خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)_ به جرات می توان گفت کسی به اندازه نلسون ماندلا در تاریخ آفریقای جنوبی این گونه تاثیرگذار نبوده است. بر همین اساس او به عنوان پدر ملت نامیده شده؛ مردی که تنها آوازه وی در داخل مرزهای این کشور محصور نشده، بلکه در سراسر دنیا از او به نیکی یاد می کنند. سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۹ روز ۱۸ ژوئیه (روز تولد ماندلا) را به عنوان «روز ماندلا» نامگذاری کرد.

نلسون ماندلا، نخستین رییس جمهوری آفریقای جنوبی بود که در انتخابات دموکراتیک عمومی برگزیده شد. بسیاری او را پدر آفریقای جنوبی می‌دانند و به دلیل حمایت از صلح ملی و بین‌المللی تحسین جهانی را به دست آورد. ماندلا پس از پایان دوره ریاست جمهوری خود تبدیل به یکی از طرفداران سازمان‌های فعال اجتماعی و حقوق بشر شد. البته تلاش های وی با جوایز و قدردانی های بسیار زیادی مورد استقبال قرار گرفت از جمله جایزه سفیر وجدان عفو بین الملل(2006)؛ جایزه صلح نوبل(1993)؛ اولین شهروند افتخاری کانادا، جایزه سنت جورج؛ مدال آزادی ریاست جمهوری؛جایزه صلح لنین؛حکم لیاقت(1995).

از نلسون ماندلا کتاب های زیادی منتشر شده است که فقط سه کتاب وی با عناوین «راه دشوار آزادی»، «گفت وگو با خویشتن» و «م‍ا ب‍ردگ‍ان‌ ت‍ا ب‍ه‌ ک‍ج‍ا آم‍ده‌ای‍م‌!» به فارسی ترجمه شده است.

کتاب «راه دشوار آزادی» (Long walk to freedom : the autobiography of Nelson Mandel) مجموعه خاطرات مبارزات نلسون ماندلاست. این کتاب با دوران کودکی ماندلا شروع می شود و در یازده فصل به شرح جز به جز زندگی پر فراز و نشیب او از زبان خودش می پردازد.

ماندلا این کتاب را زمانی که به زندانی در جزیره «روبن» فرستاده شد، نوشت. وی در خاطرات خود تشریح می کند که چگونه به عنوان پایین ترین طبقه زندان هر شش ماه مجاز به داشتن تنها یک ملاقات و یک نامه بوده است.»

این كتاب سرگذشتی است از رنج تا آزادی یك ملت که به شرح سیر آوارگی‌ها، بی‌برگی‌ها، قامت‌كشیدن‌ها، حماسه‌آفرینی‌ها، شكست‌ها، امیدها و افق‌ها، ساخت‌وسازها و بازخیزهای ماندلا می پردازد.

در جایی از این کتاب آمده است: «برای من لحظه مشخصی برای کشف حقیقت نبوده و هیچ چیز بخصوصی ناگهان الهام بخش من نشده، بلکه فقط مجموعه ای منظم از هزاران مورد بی حرمتی، هزاران مورد خرد شدن شخصیت و هزاران مورد لحظه از یاد رفته مرا به خشم می آورد، شورشی می کرد و این خواسته را در من تقویت می کرد که با سیستمی که مردم مرا اسیر خود کرده مبارزه کنم. هیچ روز بخصوصی وجود نداشته که در آن روز گفته باشم از امروز به بعد زندگی خود را وقف آزادی مردم می کنم، بلکه فقط پی بردم که در حال مبارزه هستم و جز این نمی توانم کار دیگری انجام دهم».( صفحه 124)

این کتاب که در سال 1995 انتشار یافت، یکی از پرفروش ترین کتاب های جهان بوده که براساس آن فیلمی هم ساخته شده است. آنچه از این كتاب می‌توان برداشت كرد این است که كاری كه رهبران كنگره و دیگر مبارزان در آفریقا به انجام رساندند یك انقلاب اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بود كه در این مسیر ظالم و مظلوم هر دو رشد كردند. مطالبه ملی آفریقایی‌ها برچیدن سیستم جدایی نژادی و آپارتاید بود، حس و انگیزه‌ای كه ملت آفریقا را برانگیخت مسایل عینی و روزمره زندگی بود، به این ترتیب اقشار و طبقات مختلف در آن حضور فراگیر داشتند، روح عمومی جامعه نیز میل به تغییر و جنبش داشت و در این مسیر عوامل كاتالیزوری مانند رهبران حرفه‌ای و پاكباز، عقلانیت و فشار جامعه جهانی بر پیروزی آن‌ها مؤثر بودند.

