خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، از 101 نسخه خطی موجود در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک با محوریت پیامبر اسلام (ص)، 11 نسخه در گروه احادیث شیعه، 19 اثر با موضوع سرگذشت‌نامه و سیره‌النبی، چهار مورد در فضایل پیامبر، دو نمونه در وصایا، سه نسخه مربوط به معجزات، 11 مورد کلمات قصار، 28 نسخه از نقل‌قول‌ها، سه نمونه از طب‌النبی، 13 نسخه با موضوع مدایح و مناقب و قصاید، چهار اثر با موضوع نبوت، یک نسب‌نامه، یک نسخه خطی با محوریت کشورداری و یک نسخه از کتابت صلوات جای می‌گیرند.
«بُرده بوصیری» یادگاری از روزگار صفوی
«برده بوصیری» یکی از نسخ خطی شاخص کتابخانه و موزه ملی ملک است. این نسخه به دوره صفوی بازمی‌گردد. شرف‌الدین محمدبن سعید بوصیری، شاعر سرشناس مصری در قرن دهم هجری مجموعه قصاید استوار و خیال‌انگیزی را در مدح و منقبت پیامبر اسلام سرود.
این مجموعه به قصیده ستاره‌ها نیز شهرت دارد. «برده بوصیری» دربردارنده 160 بیت در ستایش حضرت محمد (ص) است که از جمله شاهکارهای سروده شده در نعت ایشان به‌شمار می‌رود. این قصیده تا امروز به زبان‌های هندی، فارسی، ترکی، آلمانی، فرانسوی و انگلیسی ترجمه شده است. این نسخه خطی به خط علاءالدین تبریزی، خوشنویس معروف به شماره 103 در گنجینه نفایس کتابخانه و موزه ملی ملک به ثبت رسیده است.
«برده بوصیری» داستان جالبی دارد. بنابر روایات نیمی از بدن بوصیری براثر بیماری فلج می‌شود و ظاهرا در همان حال قصیده‌ای را می‌سراید که به قصیده ستاره‌ها مشهور می‌شود. تا این‌که شبی در خواب پیامبر (ص) را می‌بیند که او را نوازش کرده و بُرده‌ای بر دوش او می‌اندازد و بوصیری پس از این ماجرا شفا پیدا می‌کند.
در متن نماهنگي به نام «روياي سحرگاهان» که توسط موزه ملك تهيه شده مروری بر تاريخچه قصيده برده بوصيري دارد و در این نماهنگ گفته شده است: «بوصيري شعر مي‌گفت ولي اشعاري ميانه كه جملگي تعريفي بودند از ديده‌ها. در ميان اشعار او شعري پرشور سرنوشت موسيقي را ديگرگونه رقم زد. قصيده‌اي كه شاه‌نشين ديوان وي را به خود مختص كرد و واسطه‌العقد منظومه‌هاي بعدي شد.»
درباره چگونگي سرودن قصيده برده بوصیری آمده است: «وي بيمار شد و نيمي از اندامش فلج و در همان حال، حال دل را در قالب شعر بيان مي‌كرد. شبي خوابش در ربود، پيامبر را ديد كه چون هميشه شفيق و مهربان، اندامش را نوازش كرد و بُرده‌اي بر او درافكند و وي را شفا داد و بوصيري در بيداري نيز شفا يافته بود. بعد از آن از خانه بيرون رفت و شرح اين واقعه بر مردم گفت و سرودن قصيده بُرده را آغاز كرد. رفته رفته مشتاقان آدابي بر بُرده‌نويسي نهادند و هنوز مسلمانان به ذوق جان و بانگ بلند مي‌خوانندش.»
از نسخه خطی حُر عاملی تا ستایش‌نامه جامی
«بشاره المصطفی لشیعه المرتضی» به خط و مهر حُر عاملی یکی از شاخص‌ترین نسخ خطی موجود در گنجینه نفایس کتابخانه و موزه ملی ملک به‌شمار می‌رود.
موضوع این اثر، اثبات حقانیت مذهب شیعه از کلام پیامبر اکرم (ص)، منزلت و درجات شیعه و کرامات اولیا الهی و پیروان ائمه اطهار علیهم السلام است.
«ستایش‌نامه جامی» دیگر نسخه خطی برجسته این مجموعه است. نورالدین عبدالرحمن بن احمد بن محمد معروف به جامی، موسیقی‌دان، ادیب و صوفی نامدار ایرانی قرن نهم هجری در این اثر به نعت و ستایش پیامبر اسلام (ص) می‌پردازد.
فردوس‌الاخبار، قدیمی‌ترین نسخه موزه ملک با موضوع پیامبر
«فردوس الاخبار بماثور الخطاب المخرج علی کتاب الشهاب» یا «فردوس البارین»، قدیمی‌ترین اثر موجود در گنجینه نفایس موزه ملک با موضوع پیامبر به‌شمار می‌رود. کتابت این اثر به قرن هفتم هجری بازمی‌گردد و در مجموعه احادیث شیعه جای می‌گیرد. «بحار الانوار الجامع لدرر الاخبار» علامه مجلسی دیگر اثر ارزشمند این مجموعه با موضوع احادیث شیعه است.
قدیمی‌ترین سرگذشت‌نامه پیامبر (ص) در گنجینه نفایس موزه ملک «روضه الاحباب فی سیره النبی» نام دارد که کتابت آن به 942 قمری بازمی‌گردد. قدیمی‌ترین نسخه «فصل فی انشقاق‌القمر» سید البشر که در قرن نهم هجری کتابت شده است، از دیگر آثار ارزشمند موجود در کتابخانه و موزه ملی ملک است. سید البشر در این اثر با ستایش پیامبر اسلام، معجزات ایشان را برمی‌شمارد.
در میان نسخ خطی گنجینه نفایس کتابخانه و موزه ملی ملک، دو نسخه شامل نقل‌قول‌هایی از حضرت محمد (ص) است. یکی «شرح قول رسول‌الله (ص)» از شهاب سهروردی و متعلق به قرن نهم هجری و دیگری «المجازات النبویه» از شریف رضی و کتابت شده در سال 1020 هجری قمری.
از دیگر نسخه‌های خطی مربوط به پیامبر(ص) که در این گنجینه نگهداری می‌شود می‌توان به نسب‌نامه پیامبر، متعلق به 930 قمری، قدیمی‌ترین نسخه «حدایق‌الاسلام فی نعت النبی علیه‌السلام» کتابت شده در سال 855 قمری، قدیمی‌ترین نسخه «طب النبی» متعلق به قرن دهم هجری، «شرح قصیده بانت سعاد» تالیف ابو محمد عبدالله بن هشام انصاری حنبلی و به خط ابراهیم مبلط شافعی و تحریر شده در سال 783 قمری، یک صفحه کلمات قصار پیامبر به خط احمد نیریزی در سال 1129 قمری که قدیمی‌ترین نسخه به‌شمار می‌رود و وصایای پیامبر اسلام (ص) متعلق به 857 قمری و به کتابت شمس‌الدین محمد بن علی، از اجداد شیخ بهایی اشاره کرد.
نظر شما