جمعه ۱۸ بهمن ۱۳۹۲ - ۱۰:۰۳
شکوفایی در پیوند دین و دانش

درخت زندگانی انسان هنگامی به شکوفایی می‌رسد که پیوندی عمیق با دین و دانش برقرار سازد. وقتی این روزها به زندگانی حجت‌الاسلام والمسلمین مهدوی‌راد نگاهی می‌اندازیم، ناخودآگاه شکوفایی را در لحظه به لحظه این مولف و متفکر می‌بینم.‌

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)_ محمدعلی مهدوی راد به سال 1334 شمسی در دهی به نام «ینگجه» از بخش سرولایت نیشابور دیده به جهان گشود و مدرسه ابتدایی را در همان دیار گذراند. وی پس از آن‌که با مقدماتی از ادب عربی نیز در همان دیار آشنا شد به سال 1348 وارد حوزه علمیه مشهد شد و در مدرسه آیت الله العظمی میلانی که به شیوه‌ای نو و با برنامه‌ای منظم اداره می‌شد، تحصیل علوم دینی را آغاز کرد.
 
وی طی هفت سال اقامت در حوزه علمیه مشهد دروس مقدمات، ادبیات عرب و سطوح عالی علوم حوزوی را در محضر استادان آن دیار آموخت. از استادان آن روز تعلیم مشهد وی می‌توان از حضرات آیات عباسعلی اختری، محقق، حجت هاشمی خراسانی، امینی نیشابوری، صالحی نیشابوری و روان‌شاد سیدعلی اکبر بنی هاشمی نام برد.

مهدوی‌راد پس از هفت سال اقامت در مشهد به لحاظ تلاش‌های سیاسی و تعقیب ساواک خراسان با صلاح دید خطیب بلندآوازه آن روزگار و مجاهد نستوه و شجاع شهید هاشمی‌نژاد مشهد را ترک و به قم هجرت کرد. وی فقه را در قم از محضر استادان بزرگی مانند آیت‌الله اعتمادی، آیت‌الله موسوی تبریزی، آیت‌الله فاضل لنکرانی و آیت‌الله وحید خراسانی آموخت و در فلسفه از محضر آیت‌الله محمدی گیلانی و آیت‌الله مصباح بهره برد.
 
نخستین اثر مکتوب وی در سال 1355 با عنوان «اسلام و شعر» در قالب مقاله‌ای بلند در مجله نسل نو نشر یافت. وی پس از انقلاب اسلامی ایران مدتی را در مسوولیت‌های اجرایی گذراند، از جمله مسوولیت عقیدتی و سیاسی پایگاه نهم شکاری.
 
مهدوی‌راد آنگاه به حوزه بازگشت و به سال 62 و پس از مقدماتی با جمعی از دوستان و همراهان مجله «حوزه» را بنیاد نهاد و از شماره 16 تا 36 آن سردبیری آن را به عهده گرفت و مقالات بسیاری را در نقد و معرفی کتاب‌های درسی حوزه، مسائل معرفتی دین و نقد و معرفی تفاسیر شیعه و سنی و تحلیل گرایش‌های تفسیری در آن مجله نگاشت. 

این نویسنده پس از آن با همراهی برخی از همراهانش مجله قرآنی «بینات» را بنیان نهاد که از آغازین شماره آن مدیر مسوولی مجله را به عهده گرفت. این مجله نخستین مجله قرآنی است که مهدوی‌راد تا شماره 12 مدیر مسوول آن بود و پس از آن در جایگاه عضویت هیات تحریریه آن ماند، اما از مدیر مسوولی آن کنار گرفت. در راه‌اندازی مجله های «میقات» و «علوم حدیث» مورد مشورت بود که در هیات تحریریه‌های آن‌ها نیز حضور می‌یافت و مقالات بسیاری در هر دو مجله یاد شده رقم زد. او پس از 15 سال حضور در دانشگاه تربیت مدرس به دانشگاه تهران (پردیس قم) انتقال یافت و اکنون مدیریت گروه علوم قرآن و حدیث آن‌جا را بر عهده دارد. 

