به گزارش خبرنگار هنر و رسانه خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) سی امین نشست ترویج کتابخوانی با موضوع «رسانه های مجازی و ترویج کتابخوانی» عصر روز گذشته (26 خرداد) در مجتمع فرهنگی هنری شهید شامران کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با حضور حجت الاسلام و المسلمین محمدرضا زائری، نویسنده و فعال رسانه ای و دکتر شیما مرادی، کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی برگزار شد.

حجت الاسلام محمدرضا زائری در ابتدای این نشست درباره چگونگی استفاده از رسانه های مختلف در ترویج کتابخوانی گفت: برخی بر این باورند که حضور پر رنگ رسانه های جدید و سرعت تغییر آن‌ها باعث کمرنگ شدن کتابخوانی میان آنان می شود. هر چه تکنولوژی گسترده تر باشد انسان از کتاب های کاغذی فاصله می گیرد و به سمت کتابخوانی مجازی روی می آورد. این موضوع برای انسان‌هایی که ارتباط نزدیک با کتاب‌های کاغذی دارند آسیب جدی تلقی می شود چرا که آن‌ها از نظر روحی و روانی با کتاب‌های کاغذی انس گرفته اند.

این نویسنده و محقق  با اشاره به نقش خانواده در گرایش کودکان به کتابخوانی اظهار کرد: خانواده نقش مهمی در ترویج کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان دارد زیرا کودکان در چارچوب خانواده الگو پذیری می کند و اگر پدر یا مادر به هر دلیل به این مهم توجه نداشته باشند کودک کتاب را جزئی از برنامه روزانه خود نخواهد پذیرفت.

زائری درباره راه های تشویق کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان در کشورهای اروپایی توضیح داد: در بسیاری از کشورهای اروپایی که ادعایی برای فرهنگ غنی و تربیت مناسب فرزندانشان ندارند پدر و مادر کودکان را در فضاهای مجازی و حتی تماشای تلویزیون تنها نمی گذارند و آن‌ها را تشویق به انتخاب شبکه هایی می کنند که در آن‌ها در خصوص کتاب و معرفی آن صحبت می شود و به نوعی کنترلی بر فضای تربیتی فرزندانشان دارند.

وی ادامه داد: متاسفانه در کشور ما به این موضوع توجه نمی شود و اکثر والدین برای این‌که از اذیت کودکانشان در امان باشند آنها را به دیدن تلویزیون تشویق می کنند بدون این‌که خود نظارتی بر شبکه هایی که کودکانشان آن را تماشا می کنند داشته باشند و این موضوع می تواند نمایانگر بی توجهی برخی از آنان به تربیت فرزندان کتابخوان باشد.

نویسنده کتاب «کیمیای عفو» مهم‌ترین مشکل جامعه امروزی را ناآگاهی والدین از نقش خود در تربیت استفاده درست در فضاهای مجازی کودکان دانست و گفت: متاسفانه امروزه خانواده ها کارکردن کودکان با ابزارهای تکنولوژی را افتخاری بزرگ می دانند در حالی که ممکن است مشکلات بزرگی برای کودکان با استفاده نادرست از این امکانات پیش بیاید که در واقع نقش خانواده برای جلوگیری از این آسیب‌های اجتماعی بسیار پر رنگ است.

نقش پذیری کودکان از رسانه های کتابخوان

حجت الاسلام زائری در ادامه این نشست گفت:  متاسفانه رسانه ها هم در ترویج کتابخوانی بسیار ضعیف عمل می کنند.آن‌ها به دلیل تاثیر بسیاری که بر روح و جان مخاطبان خود دارند با نمایش کتابخوانی می توانند این فرهنگ را در جامعه رواج دهند اما می بینیم که حتی در سریال های پر مخاطب تلویزیون هم شخصیت محبوب و اصلی داستان که می تواند تاثیر زیادی بر مخاطبان خود بگذارد هم کتابخوان نیست.

مدارس و تشویق دانش آموزان به کتابخوانی

محمدرضا زائری درباره نقش مدارس در آموزش کودکان و نوجوانان به کتابخوانی خاطرنشان کرد: کتابخانه های مدارس هم گاهی بر اساس نوع عملکردشان می توانند دانش آموزان را تشویق به کتابخوانی کنند. در سبک جدید زندگی امروزی که پدر و مادر به دلیل اشتغال زیاد نمی توانند آن‌طور که باید بر فرزندان خود در زمینه کتابخوانی تاثیر گذار باشند کتابداران مدارس می توانند به عنوان جایگزین نقش آن‌ها برای کودکان باشند و کتاب‌های مناسب حال دانش آموزان را به آن‌ها امانت دهند و با این کار آنان را تشویق به خواندن کنند.

