سرعت نشر کتاب افزایش یافته است
وي ادامه داد: تجربه سالها فعاليت در حوزه كتاب نشان ميدهد نوعي بيخبري و بياطلاعي از انواع كتابهاي منتشر شده در كشور وجود دارد و به نظر من رسانههاي فرهنگي وظيفه رفع خلاهاي موجود در اين حوزه را برعهده دارند. اين بيخبري حتي براي من كه دستاندركار حوزه كتاب هستم نيز وجود دارد به طوري كه گاهي كتابي منتشر شده و من مدتها بعد از چاپ آن باخبر شده ام.
اميرفريار با بيان اينكه در 15 سال گذشته حجم توليد كتاب افزايش يافته عنوان كرد: در اين ميان اطلاعرساني تازههاي نشر به مخاطبان سرعت زيادي پيدا نكرده است. اين در حالي است كه در سراسر دنيا تمام نشريات فرهنگي و غيرفرهنگي بخش معرفي كتاب دارند.
به گفته وي وظيفه ديگر مطبوعات فرهنگي نقد و بررسي كتابهاي تازه منتشر شده است. اين نشريات ميتوانند علاوه بر معرفي كتابهاي تازه به مخاطبان و خريداران، آثار خوب و ارزشمند را به آنان معرفي كنند.
سردبير ماهنامه «جهان كتاب» با اشاره به گسترش فناوريهاي نوين و ابزارهاي الكترونيكي و تاثير آن در حوزه كتاب نيز گفت: گستردگي نشريات الكترونيك بحث معرفي كتاب را راحتتر كرده است زيرا مخاطبان با دسترسي به منابع اينترنتي ميتوانند در مدت چند دقيقه از كتابهاي جديد مطلع شوند. معتقدم دست اندركاران حوزه نشر بايد نگاه ويژهاي به حوزه اينترنت داشته باشند و از اين ابزار براي معرفي كتابهاي خود استفاده كنند.
وي همچنين به نقش راديو و تلويزيون در گسترش فرهنگ كتاب و كتابخواني اشاره كرد و گفت: رسانههاي ديداري و شنيداري به دليل گستردگي مخاطبان نقش مهمتري نسبت به مطبوعات دارند و بهتر است سياستگذاران فرهنگي براي مخاطبان اين رسانهها برنامههاي ويژهاي پيشبيني كنند و به عنوان مثال كتابهايي كه مخاطبان عمومي دارند را به مردم معرفي کنند.
روزنامهنگارانی غیرحرفهای
در بخش ديگر اين نشست مجيد رهباني، ديگر سردبير ماهنامه جهان كتاب در سخناني گفت: مطبوعات ما در ترويج فرهنگ كتابخواني با مشكلات و ضعفهايي روبرو هستند. در اين ميان مطبوعات فرهنگي تاثير محدود اما موثري در بازار كتاب دارند زيرا تيراژ مطبوعات فرهنگي در مقايسه با رسانههاي كثيرالانتشار زياد نيست.
وي ادامه داد: مخاطبان مطبوعات فرهنگي، كتابخوانهاي حرفهاي و خريداران بالقوه كتاب هستند كه اطلاعات مورد نياز خود از تازههاي نشر را از طريق نشريات تخصصي تامين ميكنند.
رهباني نقد كتاب را ديگر كاركرد مطبوعات فرهنگي دانست و گفت: مطبوعات، محلي براي ارزيابي آثار تازه منتشر شده هستند و با توجه به انبوه كتابهايي كه هر روز روانه بازار نشر ميشوند ميتوان با مراجعه به اين مجلات آثار خوب را شناسايي كرد. مطبوعات همچنين ميتوانند با نقدها و نوشتههاي خود موجب مطرح شدن يك نويسنده يا يك كتاب شوند.
پدید آورنده ها گاهی با مطبوعات همکاری نمی کنند
او نقد كتاب را براي مطبوعات فرهنگي لازم و ضروري دانست و افزود: يكي از مشكلات نقد در كشور ما نقدپذير نبودن جامعه فرهنگي كشور است زيرا نقد كتاب همواره يكي از ضلع های صنعت نشر را هدف قرار ميدهد و ممكن است پديدآورنده، ناشر يا خواننده تاب اين انتقادات را نداشته باشد.
