به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، حسن نراقی به عنوان پژوهشگر و تحلیلگر اجتماعی و نه یک جامعه‌شناس تئوری‌پرداز همواره دیدگاه‌های تازه و بدیع داشته است. سال‌ها پس از انتشار کتاب «جامعه‌شناسی خودمانی» وی که یکی از کتاب‌های مورد توجه در حوزه جامعه‌شناسی شد، پژمان موسوی، نگارنده کتاب «مکتب خودانتقادي» به نقد و بررسي آرای حسن نراقی و گفت‌وگو با وی می‌پردازد.
«جامعه‌شناسی خودمانی» که 10 سال پیش منتشر شد، کتابی است در حوزه شهروندی با رویکردی آسیب‌شناسانه نسبت به زشتی‌های اخلاق ایرانی، که نویسنده با فهرست نمودن این خلقیات و با اختصاص هر فصل به یکی از این موارد، ضمن تشریح و تفصیل آن با ذکر نمونه‌های تاریخی، از پیامدهای چنين منش و رفتاری هشدار می‌دهد. نويسنده اين صفات و ویژگی‌ها را بيماری می‌داند كه برای معالجه آن‌ها ابتدا بايد از بيمار بودن خود آگاه شويم و به آن‌ها اعتراف كنيم و سپس برای علاج و اصلاح آن اقدام كنيم. پس بر اين اساس فقط به بيان دردها و عقب‌ماندگی‌ها گاه با ريشه تاريخی و چند بيت شعر بر محور شعار «ازماست كه برماست» پرداخته و درمان را به عهده خودمان گذاشته است.
از این رو، کتاب «مکتب خودانتقادی» که حاصل گفت‌وگوهای پژمان موسوی با حسن نراقی در طول سال‌های 88 تا 91 است، تلاش کرده است تا خواننده از رهگذر مطالعه و کنکاش در این گفت‌وگوها به برداشتی درست و منطقی از آرا و اندیشه‌های حسن نراقی و راهی که او در این سال‌ها دنبال کرده است برسد.
این گفت‌وگوها به انضمام سه یادداشت در بخش ضمایم هر یک به مناسبتی خاص با حسن نراقی صورت گرفته است و با آن‌که هرکدام سرفصل و عنوانی کاملا متفاوت با سایر گفت‌وگوها دارد همه آن‌ها در یک چارچوب مشخص و با هدف معین انجام شده‌اند و در واقع در تمامی این گفت‌وگوها یک «خط مشخص» دنبال شده است.
در مقدمه اين کتاب با اشاره به تعاريف متعددی که از جامعه‌شناسی وجود دارد، «جامعه‌شناسی مردم‌مدار» يا آن‌چه حسن نراقي در آثارش به دنبال آن بوده است، راه حل و شاه کليد حل بحران جامعه‌شناسی در ايران امروز دانسته شده است و بر اين موضوع تاکيد شده که تنها در جامعه‌شناسي مردم‌مدار است که يک «گفت‌وگو» و «تعامل» سازنده بين جامعه‌شناسان و افکار عمومی صورت مي‌گيرد. در واقع جامعه‌شناسان مردم‌مدار از طریق گفت‌وگو با مردم توامان هم از مردم می‌آموزند و هم به آن‌ها آموزش می‌دهند: «این نوع جامعه‌شناسی «روش»، «نظریه» و «تاریخ» خود را دارد.»
در بخش دیگری از مقدمه این کتاب با اشاره به مفهوم روشنفکری و کار روشنفکری در ایران باورها و عملکرد‌های برخی روشنفکران ایرانی حاصل یک سوءتفاهم تاریخی دانسته شده و با اشاره به دیدگاه‌های حسن نراقی آمده است: «روشنفکر واقعی کسی است که چراغ به دست گرفته و نور بر سیاهی می‌تاباند، به سامان فرهنگی بیش از سامان سیاسی باور دارد و از سیاست‌زدگی‌های مفرط دوری می‌جوید.»
«راه سوم»، «با حسن نراقی درباره حسن نراقی»، «روح لطیفه‌پرداز سیاسی ایرانیان: پنهانکاری یا روشنگری؟»، «ترور شخصیت و خانه نشینی نخبگان»، «ناصرالدین شاه قاجار؛ پیشگام مشروطیت در ایران»، «روشنفکری و دغدغه تعداد مریدان»، «خودزنی بی‌خردانه دوران جاهلیت با ابزار مدرن»، «اولویت سامان فرهنگی به سامان سیاسی»، «بت‌هایی که می‌شکنند» و «اسلامی ندوشن، مصداق جامعه‌شناس بومی» عناوین و سرفصل‌های گفت‌وگو با نراقی در این کتاب است.
«انتقاد از روحیات و خلقیات ما ایرانیان» نوشته علی محمدایزدی، نويسنده کتاب «چرا عقب مانده‌ايم» و وزير کشاورزي دولت مهندس بازرگان، «در نقد آثار و نوشته های حسن نراقی» نوشته فریدون مجلسی، نويسنده و مترجم و «کدام جامعه‌شناسی؟ کدام خودمانی» نوشته مجید مددی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر عناوین ضمایم اثر نام‌برده هستند که هر يک در مقاله‌ای تحليلی به نقد و بررسی آرای حسن نراقی پرداخته‌اند.