برخی از مقالات علمی پژوهشی وی در قالب کتاب و مقاله به این قرار است:

1. مبانی شخصیت زن از دیدگاه اسلام، مهدوی راد و فتحیه فتاحی زاده، دانشگاه الزهراء، مجله تحقیقات قرآنی، 1380.
2. نمونه‌ها و حکم حدیث مدلس، مهدوی راد و پرویز رستگار، دانشگاه الزهراء، مجله تحقیقات قرآنی، 1380.
3. آغازین آیات نازل شده بر پیامبر، مهدوی راد، دانشگاه الزهراء، مجله تحقیقات قرآنی، 1384.
4. سیر تاریخی شناخت سوره و آیات مکی و مدنی، مهدوی راد و مهدیه دهقانی، دانشگاه الزهراء، مجله تحقیقات قرآنی، 1387.
5. تاریخ‌گذاری تفسیر منسوب به ابن عباس نقد روش تحلیل ادبی و نزبرو، مهدوی راد و نصرت نیل‌ساز، دانشگاه الزهرا، مجله تحقیقات قرآنی، 1385.
6. اجتهاد در تفسیر روایی: نور الثقلین، مهدوی راد و مصلایی‌پور و فهیمی‌تبار، مجله حدیث‌پژوهی دانشگاه کاشان، 1388.
7. بررسی احادیث تقیه از دیدگاه مجلسی اول، مهدوی راد و محمدهادی ناجی، مجله حدیث‌پژوهی دانشگاه کاشان، 1388.
8. بررسی روشهای فقه الحدیث جامع احادیث الشیعه، مهدوی راد و بهرامی، حدیث پژوهشی، 1389.
9. بازشناسی اندیشه غلو، محمدعلی مهدوی راد و مریم قبادی، مجله مطالعات اسلامی، نشریه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، 1386.
10. روایات اسباب نزول و پاسخ به شبهات، محمدعلی مهدوی راد و سهیلا پیروزفر، مجله مطالعات اسلامی، نشریه دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد، 1388.
11. دراسة تطور حرکة تدوین و نشر الحدیث فی العصر الصفوی، محمدعلی مهدوی راد و عبدا... فقهی زاده، مجلة العلوم الانسانیة للجمهوریة الاسلامیة الایرانیة، دانشگاه تربیت مدرس.
12. میراث مکتوب علوی، محمدعلی مهدوی راد، مجله علوم حدیث، ش‌37ـ38، 1384.
13. جستاری در اهداف سفرهای حدیث پژوهی، محمدعلی مهدوی راد، آتنا بهادری، مجله علوم حدیث، ش 52، 1388.
14. مصحف الامام علی7 حقیقته و محتواه، نقد نظریة الترتیب النزولی، محمدعلی مهدوی راد، نصوص معاصره، بیروت، ش 16-15، 1429هـ .ق.
15. الانزال و التنزیل نقد نظریات التعدد، محمدعلی مهدوی راد، نصوص معاصره، بیروت، ش 11، 1429هـ .ق.
16. الاجهاد و القتال، محمدعلی مهدوی راد و کاظم قاضی زاده و علیرضا حسنی، الاجتهاد و التجدید، بیروت، ش 12-11، 1429هـ .ق.
17. ظاهر و باطن در تفسیر عرفانی، مهدوی راد و محسن قاسم پور، مجله علوم انسانی، دانشگاه تربیت مدرس، 1379.
18. التفسیر الموضوعی تعریفه، اقسامه، مشروعیة، علامتة بانواع التفسیر الاخری، کاظم قاضی زاده، محمدعلی مهدوی راد، محمدعلی لسانی، ریاض الاخرس، مجله العلوم الانسانیة الرولیه، شماره 15، 2008 م.
19. آیة ا... طالقانی و الحریات السیاسیة و الاجتماعیة، محمدعلی مهدوی راد، محسن آرمین، مجلة العلوم الانسانیة الرولیه، شماره 14، 2007 م.

