به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، ایوبی در ابتدای  آیین رونمایی از کتاب « 1970 روز در شماره شش ژان بارت» نوشته حجت‌الله ایوبی، عصر دیروز با حضور جمعی از اهالی سینما در فروشگاه نشر ثالث برگزار شد. دبیری این برنامه را حمید باباوند بر عهده داشت. ایوبی اظهار کرد: زمانی که به عنوان رایزن فرهنگی ایران در پاریس خدمت می‌کردم برای برگزاری همایش‌های فرهنگی به سراغ شهرداری‌ها می‌رفتم. در فرانسه متولی برگزاری چنین آیینی شهرداری‌ها هستند و وزارت فرهنگ این کشور در این امور دخالتی ندارد. 

وی افزود: خوشبختانه فرهنگ و هنر و ادب ایرانی جایگاه ویژه‌ای در فرانسه پیدا کرده است و این سحر من نیست، بلکه جادوی حافظ و مولانا و ادب ایرانی است که باعث شده، تمدن ایرانی در پایتخت فرهنگی جهان جایگاه شایسته‌ای داشته باشد. 

معاون سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه به بیان خاطره‌ای از حضورش به عنوان رایزنی فرهنگی در فرانسه پرداخت و عنوان کرد: قرار بود برنامه‌ای با عنوان «شیراز بهشت ایرانی» را در شهر «انیر» در حومه پاریس برگزار کنیم. شهردار این شهر رییس ستاد انتخاباتی سارکوزی بود و یکی از معاونانش هم رامین پورباقر اصلیتی ایرانی داشت. این برنامه در یک هفته به خوبی برگزار شد و بهبود روابط فرهنگی ایران و فرانسه از دستاوردهای مهم آن به شمار می‌رفت. متاسفانه یک ماه پس از اجرای این برنامه، شهردار انیر با انتقادات شدیدی در شورای شهر مواجه شد و حتی نمایندگان آن شورا به پورباقر هم به دلیل ایرانی بودنش انگ سوءاستفاده از امکانات فرهنگی دولت فرانسه را زدند. قرار بود شهردار استیضاح شود و من هم که اوضاع را این‌گونه دیدم با او تماس گرفتم و گفتم حاضرم در جلسه استیضاح از وی دفاع کنم. 

ایوبی ادامه داد: شهردار انیر نخست مردد بود اما بعد با این پیشنهاد موافقت کرد و وقتی من در شورا حاضر شدم و دفاعیاتم را از او بیان کردم، شهردار مرتبا با کنایه از نماینده‌ای که استیضاح کننده اصلی او بود می‌پرسیدکه چرا حرف نمی‌زند. خوشبختانه آن جلسه با نتیجه دلخواه ما به پایان رسید. درست دو روز بعد از این جریان، مهندس رجا، شهردار وقت شیراز هم با من تماس گرفت و گفت که قرار است او را هم مواخذه کنند! من هم بی درنگ به شیراز رفتم و در جلسه شورای شهر از ایشان دفاع کردم. دفاع تقریبا همزمان از شهرداران شیراز و انیر از کارهای دشوار و خاطرات خوبم است. 

رایزن فرهنگی سابق ایران در فرانسه، درباره انتشار کتاب جدیدش توضیح داد: حدود دو ماه در مقابل نشر ثالث مقاومت کردم اما با اصرار آقای محمدعلی جعفریه، مدیرمسوول نشر ثالث، بالاخره قبول کردم برای این کتاب مراسم رونمایی بگذاریم. ضمن اینکه در لابلای سطور این کتاب چیزهایی وجود دارد که نمی‌توانستم آن‌ها را بنویسم. 

کتاب ایوبی برای ایرانی‌ها نوشته شده است

در ادامه جلسه، نوبت به یونس شکرخواه، کارشناس حوزه ارتباطات رسید. شکرخواه با بیان این که کلمه به کلمه کتاب را خوانده‌است، اظهار کرد: در نگاه نخست با اثر روان و خوش‌ساختی روبروییم و این نثر مرهون سابقه ژورنالیستی ایوبی است. 1970 روز در شماره شش ژان بارت مانند یک فیلم که همه فلش‌بک‌ها و فلش‌فورواردهایش در جای درستشان به کار رفته‌اند، خلق شده است. 

شکرخواه درباره ضعف‌های کتاب هم عنوان کرد: برای مثال جایی آورده شده است که بودجه رایزنی تنها 164 هزار دلار است و به نظر من با چنین اعتباری کار خاصی نمی‌توان انجام داد. 

وی افزود: ضمن اینکه معلوم نیست چطور در کشوری که پایتخت فرهنگی اروپا به شمار می‌آید، فرهنگ ایرانی خریدار ندارد؟ در صفحه 27 به اتفاقات تاریخی گریزی زده شده و ماجرای حضور میرزا صالح در پاریس و حمایت عباس‌میرزا ولیعهد فتحعلی شاه قاجار از وی برای خرید دستگاه‌های چاپ، بیان شده است. در ادامه هم از سه دهه مهاجرت روشنفکران به اروپا، صحبت به میان آمده است. 

شکرخواه با بیان اینکه، کتاب ایوبی متکی به افراد و پر از اسم است، ادامه داد: همه چیز کتاب در سایه ارتباط با دیگران به دست می‌آید و ایوبی هم کوشیده است این اصل را به خوبی رعایت کند. خوشبختانه در این کتاب، سکانس به سکانس با افراد مجموعه آشنا می‌شویم. متاسفانه هنوز ارتباط فرهنگی در ایران معنای خود را پیدا نکرده است و حضور ما هم در این جا برای ارتباط شخصی‌مان با ایوبی است نه ارتباط فرهنگی! 

شکرخواه با اشاره به ویژگی‌های فرهنگی جوامع افزود: طبقه‌بندی افراد از حیث فرهنگی باعث پیدایش دو گروه آرنولدی (مردمی با فرهنگ بالا) و ویلیامزی (فرهنگ مردم عادی) شد. گرایش ایوبی هم به گروه ویلیامزی است و بازیگران او در این کتاب، مردمی از طبقات دست‌یافتنی‌اند. او در این کتاب از حافظ و مولوی تا گره زدن فرهنگ شرق و غرب با بیان نگاه شرقی هانری کربن پیش می‌رود. 

شکرخواه افزود: طبقه‌بندی فرهنگی هم دارای چهار بخش تاپیکال، نمادین، معناشناختی و رفتاری است اما سوال اینجاست که ایوبی کجای این طبقه‌بندی قرار می‌گیرد؟ ایوبی روی کتابش مدت‌ها فکر کرده است. داستان این کتاب با یک پرواز آغاز می‌شود و در یک روز بارانی که قرار است ایوبی به ایران بازگردد به پایان می‌رسد. البته وجه تسمیه این کتاب هم جالب است. عدد 9 در فرهنگ اروپا بیانگر چالش است و عدد 7 هم نمادی از مودت و دوستی. نکته جالب دیگر این کتاب استفاده از عنصر تعلیق است و ما با متنی تصادفی مواجه نیستیم. ایوبی بسیار هوشمندانه رفتار کرده است و به نظر من مخاطب پیامش شهروندان ایرانی‌اند، نه فرانسوی‌ها. 

شکرخواه در پایان اضافه کرد: در مطالعات فرهنگی با دو مکتب فرانکفورت و بیرمنگام روبرو می‌شویم. در مکتب فرانکفورت از رایزن فرهنگی به عنوان کارشناس فرهنگی یاد می‌شود که نه عضو «ان جی او»هاست و نه در نهادهای دولتی جایگاهی دارد. ایوبی نمونه بارز یک متخصص فرهنگی است.
 
رایزنان فرهنگی از سفیران مهمترند

رضا میرکریمی، فیلمساز و عضو گروه سینمای فرهنگستان هنر هم دیگر سخنران این مراسم بود. میرکریمی با اشاره با سابقه 12 ساله آشنایی‌اش با ایوبی اظهار کرد: مدتی برای اکران فیلم «کودک و سرباز» در پاریس به سر می‌بردم و همان وقت بود که از رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی با من تماس گرفتند. وقتی پیش آقای ایوبی رفتم، ایشان از من پرسید در این بازه زمانی که به فرانسه آمده‌ام چه کارهایی می‌توانیم با هم انجام دهیم و دو ساعت بعد فکسی دریافت کردم که برنامه مدونی برای سفر من ریخته شده بود. بدون شک این پربارترین سفر کاری من بود. 

میرکریمی درباره کتاب ایوبی هم توضیح داد: در این اثر، هر چند جمله ای که می‌خوانیم یک بار نام ایران دیده می شود و این موضوع نشان دهنده عرق ملی و مسوولیت و تعهد نویسنده نسبت به موطنش است. خوشحالم که چنین شخصیتی با عبور از میدان مینی که معاونان سینمایی سابق برایش درست کرده بودند، حالا در سمت معاون سینمایی وزارت ارشاد فعالیت می‌کند. 

وی ادامه داد: 15 سال است که بحث دیپلماسی عمومی در ایران نادیده گرفته شده است و حالا کمی به آن توجه می‌شود. البته تا رسیدن به بلوغ در این حوزه راه درازی داریم و باید این را هم بگویم که رایزنان فرهنگی، نقش مهمتری از سفیران در معرفی فرهنگ یک کشور به دنیا دارند. ما در فرانسه موقعیت‌های فرهنگی خوبی داشتیم که با سهل‌انگاری رایزنان دیگر از دست رفت و متاسفانه ساختمان رایزنی فرهنگی ایران در پاریس به یک مخروبه تبدیل شد. این کتاب بیانگر عملکرد بهترین رایزنی فرهنگی  ایران در فرانسه از لحاظ تنوع کاری است و می‌تواند الگوی سینماگران باشد. 
 
کتاب ایوبی، اثر جریان‌سازی است

رخشان بنی‌اعتماد، فیلمساز نام‌آشنای سینمای ایران هم دیگر سخنران این جلسه بود. بنی‌اعتماد هم با اشاره به مسوولیت جدید ایوبی اظهار کرد: خوشحالم کسی در معاونت سینمایی وزارت ارشاد قرار گرفته که از اهالی فرهنگ و هنر است. من چند روز از وقایعی را که در این کتاب با قلم ایوبی منتشر شده است، کنار ایشان بودم. 

بنی‌اعتماد با اشاره به تجربه‌ای که از برخورد با رایزنان فرهنگی داشته است، اضافه کرد: پیش از آشنایی با ایوبی، تصویر مثبتی از رایزنان فرهنگی در ذهنم نداشتم، زیرا بیشتر رایزنان فرهنگی شناختی از حوزه فعالیتشان ندارند و فقط مانند یک بازرس فعالیت‌های ما را زیر نظر می‌گیرند و ما باید پاسخ‌گوی نگاه عیب‌جوی آن‌ها می‌شدیم! و همیشه سوالات ابتدایی از ما می‌پرسیدند که آشنا نبودنشان را با مقوله فرهنگ  اثبات می‌کرد. 

وی افزود: وقتی از سوی ایوبی به سفارت ایران دعوت شدم، ابتدا تردید داشتم اما با حضورم در سفارت افرادی را دیدم که باور نمی‌کردم چنین شخصیت‌هایی به عنوان میهمان رایزن فرهنگی در سفارت ایران حاضر باشند. من نخستین بار در آن ضیافت به عنوان یک فیلمساز ایرانی قد کشیدم و به خودم افتخار کردم.

بنی‌اعتماد درباره محتوای کتاب توضیح داد: گزارش‌نویسی در دنیای امروز اهمیت زیادی دارد اما متاسفانه هنوز این مقوله در کشور ما جا نیفتاده است. خوشبختانه ایوبی شهامت انتشار یادداشت‌هایش را داشت و این کتاب به نظر من اثر جریان‌سازی است و ایوبی آن‌را زمانی نوشت که بسیاری از مدیران دولتی به بازگرداندن بودجه به خزانه دولت افتخار می‌کنند، در حالی که این نشانگر کم‌کاری و بی برنامگی یک مدیر است. 
 
ایوبی متهم ردیف نخست!

حسام‌الدین آشنا، مشاور رییس‌جمهوری در امور فرهنگی با بیان این که نگارش این کتاب به تمجید نیاز دارد،  گفت: این کتاب بر سه جنبه رایزنانه، سیاستمدارانه و روشنفکرانه مبتنی است. بهترین تعریف یک رایزن فرهنگی، معرفی وی به عنوان یک رابط میان فرهنگ‌هاست که با تعاریف دیگر کمی متفاوت است. 

عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) افزود: یک رایزن فرهنگی باید از فرهنگ مبدا و فرهنگ مقصد شناخت کافی داشته باشد. اگر کسی با نفرت از فرهنگ مقصد وظیفه رایزنی را برعهده بگیرد، به هیچ وجه کامیاب نمی‌شود و نمی‌تواند پیوند زننده دو فرهنگ لقب بگیرد. 

وی با اشاره به سابقه حضور ایوبی در دانشگاه امام صادق (ع) مدعی شد: او فارغ التحصیل دانشگاه امام صادق (ع) و رییس دانشکده علوم سیاسی همان دانشگاه است و فرآورده یک مکتب فرهنگی است. مکتبی که اسلام اعتدالی، عقلانی و اخلاقی را ترویج کرد. آشتی دادن دیانت و دنیای جدید و ایجاد پل ارتباط میان سیاسیت و فرهنگ و مفاهیم دینی، عملکرد ایوبی بود که بسیاری از رایزنان فرهنگی ما این عملکرد را نداشتند. 

آشنا، ادامه داد: ایوبی با حضورش به عنوان دانشجو در فرانسه، موفق شد طبقه روشنفکر این کشور را بشناسد. در مجموع، کارهای ایوبی را می‌توان ذیل دو سرفصل تقسیم‌بندی کرد؛ نخست بخش کاهش سوءتفاهم‌ها و سپس قسمت افزایش تفاهم‌ها. او کشف کرد که مشترکات فرهنگی، در  فطرت انسان‌ها نهادینه شده است و این راه ورود به هر فرهنگی است. 

مشاور رییس‌جمهوری در امور فرهنگی، افزود: خوشبختانه در دوران رایزنی ایوبی، راه نزدیکی دو فرهنگ ایرانی و فرانسوی باز شد اما آیا این راه هنوز هم باز است؟ متاسفانه من چند ماه پیش به رایزنی فرهنگی ایران در پاریس رفتم و هیچ‌کدام از چیزهایی را که ایوبی در کتابش نوشته است، آنجا ندیدم. 
آشنا، در پایان با کنایه و مزاح گفت: باید ایوبی را متهم ردیف یکم بدانیم و جرمش هم رایزنی کارهای نمایشی است نه کارهای بنیادی. متاسفانه برخی افراد فاصله این دو مقوله را زیاد کرده‌اند و ناچار باید یکی از آن‌ها را انتخاب کنیم. 
 

رایزنان فرهنگی کتاب ایوبی را بخوانند

علی مرادخانی، معاون امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم با اشاره به این‌که موفق به مطالعه کامل کتاب نشده است، عنوان کرد: زمانی که نخستین بار با ایوبی آشنا شدم وی تازه کارش را در پاریس آغاز کرده بود و آن زمان رایزنی فرهنگی محل اسکان مناسبی هم نداشت. وی تنها یک میز در حیاط سفارت ایران داشت و در آنجا به رتق و فتق امور فرهنگی می‌پرداخت. در همان نگاه نخست او را آدمی با پشتکار و جدیت و تشنه فعالیت مثبت دیدم. او به من گفت بسیار مشتاق است در زمینه فرهنگی کار مثبتی انجام دهد. تا آن زمان بیشتر رایزنانی که دیده بودم، آشنایی چندانی با حوزه کاری‌شان نداشتند و دیدن شخصی مثل ایوبی برای من بسیار عجیب بود. صادق خرازی، سفیر اسبق ایران در فرانسه هم از ایوبی بسیار تعریف می‌کرد. 

مرادخانی اضافه کرد: از همان جا ارتباط کاری من و ایوبی آغاز شد. ایوبی علاوه بر آشنایی با حوزه فعالیتش، اشخاص فرهنگی زیادی را هم می‌شناخت. به نظر من همه رایزنان فرهنگی که دغدغه فرهنگ دارند، باید کتاب  ایوبی را بخوانند. 

معاون امور هنری وزارت ارشاد درباره انتشار کتاب خودش هم بیان کرد: اگر من روزی بخواهم 14 سال مسوولیتم در دفتر امور موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را بنویسم، شک نکنید کتاب من پرفروش‌ترین کتاب سال خواهد شد اما هنوز وقتی برای این کار پیدا نکرده‌ام. نوشتن کنار دیگر مشغله‌ها از ویژگی‌های خوب ایوبی است که علاوه بر خوش سخن بودن، خوش قلم هم هست. 

در پایان این جلسه هم سیف‌الله صمدیان عکاس و فیلمبردار با بیان اینکه نگارش ایوبی در این کتاب مانند دوربینی است که همه وقایع مهم را ضبط می‌کند، اظهار کرد: به نظرم  این کتاب کمبودهایی هم دارد و بهتر است نشر ثالث در چاپ‌های بعدی، تصاویری در دو فرم رنگی و گلاسه به آن ضمیمه کند. 

کتاب « 1970 روز در شماره شش ژان بارت» دربرگیرنده‌ خاطرات حجت‌الله ایوبی، رایزن اسبق فرهنگی ایران در پاریس از زمان ورودش به خانه‌ فرهنگ ایران در فرانسه است. ژان بارت نام خیابانی در فرانسه است که خانه‌ فرهنگ ایران در آن قرار دارد و ایوبی از تیرماه 1380 به مدت 1970 روز در آن اقامت داشته است.