علیرضا بهنام، شاعر و مترجم معتقد است که با روی کار آمدن دولت جدید افق جدیدی در تعامل میان روشنفکران و دولت به وجود آمده، اما جشنواره شعر فجر به دلیل محصور شدن در یک سری محدودیتها بیشتر به یک ویترین اداری شبیه است.
سراینده مجموعه شعر «چه» توضیح داد: البته نفس جشنوارههایی مثل جشنواره شعر فجر با روح انفرادی هنر شاعری در تضاد است. هنگامی که به جشنوارههای دیگر مثل جشنواره فیلم، تئاتر، موسیقی فجر و حتی مد و لباس نگاه میکنیم در مییابیم که این جشنوارهها تلفیقی از هنر و صنعتاند.
این شاعر افزود: چنین جشنوارههایی به سرمایه کلان نیاز دارند و انتظار میرود این سرمایه توسط دولت تأمین شود. حضور دولت هم در عرصه تبلیغ و گسترش این هنر-صنعتها در جامعه معنادار است.
وی ادامه داد: اما در مقابل هنری مثل شعر نیازی به سرمایهگذاری فراوانی ندارد و امکان پذیر است این سرمایه از طریق صنعت نشر تأمین شود و در مجموع نیاز به حضور دولت در این عرصه نیست.
این مترجم گفت: ورود چنین سرمایهای از سوی دولت در عرصه شعر مانعی ندارد، ولی بهتر است این سرمایهگذاری به جای اینکه در جشنواره شعر فجر صرف شود به حوزه نشر کشیده شود تا به وضع نشر کشور کمک کند. من با نفس برگزاری جشنواره شعر فجر مشکل دارم و معتقدم بسیاری از روشنفکران هم مانند من فکر میکنند و گرنه در این باره که در دوره جدید دولت در امور فرهنگی حسن نیت دارد شکی نیست.
این مترجم یادآور شد: هیچ جشنواره دولتی برای شعر نباید وجود داشته باشد. البته همواره امکانی هست که یک جایزه دولتی در کنار جوایز خصوصی دیگر و نه البته نافی آنها فعالیت کند، اما جشنواره شعر فجر نمیتواند آن جایزه معتبر دولتی باشد. در اغلب کشورهای توسعه یافته همیشه یک جایزه دولتی وجود دارد که مورد وثوق همه است و مردم به آن استناد میکنند و دولت در این جوایز صرفاً پشتیبان مالی است.
بهنام افزود: در چنین جوایزی دانشگاهها وارد عمل میشوند و به لحاظ علمی پشت جایزه هستند. این جوایز هیأت امنای خصوصی معتبر دارند. در این صورت برگزاری چنین جایزهای خوب است و میتواند پشتوانهای برای اهالی ادبیات باشد.
وی توضیح داد: در شکل کنونی جشنواره شعر فجر میبینیم که یک سلسله برگزارکننده خاص و خط و خطوط خاص دارند و نمیتوان آن را یک جایزه فراگیر ملی در نظر آورد. جشنواره شعر فجر امروز یک ویترین اداری است و نمیتواند برای شعر کاری کند.
مترجم کتاب «ساعت چند است» ادامه داد: پولیتزر جایزهای است که اتحادیه روزنامهنگاران امریکا آن را اداره میکنند. سرمایه این جایزه از اموال یک روزنامهنگار درگذشته به نام پولیتزر تأمین میشود. این جایزه توجه عموم را به یک کتاب جمع میکند و توافقی است که بین روزنامهنگاران ادبی سراسر امریکا صورت میگیرد. چیزی شبیه به جایزه منتقدان مطبوعات ما.
این مترجم خاطرنشان کرد: جایزه «فرماندار کل» در کانادا نمونه دیگری از یک جایزه دولتی است که در جامعه کانادا ورود کرده و هیأت امنای آن متشکل از معروفترین و مشهورترین چهرههای دانشگاهیاند. دولت کانادا صرفاً پشتیبان مالی جایزه است؛ نه بیشتر.
بهنام داراي مدارك كارداني كارگرداني سينما و كارشناسي مهندسي عمران است. وی يك دوره دو ساله مترجمي زبان انگليسي را نيز در دانشگاه گذرانده است.
وی از سال 1370 به صورت حرفهاي شعرهاي خود را چاپ كرده و اشعار او در اغلب نشريات ادبي منتشر شدهاند. چهار مجموعه شعر و دو كتاب ترجمه شعر حاصل فعاليت ادبي اوست. بهنام در سال 2001 به عنوان يكي از شاعران برگزيده سال از سوي كتابخانه جهاني شعر در نيويورك قدردانی شد و جایزه جشنواره مطبوعات را در سال 1381 به دست آورد.
وی تاکنون با نشریاتی چون اخبار، عصر آزادگان، بامدادنو، همبستگي، آزاد، مدبر، همشهري، ايران، ايران جوان، کلک، معیار، فرهنگ و سينما همکاری داشته است. تازهترین اثر وی به نام «چه» امسال از سوی نشر افراز منتشر شد. همچنین وی امسال ترجمهای از بهترین هایکوها را در قالب کتابی با نام «ساعت چند است» از سوی انتشارات نصیرا روانه بازار کتاب کرد.
نظر شما