به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا) گروه روش‌شناسی و تاریخ‌نگاری نشستی را با عنوان «کجتابی روايت تاريخی وکاربرد روش شناختی آن» با حضور احمد پاکتچی، دین شناس و زبان‌شناس ایرانی، عضو شورای عالی علمی مرکز دايرة المعارف بزرگ اسلامی، عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق، مدیر کنونی گروه نشانه‌شناسی هنر در فرهنگستان هنر و رييس حلقه نشانه‌شناسی تهران برگزار می‌کند.
می‌دانيم روايت‌های تاريخی عموما از الگوهای کلاسيک پيروی می‌کنند که از حيث روند، نسبت ميان پي‌رفت‌ها، روابط ميان کنشگران و ديگر ويژگی‌های عمومی روايت، وضعيت‌هايی قابل انتظار دارند. از سوی ديگر می‌دانيم گزارشگران تاريخ را رسم بر آن بوده که دريافتشان از رخداد بيرونی و امر تاريخی را ـ به مثابه پيشاروايت ـ در چارچوب يک روايت قالب‌بندی و برای آيندگان ثبت کنند و همين قالب‌بندی، زمينه‌ای را برای فاصله گرفتن گزارش‌ها از صورت خام پيشاروايت فراهم آورده است. همچنين روايتی گزارش شده از سوي يک مورخ، خود می‌تواند در چرخه گزارشگری وارد و در شکل جديدی قالب‌بندی شود.
بزرگترين مساله‌ای که در اين ميان پديد می‌آيد، آن است که امر تاريخی به عنوان امری غالبا دور از انتظار در قالب روايت داستانی جای می‌گيرد، روايت‌هايی که غالبا روندی قابل انتظار دارند و قالب‌بندی‌های مکرر، فاصله‌ها از آن پيشاروايت خام را بيشتر و بيشتر می‌كند. بر اين پايه برای پژوهشگر تاريخ بسيار اساسی است که بتواند با استفاده از ابزاری، زاويه موجود ميان گزارش روايی و رخداد را رصد و با واسازی و طی مسير وارونه در اين قالب‌بندی‌ها، به امر تاريخی نزديک‌تر شود.
يکی از الگوهای واسازی و شکافتن لايه‌های يک متن برای دستيابی به لايه زيرين، جستن به دنبال کج‌تابی‌های deviation متن است که در مباحث نشانه‌شناسی، از جمله نشانه‌شناسی تصوير مورد استفاده قرار گرفته است. الگويی نزديک به آن نيز با سابقه‌ای بيشتر در مباحث مربوط به نقد متن ـ به ويژه نقد کتاب مقدس ـ با عنوان لايه‌شناسی ( Stratology ) مورد استفاده بوده است که می‌توان دستمايه‌های آن حوزه را نيز در کنار مباحث مربوط به کجتابی فعال و به يک الگوی کارآمد در حوزه نقد گزارش‌های تاريخی مبدل كرد. در اين مبحث کوشش خواهد شد تا گونه‌های مختلف کجتابی در روايت و چگونگی استفاده از اين کج‌تابی‌ها برای رسيدن به لايه‌های زيرين روايت معرفی و تبيين شود و زمينه‌ای برای کاربرد روش‌شناختی از آن فراهم آيد.
این نشست دوشنبه (دوم تیرماه) در محل پژوهشکده تاریخ اسلام واقع در تهران، خيابان شهيد عباس‌پور، خيابان رستگاران، کوچه شهروز شرقی، شماره 9 برگزار مي‌شود و حضور در این نشست، برای عموم آزاد است.
یکشنبه ۱ تیر ۱۳۹۳ - ۰۷:۴۰
نظر شما