به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، آنه ماری شیمل هفتم آوریل 1922 در شهر فورت آلمان متولد شد. او در 16 سالگی و پس از اتمام دوره دبیرستان در کلاس‌های تاریخ هنر اسلامی «ارنست کونل» شرکت کرد و همزمان از «والز بیرکمن» زبان عربی را آموخت. وی در 19 سالگی از دانشگاه برلین فارغ التحصیل شد. 

بخشی از دوران زندگی خانم شیمل همزمان با جنگ جهانی دوم بود. او تا پایان جنگ، مترجم وزارت خارجه آلمان بود. پس از خاتمه جنگ و اشغال شهر زاکس، شیمل به مدت پنج ماه و نیم در شهر ماربورگ همراه دیگر نازی‌ها و اسیران آلمانی به زندان افتاد. همچنان که خودش نوشته است، در سال‌های پرخوف و بیم و دهشت‌بار جنگ و بمباران‌های ویران‌گر متفقین به مثنوی مولانا پناه برد و با خواندن مثنوی، خود را از غم هر روزه می‌رهانید. 

او پس از آزادی و درسن 23 سالگی به بخش شرق‌شناسی دانشگاه ماربورگ پیوست، سپس در سال 1949 به دانشگاه اوپسالا رفت و درسال 1951 به دریافت دکترای «تاریخ ادیان» نایل آمد. او در سال 1952 به ترکیه سفر کرد. انگیزهای درونی و علاقه به اسلام‌شناسی و عرفان اسلامی دلیلی شد تا شیمل زبان فارسی را مانند زبان‌های اردو، ترکی و عربی فراگیرد.

خانم شیمل در سال 1966 عهده‌دار کرسی فرهنگ اسلامی هند در دانشگاه هاروارد شد. در سال‌های 1963 تا 1973 سردبیر نشریه فکر و فن شد و ده‌ها مقاله عالمانه را منتشر کرد. وی در سال 1981 ریاست انجمن جهانی علوم دینی را پذیرفت و از سال 1986 ریاست مرکز بین‌المللی تاریخ ادیان را برعهده گرفت و در اول فوریه 2003 همزمان با 9 بهمن سال 1381 چشم از جهان فروبست.

شمیل از نگاه دیگران
فون شونبورن(خاورشناس) در کتاب «بازتاب اسلام» درباره او می‌نویسد: «آنه ماری شمیل زنی است که هم تحسین شده و هم دشنام شنیده است. در مناطقی از جهان اسلام همانند قدیسه‌ای مورد تکریم قرار گرفته، در سرزمین خودی اما به سبب اظهارات بی مهابایش در مورد سلمان رشدی همانند ساحره‌ای مطرود، تحت رنج و فشار قرار گرفته است.»

کتابشناسی شیمل
از شمیل بیش از یکصد اثر شامل کتاب و مقاله درباره اسلام‌شناسی و نیز ایرانشناسی بر جای مانده است. مطالعات او در زمینه‌هایی مانند عرفان، شعر، فرهنگ، هنر اسلامی و پدیدارشناسی اسلام بوده است. 

سماع، ارزش و نماد اعداد، تصویر نگاری اسلامی، سالنامه اسلامی، سرزمین‌های اسلامی، شعر عرفانی در اسلام، خاطرات سفر به هند و پاکستان، تصویر عیسی و مریم در عرفان اسلامی، رمز اعداد، زندگی و افکار مولانا، شکوه شمس، ابعاد عرفانی اسلام، سر عشق، ردای خداوند،‌ راه و سفر در اسلام، حکمت اسلامی، گل سرخ محمدی، بسم الله الرحمن الرحیم، راهنمای اسلام، خواب خلیفه و استعاره و حقیقت در اسلام، از جمله آثار او محسوب می‌شوند.

آیا عرفان جهان شمول است؟، باغ و گل در فرهنگ اسلامی، عشق به خدای یکتا، مناجات در اسلام، از سنایی تا مولوی و اقبال، آموزش زبان عربی، شعر معاصر عرب، شعر ترکی از قرن سیزدهم تا زمان ما، تاثیر اندیشه مولانا در شرق و غرب و زبان تصاویر مولانا، از دیگر آثار برجسته این اسلام‌شناس بزرگ هستند.

بیشترین مطالعات شمیل به عرفان اسلامی مرتبط می‌شود و شاید بتوان وی را به نوعی عارف مسلک خواند. او با طبع شعری که دارد و نیز علاقه وافری که به شعر عرفانی اسلام به ویژه شعر فارسی دارد، بیشترین زمان خود را صرف بازشناسی مولوی کرده است.

بر اساس اظهارات خودش، وی در دوران اسارات بعد از پایان جنگ دوم در خلوت و سختی زندان به اشعار مولوی پناه می‌برد. علامرضا اعوانی درباره وی می‌گوید: «عرفان به طور عام و عرفان مولانا به طور خاص و روح مولانا در ایشان زندگی می‌کند. او عاشق مولانا بود و با مولانا زیست. دوستان دوستان هم دوست هستند. مولانا بی‌شک از اولیا و از دوستان خدا و از نزدیکان و مقربان خداوند بوده، اگر نه که این همه معارف از کجا آمده و کسی که با دوستان خدا دوستی کند، خودش دوست است.» علاوه بر مولوی، اقبال و فردری هایلر نیز در پرورش اندیشه‌های شیمل نقش مهمی داشته‌اند.

