به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، دومین نشست نوبل‌خوانی شهر کتاب، عصر دیروز، یکشنبه، 22 دی، با محوریت مجموعه داستان «فرار» به تحلیل و بررسی آثار آلیس مونرو، برنده نوبل ادبیات سال 2013 میلادی اختصاص داشت. فرشته احمدی و بلقیس سلیمانی در ابتدای این نشست نظرات خود را درباره آثار مونرو و کتاب «فرار» وی بیان کردند و ادامه برنامه به نظرات حاضران اختصاص یافت.
 
احمدی در این نشست درباره ساختار خاص داستان‌های مونرو سخن گفت و اظهار کرد: علاوه بر ساختار داستانی، آن‌چه باعث می‌شود نویسندگان حرفه‌ای متفاوت شوند محتوای غنی داستان‌های آن‌هاست. در داستان‌های مونرو با تنوع آدم‌ها، فضاها، ذهنیات، خواست‌ها و جهان‌بینی‌ها روبه‌رو هستیم و همین موضوع سبب می‌شود مونرو داستان‌هایی جذاب خلق کند.
 
وی افزود: در هر یک از داستان‌های کوتاه این مجموعه به راحتی می‌توان با زن‌ها و مردها همذات‌پنداری کرد، اما علی‌رغم این ویژگی، شخصیت‌های داستانی مونرو، خصیصه‌هایی دارند که باعث می‌شوند تصویر آن‌ها مدت‌ها در ذهن مخاطب کتاب باقی بماند و این موضوع بیش از این‌که درباره ظاهر افراد صدق کند، به شخصیت و طرز فکر آن‌ها برمی‌گردد.
 
این نویسنده صحبت‌هایش را با ویژگی‌ شخصیت‌های داستان‌های مونرو ادامه داد و اظهار کرد: به رغم اختلاف‌های جغرافیایی و شخصیتی موجود بین شخصیت‌های این کتاب با مخاطب فارسی زبان، به راحتی می‌توان احساس شخصیت‌ها را درک کرد. مونرو به نکات ذاتی مشترک انسان‌ها می‌پردازد و امکان نزدیکی با شخصیت‌ها را فراهم می‌کند. اما موضوع اساسی این است که در داستان‌های مونرو، علاوه بر برجسته شدن اشتراکات، اختلافات انسان‌ها با یکدیگر نیز به نمایش درمی‌آید و همین اختلاف‌ها هستند که داستان‌ها را خاص و به یاد ماندنی می‌کنند. این اختلاف‌ها سبب می‌شوند داستان‌های روایت شده، متعلق به همان شهرک‌های کوچکی باشند که داستان در آن‌ها شکل می‌گیرد؛ مکان‌هایی که مخاطب شاید برای نخستین بار است که با نامش آشنا می‌شود.
 
وی بر نقش پر رنگ بودن اختلاف‌ها در داستان‌ تاکید کرد و ادامه داد: داستان‌هایی که فقط بر اشتراک‌ها تاکید دارند و سعی دارند با شباهت‌هایی بین مخاطب و شخصیت‌های داستانی نظر مخاطب را جلب کنند رنگ و بوی یکسان و تکراری می‌گیرند و جذاب نخواهند بود. داستان‌های مونرو به گونه‌ای نوشته‌ شده‌اند که حوادثشان در محدوده جغرافیایی کوچکی شکل می‌گیرند، اما پهناوری کشور کانادا را به مخاطب نشان می‌دهند.
 
شخصیت‌های زن داستان‌های مونرو، موضوع دیگری بودند که احمدی در نشست نوبل‌خوانی آثار این نویسنده از آن سخن گفت. وی شخصیت‌های زن را از عوامل جذابیت‌ آثار مونور دانست و اظهار کرد: نام شخصیت‌های داستانی مونرو یادآور شخص خاص یا ویژگی مشخصی است و ویژگی‌‌های شخصیتی وی را به خوبی آشکار می‌کند. بر خلاف داستان‌های ایرانی که مسایل زنان در آن‌ها به چند موضوع محدود خلاصه می‌شود مونرو با دیدی وسیع به این مبحث می‌پردازد.
 
طولانی بودن روند داستان‌نویسی مونرو و تجربه‌های متفاوتش در دوره‌های سنی مختلف عوامل دیگری بودند که احمدی آن‌ها را در موفقیت مونرو موثر دانست و گفت: او با دقت به گذشته می‌نگرد و تجربیاتش سبب ایجاد این تنوع شده است. در واقع نقش گذشته‌نگری را می‌توان در شخصیت‌پردازی وی موثر دانست. مونرو در نگاه به گذشته، انصاف و عدالت را درباره همه شخصیت‌ها رعایت می‌کند، نگاه پخته‌ای به گذشته دارد و دیدش صرفا نوستالژیک نیست.
 
نويسنده كتاب «پری فراموشی» انتقادی هم از وضعیت نقد داستان در ایران داشت و در این‌باره گفت: در نقد و بررسی‌های کتاب‌های خودمان نباید خیلی بترسیم. مونرو از نویسنده‌های خوب و داستان‌هایش از آثار محبوبم هستند اما به این فکر کنیم که اگر نویسنده‌ای ایرانی این داستان‌ها را به فارسی نوشته بود چگونه او را نقد می‌کردیم. در داستان‌های مونرو حوادث عجیب و شگفت‌انگیزی اتفاق می‌افتند که شاید اگر نویسنده‌ای ایرانی آن‌ها را در داستان‌هایش می‌آورد نگاه‌ها به او منفی می‌شد، اما در داستان‌های نویسنده‌ای مانند مونرو این گونه نیستند. باید اعتماد به نفس بیشتری در نوشتن داشته باشیم و بدانیم چنین مواردی ضعف‌های بزرگی محسوب نمی‌شوند و باعث نمی‌شوند داستانی را دوست نداشته باشیم.
 
بعد از صحبت‌های احمدی، سلیمانی نیز مطالبی را درباره داستان‌های مونرو و نویسندگان آمریکای شمالی بیان کرد و گفت: آثار مونرو فاقد عناصر اصلی داستان‌های آمریکای شمالی هستند. در داستان‌های این نویسندگان ارجاع‌ به فیلم، تئاتر، حوادث و طبیعت آمریکا زیاد است و در اغلب آن‌ها طعنه و گستاخی دیده می‌شود اما مونرو فاقد این ویژگی‌هاست.
 
بخش پایانی این نشست به صحبت‌های حاضران در نشست درباره دنیای داستانی مونرو اختصاص داشت که در آن نظرات متفاوتی درباره آثار این داستان‌نویس ارایه شد. برخی تنوع موضوع و شخصیت را در آثار وی ستودند و گروهی دیگر شخصیت‌های داستانی‌اش را کاملا شبیه هم و خسته‌کننده معرفی کردند.
 
آلیس مونرو، نویسنده 82 ساله کانادایی و برنده جایزه نوبل ادبیات 2013، سیزدهمین نویسنده زنی است که این جایزه را از آنِ خود کرده‌ است. تاکنون 14 مجموعه داستان کوتاه از وی منتشر شده که همگی پرتره‌هايی روانشناسانه از روابط زنان و مردان معمولی جامعه اونتاریو کانادا، زادگاه مونروست. او پیش از این نیز جوایز متعددی از جمله جایزه من بوکر سال 2009 را به خود اختصاص داده بود.
 
مجموعه داستان «فرار» را مژده دقیقی ترجمه و انتشارات نیلوفر منتشر کرده است.