یکی از مشخصههای شعرهای واقعگرا ایده حرکت سریع در شعر است. همانطور که ریموند کارور، نویسنده امریکایی میگوید حرکت در داستان باید سریع شکل بگیرد.
ذهیت و عینیت باید به اندازهای سریع باشد که مخاطب خسته نشود.
اگر بخواهیم نمونه خوبی از حرکت تا حدودی درست در شعرها مثال بزنیم، میتوانیم به شعر حجم اشاره کنیم. یدالله رویایی در مجموعه شعرهای «از دوستتدارم»، «هفتاد سنگ قبر» و «دریاییها» حرکتی در شعرش دارد که با محتوای شعر متناسب است. او حتی در یکی از شعرهای مجموعه شعر «از دوستت دارم» میگوید: «من با سرعت 90(سوار بر اتومبیل) میدویدم اما در این مسابقه جاده در انتهای راه پیوسته اول بود.»
شعرهای دیگر او در مجموعه «هفتاد سنگ قبر» با وجود ثقیل بودن برای مخاطب عام، سرعتی گرچه کند اما به فراخور و مناسب محتوا دارد. به طور مثال در شعری میخوانیم:
«رقص شکسته در ترتیبم
شیبم
از واژه پنهانم کن
حالا که تیر
در مسیر خود
از زخم تاریک میشود.»
شعرهای قدیر قیاسوند نیز در مجموعه شعر «مرگ در اتاق زایمان» دارای نوعی حرکت است. سرعت بین عینیت و ذهنیت سریع طی میشود اما در برخی شعرها که این سرعت زیاد از حد میشود. محتوا کم مایه جلوه میکند. البته قیاسوند شاعر خوش قریحهای است و شاعرانگی پنهانی در سطرهای شعرهای بلند او نهفته است.
برخی از سرودههای قیاسوند حتی رگههایی از حماسهسرایی دارند. به طور مثال آنجا که در شعر بلند مأمن میسراید:
«خطوط جبین من
حروف نام توست
در رگهای من
تا ابد
خاک تو جاری است.»
اما بر خلاف سطرهای درخشان شعرهای قیاسوند که در شعرهای «ارزش»، «جشنواره» و خصوصاً آشغال گرد» دیده میشود، شعرهای کوتاه و چند سطری این شاعر نمیتواند پیشنهادی شاعرانه باشد. قیاسوند با ذوق و قریحهای که دارد بهتر است شعرهایی نه چندان کوتاه و نه چندان بلند بسراید. او تبحر بیشتری در شعرهایی با حجم متوسط دارد و البته هر جا که اصل موضوع را بازگو میکند شعرش از آفرینش خلاقانه فاصله میگیرد. شعر «باخت» یکی از این نمونههاست که با کلیگویی، شکستن و گریستن را همان طور که هست بازگو میکند:
«من و تو چه ارزان
شبهای پر از ستاره و باران شهرمان را
با کویر خشک و غربت
تاخت زدیم
-آهسته شکستیم
و تنهایی خود را
تنها گریستیم-»
به ویژه بخش دوم این شعر عین آنچیزی است که شاعران به آن الهام شاعرانه میگویند. نمیتوان عین آنچه را به شاعر الهام میشود نوشت بلکه باید با نگاهی خلاقانه آن را در جهانی شاعرانه که مختص خود شاعر است، بازآفرینی کرد.
این شعر درست نقطه مقابل شعر موفق «آشغال گرد» است که در پی میآید:
«نخ بادبادک
دور گلویم میپیچید
کودکیم
از دستم افتاد و شکست
اینک
زیر جاروی رفتگر محل
تکه تکههای ما...
میعادگاه من و تو
زبالهدان شهر»
شعر «سرقت» یکی از زیباترین شعرهای این مجموعه است. در این شعر ترانهای که شاعر سروده است، با آنچه شاعر نمیداند چیست و خزان در گوش باد خوانده، سرقت میشود. این شعر نمونه درست و دقیق بازآفرینی هنری یک اتفاق شاعرانه است که گرچه شاید کم اهمیت به نظر برسد اما در ادامه بسیار زیبا سروده شده است.
مجموعه شعر «مرگ در اتاق زایمان» سروده قدیر قیاسوند با شمارگان هزار و 100 نسخه و با قیمت سه هزار و 500 تومان امسال(1392) از سوی انتشارات نصیرا منتشر شده است.
نظر شما