نگاهی به مطالعات اسلامی آنه ماری شیمل
وی در پژوهش‌هایش خود را از پیش‌فرض‌های اسلام‌شناسان اروپایی رها و سعی کرده است تا واقع‌گرایانه به اسلام نگاه کند. در کتاب «تبیین آیات خداوند» نوشته شمیل بیان شده است که تسلط وی بر زبان‌های اسلامی از جمله ترکی، عربی، فارسی و اردو موجب شده تا از منابع دست اول بهره بگیرد. او با صراحت لهجه‌ می‌گوید که اسلام دینی است که بسیار در غرب بد فهمیده شده و حتی توسط عده‌ای از افراد ناوارد به نوعی بدویت یا توحش متهم شده است.

شیمل علاوه بر تسلط بسیاری که در مباحث و منابع اسلامی داشت، عرفان اسلامی را به عنوان مهم‌ترین زمینه مطالعاتش انتخاب کرد. وی معتقد به روش پدیدارشناسی در مطالعاتش روی اسلام بود که از مشکلات و تنگناهای روش نقد تاریخی ندارد. خانم شمیل خود در این باره گفت:‌«به اعتقاد من، نگرش پدیدارشناختی برای درک بهتر از اسلام کاملا مناسب است.»

خانم شیمل روش هایلر را الگوی کار خود قرار داد و در کتاب «تبیین آیات خداوند» گفت: «من معتقدم که نگرش پدیدارشناسانه برای شناخت و درک بهتر اسلام کاملا مناسب است. به ویژه الگویی که فردریش هایلر در اثر جامع خویش، صور و ماهیت ادیان به وجود آورده است، چرا که وی می‌کوشد ابتدا با مطالعه پدیده‌ها و سپس سطوح عمیق‌تر بازتاب‌های انسانی در مقابل الوهیت(ذات الهی) به کانون یا قلب یک دین وارد شود تا اینکه به درونی‌ترین امر مقدس هر دین دست یابد؛ امر مقدس یا خدای انتزاعی آن دین. بنابراین وی کتاب تبیین آیات خداوند را با همین دید نگاشت. در این کتاب خانم شیمل ابتدا، ساحت و مقامی را برای اسلام قایل می‌شود و سپس به تجلیات مختلف یا به تعبیر خود وی آیات این ساحت مقدس، اعم از آیات آفاقی و انفسی، می‌پردازد.»

یکی دیگر از نکاتی که در پژوهش‌های شیمل به چشم می‌خورد تاثیر مسافرت‌های شیمل به کشورهای اسلامی در اندیشه‌هایش است. وی مسافرت‌های زیادی به کشورهای اسلامی از جمله ترکیه، پاکستان و ایران انجام داد. این مسافرت‌ها و معاشرت با مسلمانان این کشورها تاثیر زیادی بر درک او از اسلام و زندگی و فرهنگ مسلمانان گذاشت.

توصیف خانم شیمل از اسلام در جای خود منحصر به‌فرد است. او در کتاب تبیین آیات خداوند اسلام را این‌گونه تعریف می‌کند: «اسلام نمودی چون یک خانه و یا به بیان قرآن دارالسلام دارد. در حقیقت هم اسلام مثل یک خانه به نظر می‌رسد، خانه شرقی محکمی که از سنگ‌های محکم و خوش نقش مرکبی ساخته شده و با استحکام فراوان بر پایه محکم شهادتین و چهار اصل محکم(نماز، زکات، روزه و حج) قرار دارد. ما به تحسین معماری این بنا می‌پردازیم، هر چند در نگاه اول آن را بسیار ساده و غیرپیچیده می‌بینیم اما هنگامی که به این بنای عظیم وارد می‌شویم، در داخل آن با باغ‌های بزرگی روبه‌رو می‌شویم که حقیقتاً شبیه به باغ‌های بهشت‌اند.» 

شیمل در ایران‌شناسی نیز خدمات بسیاری انجام داد و نام او در کنار ادوارد براون، هانری کربن، لویی ماسینیون، آرتور پوپ، آیلرز و والتر هینتس مطرح است. یکی از بزرگ‌ترین خدمات شیمل به عالم عرفان و ادب فارسی، زدودن تصاویر نادرست و ناشایستی است که مترجمان ایران‌ناشناس غربی از حدود دویست سال پیش تا اواسط قرن بیستم از فرهنگ و ادب ما در ذهن خوانندگان غربی نشانده بودند. 

خدمات شیمل به جهان اسلام
مطالعات اسلام‌شناسی شیمل منابع لازم را برای تحقیقات ایران‌شناسان و اسلام‌شناسان مسلمان و غیرمسلمان فراهم آورده است و با توجه به تسلط وی به زبان‌های مختلف، ترجمه دقیق و درستی از بسیاری از متون اسلام‌شناسی و فرهنگ اسلامی و ادبیات فارسی به زبان‌های اروپایی از سوی وی ارایه شده است.

همچنین تصویری که او از اسلام ارایه کرده، تصویری درست و به دور از تعصب و پیش‌داوری و غرض‌ورزی است. علاوه بر این، ارایه روش‌های درست علمی برای مطالعه موضوعات اسلامی و معرفی منابع مهم اسلامی به غیرمسلمانان، از دیگر خدماتی محسوب می‌شود که وی به جهان اسلام داشته است. 

در پایان باید گفت که آنه ماری شیمل یکی از معدود مستشرقانی بود که بسیاری از وجوه تاریخ اسلام را با انصاف نگریست، به گونه‌ای که برخی او را عاشق جهان اسلام تلقی می‌کنند، عاشقی که هزینه عشق خود به جهان اسلام را نیز پرداخته است.

روی سنگ قبر «آنه ماری شیمل» با خط زیبای نستعلیق این کلمات نورانی از امیرالمؤمنین علی(ع) نقش بسته است که «الناس نیام فاذا ماتوا انتبهو؛ مردم خوابند و وقتی می‌میرند بیدار خواهند شد.»