خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، علی احسانی: دهه 60 در اوج جنگ تحمیلی زمانی که فقط 2 شبکه تلویزیونی داخل کشور اوقات سرگرمی ملت را تامین می کردند، کمدی های سیاه و سفید چاپلین و زوج کمدی لورل و هاردی تلخی و سیاهی جنگ را تلطیف می کردند. کپی فیلم های سیاه و سفید از فرط پخش مکرر از 2 شبکه تلویزیونی خش دار و فاقد کیفیت شده بودند اما پخش همین کمدی های کلاسیک زمان خوشی را برای ما شکل می داد.
«استن لورل » مشنگ با خل بازی های و دست پاچلفتی خود همیشه سوهان اعصاب «الیور هاردی» پر مدعا و عقل کل بود. لورل با آن قیافه معصومانه و بچه گانه اش حس همذات پنداری مضاعفی را با میمیک های ساده اش بخصوص با گریه هایش رقم می زد. امروز بیست و ششم خرداد ماه و 16 ژوئن زاد روز «استن لورل » است.

دردسرهایت را جمع کن
لورل نیز مانند چاپلین جز کمدین های مهاجر محسوب می شود که با گروه های سیار نمایشی از انگلیس خودش را به امریکا رساند. نام اصلی وی «آرتور استنلی جفرسون» است. لورل در 16 ژوئن ۱۸۹۰ گام به عرصه گیتی گذاشت. همراهی او با الیور هاردی یکی از موفق ترین زوج های کمدی تاریخ سینما را شکل داد که نزدیک 30 سال با هم کار کردند. اکنون که 50 سال از مرگ استن لورل می گذرد، هنوز فیلم های این کمدین برای مخاطبانش مفرح است.
بخشی از توفیق مجموعه فیلم های ناطق لورل و هاردی در ایران به دوبله تحسین برانگیز و صدا سازی برای این 2 کمدین مرتبط است که بدون این دوبله سنجیده، شاید تلاش این 2 کمدین در ایران آنچنان دیده نمی شد، بخصوص صدای زنده یاد «عزت الله مقبلی» که جای الیور هاردی حرف می زد به شناسه و هویت این کمدین گرد و قلمبه بدل شده بود. گریه های لورل در برابر پر چانگی و افاضات هاردی به نوعی مکمل خرابکاری ها و شیرین کاری های فیزیکال آنها بود.

لورل از کودکی به دنیای نمایش گره خورد. پدر او علاوه بر بازيگري، نمايشنامه نويسي و كارگرداني، مديريت سالن تئاتر را به عهده داشت. مادر لورل نیز بازیگری می کرد. استن لورل پس از اتمام تحصیلات، فعالیت نمایشی خود را به غلتک انداخت. در سال 1907 و چند سال پس از «چارلی چاپلين» به گروه نمايشي معروف «فرد كارنو» پيوست كه در سراسر انگلستان برنامه اجرا مي كردند.

لورل جوان براي اولين بار در سال 1910 با گروه «فرد كارنو» به آمريكا سفر كرد. او مدتي هم اتاقي چاپلين بود كه شخصيت وي، روي لورل و سبك كمدي اوليه اش بسيار تأثير گذاشت. در سفر دومش به آمريكا در سال 1913، كارش مورد توجه تهيه كننده فيلمهاي كمدي قرار گرفت و تصميم گرفت در آمريكا بماند.

نخستین بار «استن لورل» جلوی دوربین فیلم «ديوانه ها در ماه مه» در سال1917 قرار گرفت. شیرین کاری های او به مذاق تهیه کننده خوش آمد و همین توفیق در نخستین فیلم سبب شد او در سينماي كمدي جا خوش کند. لورل تا سال 1927 كه با «اليور هاردي» زوج كمدي موفق خود را شكل داد، در 80 فيلم كوتاه 2 حلقه اي ظاهر شد.

در همين دوران کار در فیلم های کوتاه نام هنري «لورل» را براي خود انتخاب کرد؛ «استن لورل» دلش می خواست او را به نام پدرش نشانسند؛ مضاف بر اينكه نام قبلي اش كمي طولاني به نظر می رسید. بعدها درباره انتخاب نام «لورل» گفت: « نمي دانم چرا لورل به نظرم خنده دار آمد. آهنگ خوبي داشت و تصورم درست بود، زيرا شهرتم با اين نام بيشتر شد.»

«استن لورل» سال 1919 در فیلم «سگ خوشبخت» نیمه دیگر خود را یافت. «الیور هاردی» مرد چاقی بود که به همه استودیو‌ها سرک می‌کشید. در این فیلم این 2 کمدین برای نخستین بار همبازی شدند. این همکاری شیرین نزدیک به 3 دهه دوام داشت. در طی این مدت لورل و هاردی در بیش از 100 فیلم مشترک بازی کردند. آنها سالهای طولانی جهانیان را با لودگی و مشنگ بازی خود به تحسین وا داشتند.

