به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست «بررسی اهمیت مطالعات تطبیقی» چهارشنبه (چهارم دی‌ماه) با حضور اندیشمندان، استادان و دانشجویان رشته حقوق در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در این نشست، کتاب «آیین دادرسی کیفری فرانسه» که به کوشش دکتر عباس تدین به فارسی برگردانده شده، معرفی و تحلیل شد. 

کتاب «آیین دادرسی کیفری فرانسه» پیش از این در سال 1388 ترجمه و از سوی انتشارات روزنامه جمهوری اسلامی ایران چاپ شده بود که مجددا در سال 1391 پس از تغییر و تحولاتی از سوی انتشارات خرسندی بازچاپ شد. 

در ابتدا دکتر تهمورث بشیریه، برگزارکننده برنامه، با بیان برنامه‌های آینده خانه اندیشمندان علوم انسانی، مطالعات تطبیقی در حوزه حقوق را دریچه‌ای به دانش کشورهای دیگر دانست و گفت: مطالعات تطبیقی رایگان به دست می‌آید و می‌توان در این زمینه دانش‌اندوزی کرد. 

در ادامه نشست، تدین، مترجم کتاب «آیین دادرسی کیفری فرانسه» درباره تاریخچه شکل‌گیری آیین دادرسی نکته‌هایی مطرح کرد و گفت: آیین دادرسی ایران در آغاز با اقتباس از آیین دادرسی فرانسه، در سال 1290 شمسی و با عنوان قانون اصول محاکمات جزایی پدید آمد. 

وی همچنین با استناد قرار دادن نقل قولی از  سید مصطفی محقق داماد، بیان کرد: در زمان ناپلئون، محققان حقوقی فرانسه با کتابی در فقه حنفی به نام «المجلد» که در دوره عثمانی استفاده می‌شد، آشنایی داشتند، بنابراین می‌توان ادعا کرد که آیین دادرسی فرانسه، در بخش‌هایی، تا حدی تحت تاثیر فقه اسلامی نیز بوده است. 

مترجم کتاب «آیین دادرسی کیفری فرانسه» درباره علت بازنگری و بازچاپ این اثر گفت: ترجمه این کتاب حدود دو سال به طول انجامید اما از آن‌جایی که قوانین آیین دادرسی فرانسه دائما در حال بازنگری و تغییر و تحول است لازم دیدم که مطابق با آخرین تغییرات قوانین آیین دادرسی کیفری فرانسه ترجمه این کتاب را مورد بازنگری دوباره قرار دهم. 

سپس محمدمهدی ساقیان، از مدرسان دانشگاهی در رشته حقوق ضمن قدردانی از عباس تدین، برای ترجمه این اثر و ارزشمند دانستن آن، سخنانش را درباره اهمیت مطالعات تطبیقی و نیز اهمیت و تاثیرگذاری عمیق آیین دادرسی در شکل‌گیری قوانین آغاز کرد و گفت: هدف از مطالعات تطبیقی، دغدغه مطالعات علمی محض است که منجر به ارزیابی حقوق کشورها می‌شود اما این مطالعات از حیث کاربردی و عملی آن اهمیت بیشتری دارد. 

وی افزود: یکی از تاثیرات مثبت آیین دادرسی، تغییر روند بازپرسی از شکل تفتیشی آن به شکل اتهامی است. علاوه بر این، قوانین باعث می‌شود تا از قدرت بازپرس در روند بررسی پرونده کاسته شود و شکل قانونی‌تری به خود بگیرد. 

ساقیان در ادامه درباره کتاب «آیین دادرسی کیفری فرانسه» گفت: ترجمه این کتاب بسیار خوب و روان است، به نظر من ترجمه این کتاب از کارهای دشواری بود که باید انجام می‌شد. در واقع، ترجمه چنین آثاری از زبان مبدا، به دلیل تفاوت زیادی که اصطلاحات رایج در آن زبان با زبان مقصد دارد، کار بسیار سختی است که خوشبختانه دکتر تدین با توجه به توان زبانی و اطلاع درست از زبان فرانسه و اصطلاحات آن در زمینه معادل سازی‌ها، از پس این مشکل برآمده است. امیدوارم که تدین در ادامه این کار با ارزش، مطالعات تطبیقی را در سطح قوانین و مقررات متوقف نکند و در ادامه به تطبیق رویه قضایی نیز بپردازند.

سخنران بعدی نشست، دکتر محمد آشوری، پژوهشگر حقوق در زمینه آیین دادرسی بود، وی گفت: قانون آیین دادرسی کیفری مکتوب فرانسه عمری در حدود 400 تا 500 سال دارد و در واقع بعید است که اندیشمندان حقوقی فرانسه در زمان ناپلئون، تحت تاثیر فقه حنفی، آیین دادرسی خود را نوشته باشند. 

وی با ریشه‌یابی شکل‌گیری آیین دادرسی در ایران اظهار کرد: اقتباس ما از آیین دادرسی فرانسه در حالی صورت گرفت که فضای اجتماعی این دو کشور تفاوت زیادی داشت. جامعه فرانسه یک جامعه صنعتی بود، در حالی که جامعه ایرانی به صورت فئودالی اداره می‌شد اما با این حال می‌بینیم که این تاثیرپذیری کارگر می‌افتد و نهادهای تعریف شده در آیین دادرسی فرانسه به دلیل نیاز جامعه ما به این نهادها و نیز قرار گرفتن کشور در پروسه تحول اجتماعی، در ایران هم از آن پیروی می‌شود. 

نویسنده کتاب‌های «دفاع اجتماعی» و «عدالت کیفری» ادامه داد: این تاثیرپذیری تا به حدی است که آیین دادرسی کیفری ایران که در سال 1290 شمسی با عنوان قانون اصول محاکمات جزایی تدوین شده بود تا سال 1373 نیز همچنان بدون تغییر کاربرد داشت. 

مولف کتاب دو جلدی «آیین دادرسی کیفری» در پایان سخنانش خطاب به مدیران نشر کتاب‌های حقوقی گفت: کتاب‌های حقوقی باید با شمارگان پایین منتشر شوند زیرا قوانین همیشه در حال تغییر و تحول دایمی هستند. من این مساله را حتی با انتشارات سمت هم مطرح کرده‌ام که در بازچاپ کتاب «آیین دادرسی کیفری» این مساله اعمال شود، زیرا این کتاب در موقعیتی بازچاپ می‌شود که آیین دادرسی کشور در حال تحول است و قرار است آیین دادرسی جدید نهایتا تا یک سال آینده تدوین شود. 

در پایان نشست، کتاب‌های دیگری از انتشارات خرسندی در زمینه حقوق به حاضران معرفی شد که می‌توان به دو اثر دیگر از عباس تدین با نام‌های «آیین دادرسی کیفری» نوشته «ژان بوریکان» و «نگاهی به جرایم و مجازات‌های نیروهای مسلح ایران و فرانسه» اشاره کرد.