یا همان کتاب‌های مقدس اقتباس گرفته است و دوم این‌که چگونه این موضوع برای پیامبر(ص) امکان پذیر شده است. در واقع سؤالات وی این‌گونه بوده است که اولاً چنین چیزی وجود داشته است یا نه و اگر بوده است به چه کیفیتی بوده است.

وی افزود: گایگر بخش عظیمی از کار خود را به داستان های قرآنی اختصاص می دهد و می گوید پیامبر(ص) در این بخش تأثیرپذیری بیشتری داشته است. گایگر برای داستان های قرآن یک تقسیم بندی انجام می دهد. گایگر در ابتدا گزارش قرآن از این داستان ها را ارایه و سپس در کنار آن به شرح تورات از این داستان ها می پردازد و هر جا که تفاوتی بین داستان ها می بیند به زعم خود، خطا رفتن پیامبر(ص) در آن زمینه را گوشزد می کند.
 
فاطمه بیگدلی در بخش دیگری از صحبت های خود در این نشست به بحث در مورد منابع مورد استفاده گایگر، اشاره و عنوان کرد: منابع گایگر برای تألیف کتابش دو دسته هستند، دسته اول منابع اسلامی است که شامل تفاسیر اسلامی که در زمان نگارش مقاله به آن‌ها دسترسی داشته است و دسته دوم نیز منابعی هستند که در زمان نگارش کتاب اصلی در دست داشته که تفسیر بیضاوی یکی از آن‌ها بوده است.
 
بیگدلی درباره ارزیابی محققان غربی از این کتاب گفت: یکی از استادان برجسته غربی، گایگر را از صمیم قلب تحسین  و تئودرو نیز در آثار  خود از این کتاب به نیکی یاد می کند. البته خود غربی ها بر این باور هستند که محققان آلمانی هدف شان این نبوده است تا بگویند اسلام چیزی جز منابع یهودیت نیست بلکه هدفشان این بوده است تا به فهم پیدایش جامعه نخستین اسلام و چگونگی آن پی ببرند.

این استاد علوم قرآن و حدیث بیان کرد: با این‌که این پژوهش دستاورد بزرگی است اما خالی از انتقاد نبوده است. یکی از محققان یهودی این تاثیر را اغراق آمیز بیان می کند و «هاینریش» با این‌که ارزیابی مثبتی از این کتاب دارد معتقد است دلایل مورد استفاده برای اقتباس پیامبر(ص) از یهود کافی نیست و حتی گایگر را ملامت می کند.

این کارشناس قرآنی کشور در مورد نقدهایی که به منابع مورد استفاده توسط گایگر مطرح است، گفت: با کمی دقت می توان فهمید دلیل استفاده از این نوع منابع سهل الوصول بودن آن بوده است و یکی از نقدهای اصلی که به آن مطرح شده است که چرا از تاریخ طبری استفاده نکرده است.

بیگدلی در ادامه با بیان این‌که اگر یهود و نصارا مطالب آثار خود را در اختیار پیامبر(ص) گذاشته باشند، چطور ممکن خواهد بود که پیامبر(ص) در دین جدید پیروان سایر ادیان را ملحد بشمارد. گایگر بخشی از کتاب خود را به مفاهیم قران که از یهود گرفته شده اختصاص داده است.

وی افزود: نقدی که به این مورد وارد است این است که این بحث در قبل نیز مطرح بوده است اما در تعبیر خود قرآن لسان این کتاب عربی مبین است و خداوند در این مورد فرموده است ما پیامبری را نازل نمی کنیم مگر با زبان قومش، بنابراین این نکته ای نیست که آن‌ها مطرح کنند.

این استاد علوم قرآن و حدیث در پایان گفت: گایگر در کتاب خود می گوید که پیامبر (ص) سعی در جلب نظر یهودیان داشته است، اگر این سخن درست باشد پس چرا آیاتی در مورد نکوهش یهود آمده است و به عنوان مثال چرا در آیه 101 سوره مبارکه بقره یهودیان مورد سرزنش قرار می گیرند. قرآن در موارد متعددی اخلاق، رفتار و عقاید یهود را نهی می کند.

بیست و دومین نمایشگاه بین‌المللی قرآن کریم از 4 تا 22 تیر ماه به مدت 20 روز از ساعت 18 تا 24 در محل باغ موزه دفاع مقدس واقع در میدان ونک، بزرگراه شهید حقانی، میزبان قرآن دوستان و روزه داران خواهد بود.