مقالات دیگر:
1. جایگاه زن در قرآن کریم/ فصلنامه علمی پژوهشی علوم انسانی
2. البیان فی تفسیر القرآن/ دانشنامه جهان اسلام
3. تحریف/ دانشنامه جهان اسلام
4. تفسیر پیامبر/ دانشنامه جهان اسلام
5. تفسیر مأثور/ دانشنامه جهان اسلام
6. الامام علی امام المفسرین/ الثقافة الاسلامیه
7. ظاهر و باطن در تفسیر عرفانی/ مدرس
8. تدوین حدیث/ علوم حدیث
9. تدوین حدیث = کتابت آن/ علوم حدیث
10. تدوین حدیث = صحابه و کتابت حدیث/ علوم حدیث
11. تدوین حدیث = منع تدوین/ علوم حدیث
12. منع تدوین حدیث، توجیه ها، نقدها/ علوم حدیث
13. واقعه غدیر، اوج ابلاغ ولایت/ علوم حدیث
14. منع تدوین، رازها رمزها/ علوم حدیث
15. منع تدوین پیآمدها بازتابها/ علوم حدیث
16. البیان فی اعجاز القرآن/ بینات
17. نقد و بررسی (قرآن پژوهی)/ بینات
18. فرزانه روزگار/ بینات
19. کتابی کهن در تاریخ مکه/ میقات حج
20. در حریم دوست (تامل‌هایی در مناسک حج)/ میقات حج
21. ابوالولید ازرقی و کتاب او (اخبار مکه)/ میقات حج
22. وضعیت شیعه در عربستان/ میقات حج
23. وضع کتاب و فرهنگ در عربستان/ میقات حج
24. ره آوردی از دیار دوست/ میقات حج
25. قرآن در قرآن/ فرهنگ جهاد
26. آیین نامه سلوک/ فرهنگ جهاد
27. باران در قرآن/ فرهنگ جهاد
28. رازها و رمزهای نماز/ فرهنگ جهاد
29. تفسیر تاریخ و تطور آن(1)/ میراث جاویدان
30. تفسیر تاریخ و تطور آن(2)/ آفاق الحضارة الاسلامیه
31. علی7 و قرآن/ آینه پژوهش
32. ادب حضور (تحلیل عرفانی از آموزههای نماز)/ فرهنگ جهاد
33. اهتمامی کم اهمیت: درنگی در معجم بحارالانوار/ آینه پژوهش
34. پژواکی از سروش قلم/ آینه پژوهش
35. بازی با میراث (گزارش از یک سرقت)/ آینه پژوهش
36. تحلیل از ترجمه، شرح و نقد تورات/ آینه پژوهش
37. تفسیر کلام قرآن مجید/ آینه پژوهش
38. تقریرات میرزای شیرازی/ آینه پژوهش
39. جزیره خضراء در میزان نقد/ آینه پژوهش
40. جریانشناسی تاریخنگاریها در ایران معاصر/ آینه پژوهش
41. روش شناسی تفاسیر موضوعی/ آینه پژوهش
42. سه کتاب در علوم قرآنی/ آینه پژوهش
43. عقلگرایی در تفاسیر قرن چهاردهم/ آینه پژوهش
44. کتابی در علوم قرآنی/ آینه پژوهش
45. کشتی شکسته (نگاهی به تصحیح سفینة البحار)/ آینه پژوهش
46. گردآورندگان سخنان علی7 از آغاز تا غرر الحکم/ آینه پژوهش
47. موضوع مفسران در تأویل و اثبات/ آینه پژوهش
48. نگاهی به خلافت و ولایت از دیدگاه قرآن و سنت/ آینه پژوهش
49. موسوعة الامام علی/ آینه پژوهش
50. دفاع از کافی/ آینه پژوهش
51. خط سوم در انقلاب مشروطیت ایران/ آینه پژوهش
52. تخصصی شدن علوم در حوزهها/ آینه پژوهش
53. نقد کتاب، چرا و چگونه؟/ آینه پژوهش
54. انقلاب و پژوهش/ آینه پژوهش
55. نگاهی دوباره به نقد کتاب/ آینه پژوهش
56. فقیهی فرشته خو/ آینه پژوهش
57. امام ; و نگاهی دیگر به مبانی استنباط/ آینه پژوهش
58. فقیهی نیک منش بر ستیغ پژوهش/ آینه پژوهش
59. ما بینشانیم از علی7 / آینه پژوهش
60. حسن حکمت و جمال شریعت/ آینه پژوهش
61. امام خمینی; مرد میدانهای سبز/ آینه پژوهش
62. دو فرزانه نامور/ آینه پژوهش
63. عاشورا بعثت دوباره/ آینه پژوهش
64. سرداب نشین عرشپیما/ آینه پژوهش
65. امامت در نگره قرآنی امام موسی بن جعفر7/ مجله تخصصی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
66. ابوالولید الزرقی و کتابه اخبار مکه/ میقات الحج
67. بحث فی کلمة کتاب/ آفاق الحضارة الاسلامیه.
68. مصحف فاطمه، دراسة موجزه/ العلوم الانسانیه، شماره 83
69. تفسیری نویافته از عبدالقاهر جرجانی/ آینه پژوهش، شماره 88
70. میراث مکتوب علوم/ علوم حدیث، شماره 84
71. آن خطابه پرشور/ آینه پژوهش، شماره 86
72. بر ستیغ معرفت (زندگینامه آیتالله معرفت)/ آینه پژوهش، شماره 86
73. درنگی در آسیبشناسی پژوهشهای دینی معاصر/ آینه پژوهش، شماره 85
74. تفسیرتاریخ و تطور آن/ میراث جاویدان، شماره 74
75. در سایه سار کلام نبوی/ آموزههای قرآنی، شماره 85
76. گردآورندگان سخنان علی7 از آغاز تا غرر الحکم/ آینه‌پژوهش، شماره 78
77. تطور فقه شیعه و جایگاه سه اثر در آن/ آینه پژوهش، شماره 69
78. آوردگاه طف در آینه قرآن/ آینه پژوهش، شماره 81
79. تحریف (پژوهشی بلند در تحریف ناپذیری قرآن)/ دانشنامه جهان اسلام، جلد 8
80. پژوهشهای حدیثی مسلمانان معاصر/ دانشنامه جهان اسلام، جلد 12
81. سلسله مقالات «شناسایی تفاسیر فریقین»/ مجله حوزه از شماره 18 ـ 36
82. سلسله مقالات کتابهای درسی حوزههای قدیم/ مجله‌حوزه از شماره 7 به بعد
83. جایگاه المیزان در میان تفاسیر/ بینات، شماره 73
84. سلسله مقالات تدوین حدیث/ علوم حدیث از شماره 1 الی 10
85. غدیر اوج ابلاغ ولایت/ علوم حدیث، شماره 8

