چهارشنبه ۲۰ آذر ۱۳۹۲ - ۱۳:۰۰
معتقدی: طنز واقعی امروز در فضای مجازی شکل می‌گیرد

محمود معتقدی، شاعر معتقد است که در دهه‌های اخیر شعر طنز در فضای مجازی رشد زیادی داشته است. همچنین شاعرانی که اغلب صاحب‌نام نیستند، در محافل ادبی شعرهای طنز می‌خوانند. این شعرها اغلب از خط قرمزها عبور می‌کنند و فضای سیاسی و اجتماعی امروز را به نقد می‌کشند.-

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، معتقدی گفت: پیشینه شعر طنز در ابعاد مختلفش به دوران قبل از مشروطه بازمی‌گردد. در این دوره نگرش به فرهنگ عامه و توجه به واژگان روزمره که در زندگی عامه مردم کاربرد داشت، دستمایه شعر طنز قرار گرفت.

شاعر مجموعه شعر «به رویای ما شلیک می‌شود» توضیح داد: تاریخچه 150 ساله اخیر شعر طنز فارسی نشان می‌دهد درخشان‌ترین دوران همین دوران است که توانست ادبیات را در خدمت فرهنگ عمومی قرار دهد. در این دوره طنز و فکاهه و فضاهای تمثیلی توانست معناهای دور و نزدیک را به اذهان منتقل کند. در عصر مشروطه کسانی چون سید اشرف الدین حسینی قزوینی معروف به نسیم شمال و دهخدا توانستند با استفاده از طنز، همدردی خود را نسبت به مردم و جامعه بازتاب دهند.

وی افزود: این طبع آزمایی‌ها بیشتر در فضای شعر کلاسیک بود و در کنار شعر کلاسیک نثر هم طنزآمیر شد. در واقع شعر طنز در زمان مشروطه زبان اعتراض روشنفکران محسوب می‌شود. کمی بعد از این دوران منظومه‌های طنز جایش را به منظومه‌های نثر داد و بخشی از این فکاهه‌نویسی در مطبوعات خودش را نشان داد. طنز سیاه و معترض در همین دوره طنزی است که هم نظم و هم نثر را متاثر کرد. بهرام صادقی، هدایت و گلشیری بعد از این دوره نویسندگانی بودند که بارقه‌های طنز سیاه در آثار آن‌ها به چشم می‌خورد. آن‌ها طنز را در خدمت داستان‌نویسی به کار گرفتند و ادبیات را در این فضا تجربه کردند.

معتقدی ادامه داد: جواد مجابی در میان شاعران حوزه طنز خوب کار کرد و دست به تجربیات تازه‌ای زد. در حوزه شعر بعد از انقلاب، در محافل ادبی شاعرانی ظهور کردند و به شعرخوانی پرداختند که شعرشان طنز آمیز بود و برخی مواقع از خط قرمزها هم گذشتند. بعضی  هم در فضای مجازی شعر خود را نوشتند و جریان شعر طنز این گونه دنبال شد. شاعران جوان از فضاهای اجتماعی این گونه بهره بردند و توانستند به نحوی آثار خود را به جامعه عرضه کنند. این عده شاید زیاد صاحب نام نباشند، اما حضورشان نشان داد نسبت به وقایعی که در جامعه اتفاق می‌افتاد بی‌تفاوت نبودند.

شاعر مجموعه شعر «عشق همچنان می‌تازد» یادآور شد: طنز فضای جامعه را به شوخی و چند وجهی بودن می‌کشاند و با توجه به ابزار زبان تا حد زیادی اعتراض اجتماعی و اعتراض به موقعیت اجتماعی برخی برای آگاهی رساندن به جامعه سرلوحه کار خود قرار می‌دهد.

این شاعر گفت: در سه، چهار دهه اخیر انواع و اقسام طنزها به گونه شعر، نثر، فکاهه و هزل تولید شد. حتی در آثار شاعری مثل سیمین بهبهانی هم طنز دیده می‌شود. شعر او اغلب دو وجهی است؛ درست همان گونه که شعر حافظ نیز دو وجهی است. در سال‌های اخیر طنز به طور دقیق بازتاب دهنده فضای اجتماعی جامعه بود.

وی افزود: طنز در سال‌های اخیر رشد خوبی داشته البته مرز آن را با فکاهیات نمی‌توان به طور دقیق بررسی کرد و شناساند. در مجموع جامعه شعری ما همچنان با ابزار طنز کار خود را انجام می‌دهد و جامعه را نقد می‌کند. زبان طنز زبان عریانی نیست. وقتی می‌خواهد تبعیضات جامعه را بازگو کند و در مقابل قدرت و کسانی که ریا می‌کنند یا کسانی که در فضاهای آیینی هستند، موضع بگیرد سکوت را می‌شکند. کسانی که به قدرت نزدیک‌اند همیشه دوست دارند جامعه را به سکوت بکشانند و همین موارد دستمایه‌های طنز قرار می‌گیرند. اگر به مجله‌ها ونشریاتی که در سال‌های اخیر چاپ شده، نگاهی بیندازیم در خواهیم یافت که آن‌ها مسایل اجتماعی را مورد نکوهش قرار داده‌اند.

معتقدی توضیح داد: شعر طنز به شیوه‌های مختلف همه چیز را زیر سوال می‌برد و جامعه را هوشیارتر می‌کند. بعضی طنزها به گروتسک پهلو می‌زند که در اغلب جوامع مدرن دیده می‌شود. دو نوع طنز داریم. یکی طنز سیاه و دیگری طنز مطبوع. طنز سیاه همان گروتسک است و طنز مطبوع دلنشین و شیرین است. این‌ها ابزارهای مختلف طنزند تا در جامعه کارگر باشند. در میان شاعرانی که اخیراً در حوزه طنز کار می‌کنند شعرهای اکبر اکسیر از  آثار طنز مطبوع محسوب می‌شود. طنز او نقادانه و دلنشین است.

محمود معتقدی متولد شهرستان آمل است و تا کنون بیش از ده‌ها مجموعه شعر، نقد و مقاله به صورت کتاب منتشر کرده است. از میان مجموعه اشعار وی می‌توان به کتاب‌هایی چون «فصل رویاهای گم‌شده»، «دستی میان پنجره و باران»، «عشق همچنان می‌تازد»، «مثل پاره‌های بامدادی»، «یک مهتابی دیگر با تو فاصله دارم» ، «پاره‌های عاشقی» و «پاره‌های ممنوع» اشاره کرد.
 
مجموعه شعر «به رویای ما شلیک می‌شود» تازه‌ترین اثر این شاعر امسال(1392) از سوی نشر امرود منتشر شده است.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها

اخبار مرتبط