رهباني به مشكل ديگر مطبوعات فرهنگي اشاره كرد و يادآور شد: عدم همكاري پديدآورنده و ناشر با مطبوعات فرهنگي يكي از آسيبهاي جدي حوزه كتاب به شمار ميآيد. اكنون بخش معرفي كتاب در بسياري از نشريات راهاندازي شده اما حتي 20 درصد كتابهاي تازه منتشر شده هم به دست آنان نميرسد و يك نشريه نميتواند در طول سال هزينه خريداري 500 تا هزار كتاب را پرداخت كند.
وي يادآور شد: البته در اين ميان استثناهايي هم وجود دارد و برخي ناشران به صورت مستمر كتابهاي منتشر شده را هر ماه به نشريات ارسال ميكنند زيرا معتقدند معرفي كتاب به بهتر ديده شدن آثارشان كمك ميكند.
سردبير ماهنامه جهان كتاب با بيان اينكه بسياري از دبيران سرويس مطبوعات از اهميت حوزه كتاب اطلاع درستي ندارند، عنوان كرد: عموما هيچ منطقي بر اين صفحات حاكم نيست. گاهي دو سوم صفحه به دفتر شعر يك نوجوان اختصاص می یابد و گاهي تمام صفحه به مصاحبه با فيلمسازي اختصاص دارد كه كتاب منتشر كرده است و اين عدم توازن نشانگر غير حرفهاي بودن دبير سرويس است.
به گفته وي نحوه پرداختن به موضوع كتاب و شيوه معرفي كتاب اهميت ويژهاي دارد و فقدان آموزش جدي يكي از مشكلات اساسي براي فعالان رسانههاي فرهنگي است.
وقتی حمایت نمیشوند
سومين سخنران اين برنامه هرمز همايونپور، صاحب امتياز و مديرمسوول نشريه «بررسي كتاب تهران» بود، وي در اين نشست با اشاره به اهميت نشر مطبوعات فرهنگي گفت: در نسل گذشته همه جوانان از طريق نشريات فرهنگي با كتاب آشنا ميشدند. نشرياتي مانند سخن كه شور و اشتياقي براي مطالعه كتابهاي جديد در نسل جوان ايجاد ميكرد و اگر آن نشريات نبودند شايد ما اصلا اهل كتاب نميشديم.
برخی منتقدان غرض ورزی می کنند
وي افزود: مطبوعات فرهنگي نقش بسيار موثري در ترويج فرهنگ كتابخواني دارند و به عنوان يك پديده اجتماعي و فرهنگي در كل جامعه به شمار ميآيند.
همايونپور با بيان اينكه نقد كتاب بايد سنجيده باشد، ادامه داد: ممكن است جمعي از اين نقدها ناراحت شوند البته شايد بايد حق را به آنها داد زيرا برخي منتقدان صاحبنظر نيستند و فقط از روي غرض كتابي را نقد ميكنند.
وي يادآور شد: نشريات تخصصي و فرهنگي در همه جاي دنيا شمارگان پاييني دارند اما به شیوه های مختلف حمايت ميشوند. به عنوان مثال در اتريش سياستي وجود دارد كه دولت از مطبوعات فرهنگي حمايت ميكند يا نشريه نقد و بررسي كتاب لندن در شناسنامه خود مينويسد كه اين نشريه با حمايت شوراي فرهنگ و هنر لندن منتشر ميشود.
همايونپور تاكيد كرد: در اين سالها اگرچه از مطبوعات فرهنگي حمايت شده اما در بسياري از موارد اين حمايتها از مطبوعات فرهنگي دريغ شده و اين موضوع موجب تضعيف مطبوعات فرهنگي شده است.
نشست «نقش مطبوعات فرهنگی در ترویج کتاب و کتابخوانی» عصر امروز دوشنبه 15 اردیبهشت از ساعت 18 تا 19 در سرای اهل قلم کتاب و رسانه بیست و هفتمین نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران برگزار شد.
نظر شما