راه های رواج کتابخوانی در کشورهای اروپایی

دکتر شیما مرادی کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی از دیگر سخنرانان این نشست بود که درباره وضعیت مطالعه در ایران گفت: مطالعه در ایران نهادینه نیست. طبق تحقیقات صورت گرفته سرانه مطالعه در ایران بین 2 تا 75 دقیقه است. مطالعه میان کودکان از وضعیت خوبی برخوردار است اما متاسفانه رسانه های جدید به دلیل جذابیتی که برای کودکان دارند باعث کاهش مطالعه روزانه میان آن‌ها شده است.

دکتر مرادی درباره راه های رواج کتابخوانی در کشورهای اروپایی افزود: در کشورهای اروپایی از راه های گوناگونی برای ترویج کتابخوانی میان کودکان و نوجوانان استفاده می کنند به طوری که بازیکنان و یا بازیگران محبوب آن‌ها برای خواندن کتاب و یا قصه مورد علاقه شان به مدارس می روند و برای دانش اموزان کتاب می خوانند در حالی که در کشور ما از این راه های ساده هم برای ترویج این امر مهم استفاده نمی شود.

مرادی با ارائه توضیحاتی در خصوص راهکار های جذاب کتابخوانی در مدارس آمریکایی ادامه داد: در بسیاری از مدارس آمریکایی به‌ ویژه مقطع دبستان دانش آموزان عصرها با لباس خواب به همراه پدر و مادر خود به مدرسه می روند و والدینشان برای آن‌ها کتاب می خوانند. این مراسم با نام «پیژامه پارتی» شناخته شده است.

وی همچنین یکی دیگر از راهکارهای کتابخوانی در میان دانش آموزان کشورهای اروپایی را استفاده از حیوان دست آموز معرفی و اظهار کرد: سگ ها به دلیل آنکه ارتباط بسیار خوبی با کودکان برقرار می کنند کنار دانش آموزان می نشینند و آنها شروع به خواندن کتاب برای آن حیوان می کنند. این موضوع سبب افزایش اعتماد به نفس کودکان و همچنین تمرین روخوانی آنها می شود.

استفاده از ابزارهای الکترونیک برای مطالعه کودکان

شیما مرادی استفاده مناسب از ابزارهای الکترونیکی را یکی از راه های گرایش کودکان به کتابخوانی دانست و به معرفی سایت‌هایی در این خصوص پرداخت.این کارشناس کتابداری و اطلاع رسانی در باره رسانه های مجازی و افزایش کتابخوانی میان کودکان یادآور شد: والدین می توانند با مراجعه به نشانی اینترنتی storynory.com وبلاگ صوتی برای کودکان خود درست کنند و با خواندن کتاب‌های مورد علاقه آن‌ها و ضبط کردن آن را به صورت پادکست که حجم کمی هم دارد در این وبلاگ های صوتی منتشر کنند.

وی علاقه افراد به توییتر را هم مورد بحث قرار داد و افزود: امروزه افراد علاقه زیادی به خلاصه خوانی پیدا کرده اند و با مراجعه به شبکه هایی چون توییتر می‌توانند اطلاعات مورد نیاز خود را با توضیحی خلاصه و دقیق پیدا کنند. بنابراین می توان با استفاده مناسب از این شبکه اجتماعی به رواج کتابخوانی و اطلاع یابی درست از طریق آن اقدام کنند.

دکتر مرادی تشویق معلمان آمریکایی برای شرکت دانش آموزان در شبکه اجتماعی فیس بوک را هم یکی دیگر از راه های رواج کتابخوانی در این کشور دانست و ادامه داد: کشور آمریکا معلمان درخصوص درس های نظری برای دانش آموزانی که مطلبی در رابطه با آن کتاب در صفحه فیس بوک خود منتشر کرده باشند و آن مطلب 1000 بار توسط کاربران لایک خورده باشد تمام نمره پایان ترم آن دانش آموز را بدون گرفتن امتحان به او می دهند و این امر جز تحقیق و خواندن کتاب‌های متعدد در خصوص آن درس حاصل نمی شود بنابراین دانش آموزان به خواندن کتاب تشویق می شوند.