ایده مرکزی فیلم‌های این زوج کمدی خیلی ساده و عمدتا از طریق شاخ و بال دادن به یک شوخی هسته شیرین کاری های آنها شکل می گرفت. این 2 کمدین بیشتر متکی بر لحظه‌ها و حرکت‌های فیزیکال بودند. داستان و چانه زنی های کلامی در جوار این موقعیت های مشنگ قوام می یافت. دست و پا چلفتی بودن لورل آغاز دردسرهای مضاعف این 2 نفر بود. کوشش هاردی به عنوان مرد برتر و عقل کل برای رهایی از گرفتاری، وضعیت های مضحک دیگری را رقم می زد که مایه تفریح مخاطب می شد .

ترکیب چاق و لاغر که به شناسه زوج های کمدی در آن مقطع زمانی بدل شده بود،. بعدها در کمدی برادران مارکس به نوع دیگری در ایجاد موقعیت های کمیک کارایی خود را نشان داد. تظاهر لورل و هاردی به تشخص و شهروندی اغلب با خرابکاری های آنان موقعیت های مفرح را پر بار تر می کرد. این 2 نفر اغلب لباس مرتبی می‌پوشیدند و اغلب تلاش داشتند با وقار خود را در مجامع و محافل نشان دهند. آنها خودشان را با پسوند «آقا» به دیگران معرفی می‌کردند.

هیچ چیز جز دردسر
در 2 دهه اخیر برخی از نسخه های ناطق فیلم لورل و هاردی با بهره وری از تکنولوژی جدید رنگی شد و در محضر جهانیان قرار گرفت ولی نسخه رنگی فیلم های این زوج و کمدی فقط رنگ ولعاب فریبنده داشت و حافظه تاریخی و نوستالژیک مخاطب را نسبت به شیرین کاری های این 2 کمدین دوران کلاسیک خدشه دار کرد. هنوز هم نسخه سیاه سفید فیلم های لورل و هاردی جذاب و دیدنی است.
همکاری شیرین این زوج کمدی با تهیه کننده ای مثل هال‌روچ سال 1940 به پایان خط رسید. لورل و هاردی برای نشان دادن توانایی‌های خود به آزادی عمل بیشتری نیاز داشتند. آنها با کمپانی «فوکس وستر» قرار داد بستند. اما پس مدتی پی بردند در این کمپانی‌ کنترل کمتری در مقایسه با گذشته بر فیلمهایشان دارند.

لورل و هاردی سال 1945 بازی در فیلم کمدی را متوقف کرده و به اجرای برنامه در موزیک هال‌های انگلستان پرداختند. آخرین حضور آنها سال 1950 بر پرده نقره ای در فیلم Atollk رقم خورد که ماحصل کار یک شکست برای آنها محسوب می شد. پس از مدتی فعالیت در موزیک هال‌های، سال 1954 لورل و هاردی تصمیم گرفتند با یک سری فیلم رنگی به سینما بازگردند، اما تلاش این زوج کمدی در مرحله‌ی تدارکات، به دلیل بیماری الیور هاردی متوقف ماند.

پس از مرگ هاردی در سال 1956، لورل در هیچ فیلمی بازی نکرد و فعالیت خود را به‌عنوان شوخی ‌نویس ادامه داد. آکادمی علوم و هنرهای تصویری آمریکا 3 سال بعد از مرگ «الیور هاردی» ، لورل را به مراسم اسکار دعوت کرد تا از وی به پاس یک عمر خدمات و تلاش هایش برای ارتقای سینمای کمدی سپاسگزاری کند. اما «استن لورل» که پس از مرگ همراه همیشگی اش در مجامع عمومی حاضر نمی شد، در مراسم اسکار نیز حضور نیافت. «استن لورل» در 23 فوریه سال ۱۹۶۵ بر اثر سکته قلبی در سانتا مونیکا واقع در ایالت کالیفرنیا درگذشت.

سال ٢٠٠۵ بر اساس یک نظرسنجی گسترده رسانه ای، لورل و هاردی به عنوان محبوب ترین زوج تاریخ سینما برگزیده شدند. از مجموع ١٠۶ فیلم مشترک لورل و هاردی، ١٠٣ فیلم باقی مانده است که بارها از شبکه های تلویزیونی پخش شده است و هنوز هم در برخی سالن های سینما به نمایش درمی آید.

معروفترین جمله در فیلم های این زوج، سخنی بود که بارها از سوی هاردی به لورل گفته می شد: «باز هم یک گندکاری دیگه به بار آوردی»؟

معرفی کتاب
بیژن خرسند در کتاب «نگاهی به سینمای کمدی» به مناسبت نمایش فیلم های لورل و هاردی در بخش جنبی دهمین جشنواره فیلم کودکان و نوجوانان در آبان 1354 در مقاله ای با عنوان « بازگشت به لورل و هاردی» به نقد فیلم های سربازهای چوبی، کله پوک ها، به شکار ارواح می رویم پرداخته است. این مقاله در فصل سوم و پایانی کتاب قرار دارد. این اثر را می توان تنها اثر مکتوب نوشته شده در خصوص این هنرمندان در ایران دانست. هنرمندانی که آثار آنها در سال های بعد از مرگشان حتی مورد توجه و اقتباس هنرمندان ایرانی هم بوده است.