دکتر پيروز مجتهدزاده، جغرافیدان و کارشناس ارشد مسايل سیاسی درباره جديدترين آثار خود در حوزه ژئوپولیتيك گفت: خلا بزرگي در فلسفه جغرافياي سياسي و ژئوپولیتيك در مطالعات ايراني مشاهده می‌شود و با کمبود کتاب در این مساله‌، تنها بحث‌هاي پراكنده‌اي تحت عنوان فلسفه جغرافيا وجود دارد.

مجتهدزاده در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، درباره جديدترين اثر خود با عنوان «فلسفه و کارکرد ژئوپولیتیک» كه از سوي انتشارات سمت منتشر شده است گفت: در این کتاب براي نخستين‌بار، پيدايش اين علم (فلسفه و در مراحل مختلف و تطور و شکل‌گیری فلسفی آن به بحث و بررسي گذاشته شده است. 

وي در ادامه توضيح داد: در اين كتاب بحث‌هاي ژئوپولیتيك در جهان مطرح و پيدايش و تطور آن از اواخر قرن 19 و 20 و همچنين بعد از جنگ جهاني دوم مورد بررسي قرار مي‌گيرد و با اين موضوع محوري كه «در نتيجه مطرح شدن چه انديشه‌ها و بحث‌هاي ژئوپولیتيكي، دانش جغرافياي سياسي متولد شد» دنبال مي‌شود. 

اين جغرافيدان اظهار کرد: همچنين در اين اثر، نظريه‌هاي فلسفي كه سبب تحول بحث‌هاي ژئوپولیتيكي و تبدیل آن به جغرافیای سیاسی کنونی شده است، به تفصيل مورد تجزيه و تحليل مستند قرار مي‌گيرد، چرا كه يك علم بدون اين‌كه از فلسفه خاصي برخوردار باشد، نمي‌تواند به عنوان يك رشته علمي دانشگاهي مطرح شود. 

اين كارشناس ارشد مسايل سياسي افزود: از اين‌رو، اين اثر با مطرح كردن زيربناهاي انديشه افرادي مانند «مكيندر» و «راتزل» شروع و سپس به زمینه‌سازی‌های فلسفی «هارتشورن» و «جونز» برای شکل‌گیری فلسفه جغرافیای سیاسی از سوي «ژان گاتمن» (واضع رسمي دانش جغرافیای سیاسی) مي‌پردازد. اتكاء گاتمن بر آن بوده است كه آن چيزي كه جهان سياست را در تطبيق فلسفی با جغرافيا پویا مي‌سازد، عوامل مادي نيستند بلكه عوامل معنوي از جمله خاستگاه و اعتقادات مردمي است.
 
مجتهدزاده درباره كتاب بعدي خود با عنوان«ژئوپولیتيك فضاي مجازي» كه تاليف آن هم نيز به نوعي پاسخي به خلا بزرگي كه به تازگي در مباحث جغرافياي سياسي ايجاد شده است گفت: در دوراني كه انديشمندان سياسي و فلاسفه نام آخرین مرحله زندگی بشر تاکنون را که جنبه تکنولوژی ارتباطات دارد، «فضاي مجازي» يعني عصر اينترنت، ارتباطات و تكنولوژي اطلاع‌رساني گسترده گذاشته‌اند. ما با وضعيت جديدي در زندگی بسیار حساس و سرنوشت‌ساز ارتباطات عمومی خود روبه‌رو شده‌ايم كه انسان‌ها قادرند فارغ از فضاي حقيقي ارتباطاتي سرنوشت‌ساز را برقرار كنند. به عبارتي، امروز در فضاي مجازي وضعیتی مهیا شده كه مي‌توانیم ارتباطاتي سريع‌تر و رساتر داشته باشیم بدون اين‌كه درگير فضاي حقيقي و محدوديت‌هاي ناشي از آن شد.