اسامی برخی از کتاب‌های منتشر شده به قلم این مولف دینی به این شرح است:
1. نظام دفاعی اسلام (با همکاری)
2. مشعل جاوید، نشر دبیرخانه کتاب ولایت، 1380.
3. سیر نگارشهای علوم قرآنی، نشر هستی نما، 1389.
4. تحفه العابدین (تحقیق و تصحیح)، انتشارات کتابخانه آیت ا... نجفی،
1372.
5. تحفه الاخوان (تحقیق و تصحیح)، انتشارات کتابخانه آیت ا... نجفی، 1375.
6. با کاروان عشق، نشر مشعر، با همکاری آقای جعفریان، 1374.
7. آفاق تفسیر؛ قم: هستی نما، 1382.
8. غبار راه طلب؛ قم: هستی نما، 1388.
9. تدوین الحدیث عند الشیعه الامامیه؛ قم: هستی نما، 1389.
10. پژوهشگونهای درباره مصحف حضرت فاطمه3؛ قم: مشعر.
11. تراث الشیعه القرآنی، با همکاری گروهی از محققان، 5 جلد، قم: موسسه آل‌البیت:.
12. حدیث و حدیث پژوهی (با همکاری گروهی از پژوهشگران)، تهران: کتاب مرجع، 1389.
13. تفاسیر فقهی (دو جلد) (طرح، نظارت، تالیف با همکاری)؛ مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی، 1390.

مقالات و آثار مهدوی‌راد، در جشنواره‌های متعددی حائز رتبه‌های ممتاز شدند و از وی بارها تجلیل و تکریم شده است. برخی از این عنوان‌ها به شرح زیر است:

1. در اولین هفته کتاب به عنوان «کتاب پژوه» و خادم فرهنگی مکتوب.
2. در سال 1374 به عنوان استاد تلاشگر و نمونه دانشگاه تربیت مدرس.
3. در نمایشگاه قرآن کریم به عنوان «محقق برجسته علوم قرآنی».
4. سال 1379 «سیر نگارشهای علوم قرآنی» وی که اکنون متن درسی، «علوم قرآنی/ 1» در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه‌هاست، رتبه دوم کتاب سال حوزه را از آن خود ساخت.
5. در سال 1379 در جشنواره مطبوعات مقاله وی با عنوان «بازی با میراث، نقد یک سرقت» حائز رتبه اول شد.
6. در سال 1383 در جشنواره مقالات قرآنی مقاله «تحریف» چاپ شده در دانشنامه جهان اسلام و مقاله «امامت در نگره قرآنی امام موسی بن جعفر» وی حاضر رتبه اول شد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها