به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، «روزشمار 1306» پس از نقل گزیده خبرهای سیاسی، تاریخی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، در صورت لزوم به شرح و بسط خبر می‌پردازد. مبنای اصلی برای گردآوری این اثر استفاده از اسناد «کاخ مرمر» و سندها با آغاز وزارت جنگ در زمان رضاخان همزمان است. مکاتبات اداری، بخش‌نامه‌ها، مراسلات افراد عادی و رجال کشوری و لشکری، همچنین هر آن‌چه که مربوط به وزارت جنگ و شخص رضاخان می‌شد، با دسته‌بندی ابتدایی و معمولا موضوعی، گردآوری شدند.

شمار سندهای مربوط به سال 1300 بسیار اندک است اما با شکل‌گیری ارتش و توسعه آن در سال 1301، اسناد با رشد چشمگیری افزایش یافتند. در سال بعد (1302) با رسیدن رضاخان به رییس‌الوزرایی و تمرکز قدرت در دو نهاد وزارت جنگ و ریاست وزرا، به تعداد مکاتبات و مراسلات افزوده شد. از سال 1305 و آغاز سلطنت پهلوی، اسناد رنگ و روی درباری نیز گرفت و از این رهگذر حدود یک‌صد و 50 هزار نسخه سند به جای ماند. از این رو سندهای یاد شده که به واسطه نگهداری در کاخ رضاشاه «اسناد کاخ مرمر» نامیده شده‌اند، از دو دوره کوتاه وزارت جنگ و ریاست‌الوزرایی رضاخان و دوره بلند سلطنت وی حکایت دارند.

علاوه بر «اسناد کاخ مرمر»، برای حفظ قالب تقویم‌نگاری (کرونولوژی) و به‌دست دادن نمایی منسجم از فضای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن دوره، منابع مهم دست اولی چون روزنامه‌های آن دوره، کتاب‌هایی که منابع اصلی آن دوره تاریخی به شمار می‌روند و نیز اسناد مراکزی چون بایگانی ملی انگلیس، وزارت امور خارجه ایران، سازمان اسناد ملی ایران و مجلس شورای اسلامی نیز در تدوین این اثر استفاده شده‌اند.

«روزشمار 1306» در برگیرنده وقایعی چون همزمانی عید نوروز با ماه رمضان و انجام مراسم سلام در 14 فروردین، استعفای غیرمنتظره مستوفی الممالک، صدارت مهدی‌قلی‌خان هدایت، لغو کاپیتولاسیون، جلوگیری از عزیمت حجاج ایرانی به عربستان به علت وهابیگری و درگیری در مناطق مختلف حجاز، تصویب قانون منع امر به معروف و نهی از منکر و مهاجرت گسترده علما به قم به رهبری حاج‌آقا نورالله اصفهانی، اعدام سرهنگ پولادین یکی از نظامیان بلندپایه مخالف رضاشاه، تشکیل کمیته جمهوری‌خواهی در برخی از شهرها،‌ سرکوب طوایف (ترکمن‌ها، کردها، لرها، اعراب و بلوچ‌ها) علیه سیاست‌های رضاشاه، خلع سلاح طوایف، اجبار مدارس خارجی به تدریس زبان فارسی و رعایت شئونات از سوی وزارت معارف برخی از رویدادهای این شماره از روزشمار تاریخ معاصر را تشکیل می‌دهند.

از دیگر مسایلی که در این شماره اهمیت دارند، می‌توان به متحدالشکل شدن لباس، ممانعت روس‌ها در صادرات مال‌التجاره ایران، عملکرد نامناسب هیات مالی آمریکایی به ریاست میلسپو، افزایش عایدات نفت ایران از کمپانی نفت جنوب به بالاترین حد خود، تاسیس بانک ملی، فرار دو نفر از اعضای کادر مرکزی حزب کمونیست شوروی به ایران، برگزاری کنفرانس خلع سلاح، حمایت ترک‌ها از اسمعیل آقا سیمیتقو و مسلح کردن کردهای ایران در نواحی مرزی و اشغال مناطق مرزی ایران در کردستان، تجاوز ماموران عراقی به عشایر سرحدات جنوبی کشور و رفتار ناشایست با ایرانیان مقیم عراق، اعلام بحرین به‌عنوان حکومت تحت‌الحمایه از سوی انگلستان، عدم شرکت ایران در مسابقات المپیک آمستردام از مهم‌ترین خبرهایی به‌شمار می‌روند که در این شماره به آن‌ها پرداخته شده است.

«روزشمار تاریخ معاصر» ثبت وقایع و حوادث تاریخی در روز وقوع آن است تا پژوهشگر بتواند با برقراری ارتباط میان رخدادها از هر واقعه تصویری صحیح داشته باشد. در ثبت وقایع به صورت روزشمار،‌ مورخ نباید وقایع را گزینش کرده بلکه باید همه وقایع مهم یا بی‌اهمیت را ذکر کند. اگر وقایع تاریخی با پیش‌فرض‌ها و معیارهای شخصی روایت شود هیچ‌گاه نمی‌توان چهره گذشته را آن طور که بوده معرفی کنیم. در یک تحقیق تاریخی هیچ چیز غیرعلمی‌تر از این نیست که مطالب تاریخی را به‌طور گزینشی انتخاب و وقایع را به گونه‌ای تعبیر و تفسیر کنیم تا به قضاوت از پیش تعیین شده‌ای برسیم.

تاریخ معاصر ایران نیز از نظر محتوا و مضمون سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و کیفیت تحولات و فراز و فرودهای آن، دربردارنده حوادث مهم و تجربیات گرانبهایی است. این مجموعه برای آشکار کردن زوایای پنهان تحولات آن دوره تنها به کنار هم قرار دادن رویدادها به ترتیب زمان وقوع آن‌ها بسنده کرده است.

اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، کتابخانه تخصصی انقلاب اسلامی و تاریخ معاصر ایران وابسته به دفتر ادبیات انقلاب اسلامی حوزه هنری و بنیاد تاریخ انقلاب اسلامی برای انتشار روزشمار تاریخ معاصر همکاری داشته‌اند.

تنظیم روزشمار سال‌های 1304 و 1305 به سرانجام رسیده است و با پایان ویراستاری آن، در آغاز سال آینده، منتشر می‌شود. همچنین تنظیم روزشمار سال 1307 و 1308 در حال تکمیل است و با توجه به این‌که عمده‌ترین وقایع این سال مربوط به سرکوب عشایر از سوی رضاشاه است موسسه به‌دنبال انتخاب مشاور مسلط و آشنا به طوایف لر و بختیاری است تا در گویاسازی اسناد همکاری کند.