چاپ نخست کتاب «مکتب خودانتقادي: نقد و بررسی آرا و گفتگوهایی با حسن نراقی» تالیف پژمان موسوي، در 166 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای هفت هزار تومان از سوی انتشارات پيام امروز به بازار کتاب عرضه شده است.
«جامعه‌شناسی خودمانی» که 10 سال پیش منتشر شد، کتابی است در حوزه شهروندی با رویکردی آسیب‌شناسانه نسبت به زشتی‌های اخلاق ایرانی، که نویسنده با فهرست نمودن این خلقیات و با اختصاص هر فصل به یکی از این موارد، ضمن تشریح و تفصیل آن با ذکر نمونه‌های تاریخی، از پیامدهای چنين منش و رفتاری هشدار می‌دهد. نويسنده اين صفات و ویژگی‌ها را بيماری می‌داند كه برای معالجه آن‌ها ابتدا بايد از بيمار بودن خود آگاه شويم و به آن‌ها اعتراف كنيم و سپس برای علاج و اصلاح آن اقدام كنيم. پس بر اين اساس فقط به بيان دردها و عقب‌ماندگی‌ها گاه با ريشه تاريخی و چند بيت شعر بر محور شعار «ازماست كه برماست» پرداخته و درمان را به عهده خودمان گذاشته است.
از این رو، کتاب «مکتب خودانتقادی» که حاصل گفت‌وگوهای پژمان موسوی با حسن نراقی در طول سال‌های 88 تا 91 است، تلاش کرده است تا خواننده از رهگذر مطالعه و کنکاش در این گفت‌وگوها به برداشتی درست و منطقی از آرا و اندیشه‌های حسن نراقی و راهی که او در این سال‌ها دنبال کرده است برسد.
این گفت‌وگوها به انضمام سه یادداشت در بخش ضمایم هر یک به مناسبتی خاص با حسن نراقی صورت گرفته است و با آن‌که هرکدام سرفصل و عنوانی کاملا متفاوت با سایر گفت‌وگوها دارد همه آن‌ها در یک چارچوب مشخص و با هدف معین انجام شده‌اند و در واقع در تمامی این گفت‌وگوها یک «خط مشخص» دنبال شده است.
در مقدمه اين کتاب با اشاره به تعاريف متعددی که از جامعه‌شناسی وجود دارد، «جامعه‌شناسی مردم‌مدار» يا آن‌چه حسن نراقي در آثارش به دنبال آن بوده است، راه حل و شاه کليد حل بحران جامعه‌شناسی در ايران امروز دانسته شده است و بر اين موضوع تاکيد شده که تنها در جامعه‌شناسي مردم‌مدار است که يک «گفت‌وگو» و «تعامل» سازنده بين جامعه‌شناسان و افکار عمومی صورت مي‌گيرد. در واقع جامعه‌شناسان مردم‌مدار از طریق گفت‌وگو با مردم توامان هم از مردم می‌آموزند و هم به آن‌ها آموزش می‌دهند: «این نوع جامعه‌شناسی «روش»، «نظریه» و «تاریخ» خود را دارد.»
در بخش دیگری از مقدمه این کتاب با اشاره به مفهوم روشنفکری و کار روشنفکری در ایران باورها و عملکرد‌های برخی روشنفکران ایرانی حاصل یک سوءتفاهم تاریخی دانسته شده و با اشاره به دیدگاه‌های حسن نراقی آمده است: «روشنفکر واقعی کسی است که چراغ به دست گرفته و نور بر سیاهی می‌تاباند، به سامان فرهنگی بیش از سامان سیاسی باور دارد و از سیاست‌زدگی‌های مفرط دوری می‌جوید.»
«راه سوم»، «با حسن نراقی درباره حسن نراقی»، «روح لطیفه‌پرداز سیاسی ایرانیان: پنهانکاری یا روشنگری؟»، «ترور شخصیت و خانه نشینی نخبگان»، «ناصرالدین شاه قاجار؛ پیشگام مشروطیت در ایران»، «روشنفکری و دغدغه تعداد مریدان»، «خودزنی بی‌خردانه دوران جاهلیت با ابزار مدرن»، «اولویت سامان فرهنگی به سامان سیاسی»، «بت‌هایی که می‌شکنند» و «اسلامی ندوشن، مصداق جامعه‌شناس بومی» عناوین و سرفصل‌های گفت‌وگو با نراقی در این کتاب است.
«انتقاد از روحیات و خلقیات ما ایرانیان» نوشته علی محمدایزدی، نويسنده کتاب «چرا عقب مانده‌ايم» و وزير کشاورزي دولت مهندس بازرگان، «در نقد آثار و نوشته های حسن نراقی» نوشته فریدون مجلسی، نويسنده و مترجم و «کدام جامعه‌شناسی؟ کدام خودمانی» نوشته مجید مددی، مدرس دانشگاه و پژوهشگر عناوین ضمایم اثر نام‌برده هستند که هر يک در مقاله‌ای تحليلی به نقد و بررسی آرای حسن نراقی پرداخته‌اند.
چاپ نخست کتاب «مکتب خودانتقادي: نقد و بررسی آرا و گفتگوهایی با حسن نراقی» تالیف پژمان موسوي، در 166 صفحه، شمارگان دو هزار نسخه و بهای هفت هزار تومان از سوی انتشارات پيام امروز به بازار کتاب عرضه شده است.
نظر شما