ژئوپولیتیک از دانش جغرافیای سیاسی دفاع می‌کند
استاد جغرافیای سیاسی و ژئوپولیتیک دانشگاه تهران اظهار كرد: با توجه به اوضاع به وجود آمده، از دید مطالعات ژئوپولیتیکی چالش‌هايي براي فضاي حقيقي (جغرافیای سیاسی) مطرح مي‌شود. بدين معني كه اين وضعيت، مسايلي را مورد چالش قرار می‌دهد كه مطالعاتش در حوزه جغرافياي سياسي قرار مي‌گيرد، در اين‌جاست كه مبحث فرامرزی ژئوپولیتیک در مقامی قرار می‌گیرد که وظايف عمده‌اي را در برابر فضاي جديد در دفاع از موقعيت دانش جغرافیای سیاسی در پيش می‌گیرد. 

مجتهدزاده سپس با اشاره به كتاب «خليج‌ فارس، نامي كهن‌تر از تاريخ» گفت: چاپ نخست اين كتاب در سال 1354 به صورت مختصر منتشر شد. در سال‌هاي بعد با ويراست‌هاي جديد و اضافه شدن مطالب بازچاپ شد و سال 1392 چاپ یا ویراست چهارم آن به همراه اسناد و مداركي جديد منتشر شد. اين اثر، بحث مفصلي در شكل‌گيري سياسي سرزمين‌هاي داخل و اطراف خليج فارس در طول تاريخ است كه در آن مباحثي چون «خليج فارس تحت چه حاكميت‌هايي قرار داشته»، «تا به امروز مرزهاي آن به چه صورت شده‌اند»، «كشورهاي جديد كه در قرن 19 و 20 به‌وجود آمدند به چه صورتي اشكال سياسي منطقه را تغيير دادند» و «محل سكونت اقوام ناشناخته و شکل‌گیری‌های سیاسی اين منطقه» معرفي و بررسي مي‌شوند. 

وي عنوان كرد: همچنين اين كتاب، بحث مفصلي درباره پيدايش و تطور نام خليج فارس در اسناد ايراني، يوناني، اسلامي، عربي و اروپايي و همچنين اسنادي از كتب مقدس از جمله تورات، انجيل و قرآن كريم را در اين زمينه مطرح مي‌كند. اين كتاب از سوي انتشارات دانشگاه تهران چاپ و منتشر شده است. 

درباه دکتر پیروز مجتهدزاده
پیروز مجتهدزاده، (متولد سال ۱۳۲۴ در شهرستان نور) دارای دکترای جغرافیای سیاسی و ژئوپولیتیک از دانشگاه آکسفورد، محقق و کارشناس ارشد مسايل سیاسی ایران است. وي استاد جغرافیای سیاسی و ژئوپولیتیک دانشگاه تهران، مشاور پژوهشی دانشگاه سازمان ملل متحد و مدیر عامل بنیاد پژوهشی یوروسویک لندن نیز هست.
 
از پیروز مجتهدزاده بیش از 35 عنوان کتاب به زبان‌های فارسی، انگلیسی و عربی منتشر شده ‌است. «حاکمیت ایران بر جزایر تنب و ابوموسی»، «جغرافیای سیاسی و ژئوپوليتيك»، «نام خلیج فارس در درازای تاریخ»، «نامه‌هایی از ایران»، «جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایي»، «امنیت و مسايل سرزمینی در خلیج فارس»، «خلیج فارس، کشورها و مرزها»، «ایده‌های ژئوپولیتیک و واقعیت‌های ایرانی»، «امیران مرزدار و مرزهای خاوری ایران»، «جزایر تنب و ابوموسی»، «کشورها و مرزها در منطقه ژئوپولیتیک خلیج فارس»، «جغرافیای سیاسی تنگه هرمز»، «جغرافیای تاریخی خلیج فارس»، «جغرافیای تاریخی خلیج فارس» عناوين برخي از كتاب‌هاي وي را تشکیل می‌دهند.