«راه دشوار آزادی» ترجمه مهوش غلامی با همت انتشارات اطلاعات در سال 1374 به چاپ رسید و هم اکنون به چاپ پنجم رسیده است. همچنین این کتاب با عنوان «راه طولانی به سوی آزادی: زندگی‌نامه نلسون ماندلا» از سوی نشر عطائی‏‫(۱۳۹۲) به اهتمام سیما رفیعی نیز ترجمه شده است.

کتاب دیگری که از ماندلا به فارسی ترجمه شده است، کتابی است با عنوان «گفت و گو با خویشتن» (Conversations with Myself).در این کتاب وی به شرح زندگی پر درد خود در طول 30 سال حبس پرداخته که از سوی بنیاد ماندلا در سال 2011 به چاپ رسید. این کتاب، آخرین اثر از نلسون ماندلا ست و مجموعه ای از نامه ها، خاطرات، مدارک شخصی و عاطفی نخستین رییس جمهوری سیاه آفریقای جنوبی را در بر می گیرد.

این کتاب درواقع دومین قسمت زندگی نامه نلسون ماندلا است که دربرگیرنده کتاب «راه دشوار آزادی» نیز است. بنیاد ماندلا اعلام کرده است که با خواندن این کتاب انسانی را کشف می کنیم که در پشت شمایل شناخته شده جهانی نلسون ماندلا مخفی شده است.

«گفت و گو با خویشتن» که دیباچه آن به قلم باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا نوشته شده است، روایتگر افکار و اندیشه‌های ماندلا در برهه‌های مختلف زندگی‌اش است. این روایت از عشق وی به دومین همسرش «وینی» تا تاریخ پرحادثه «ژوهانسبورگ» در دهه ۵۰ را شامل می‌شود. سه دهه زندگی ماندلا پشت دیوارهای زندان و نیز روایت ماندلا از مرگ پسرش «تمبی» در تصادف اتومبیل در حالی‌ که او در زندان بوده است، بخش‌های دیگری از مطالب این کتاب را تشکیل می‌دهند.

وی در کتابش، از تردیدها و مشکلاتش در یادگیری درس های زندگی تعریف می کند و می گوید «من در جوانی، ملغمه ای از ضعف و بی تجربگی و سادگی یک پسر روستایی بودم، تجاربم از زندگی تنها محدود می شد به حوادثی که در محل زندگی یا محیط تحصیل در جریان بود و برای آنکه ضعف های خود را بپوشانم، به تهاجم و درگیری با دیگران متوسل می شدم.»

در متون نامه ها، یادداشت‌های خصوصی و گفت وگوهای برگزیده شده و دست نخورده در این کتاب، ماندلا تلاش می کند که  که نا خواسته از وی در جهان پخش شده را اصلاح کند. ماندلا در این باره می گوید: «یکی از مشکلاتی که ناراحتی عمیق مرا در زندان سبب شده بود، تصویر اشتباهی از من بود که بدون خواست من در دنیا پخش شده بود و مرا به عنوان یک وجود مقدس نشان می‌داد.» نلسون ماندلا می‌گوید: «من هرگز یک وجود مقدس نبوده ام، حتا بر اساس تعاریف زمینی تقدس که فرد مقدس، وجودی است گناهکار که تلاش میکند تا رستگار گردد.»

کتاب حاضر نخستین‌بار تحت عنوان «گفت و گو با خویشتن» با ترجمه اکرم اکبری و ناهید کیخسروی از سوی انتشارات هزاره سوم اندیشه در سال ۱۳۹۰ منتشر شده است. «زندگی‌نامه‌ی خودنوشت» عنوان دیگری از این کتاب است که از سوی نشر قطره در سال 1392 با همت علیرضا جباری(آذرنگ) ترجمه شده است. گفتارها و پندارها عنوان دیگری از نسخه فارسی این کتاب است که با ترجمه علی اکبر عبد الرشیدی به چاپ رسیده است.

«م‍ا ب‍ردگ‍ان‌ ت‍ا ب‍ه‌ ک‍ج‍ا آم‍ده‌ای‍م‌! : آفریقای جنوبی و کوبا در دنیای امروز» عنوان کتاب دیگری از ماندلاست که به فارسی ترجمه شده است.
این كتاب، شامل متن دو سخنرانی از نلسون ماندلا (رهبر آفریقای جنوبی) و فیدل كاسترو (رهبر كوبا) است كه در 26ژوئیه 1991  به مناسبت سی و هشتمین سالگرد انقلاب كوبا در شهر ماتانزاس كوبا در جمع تظاهر كنندگان كوبایی ایراد شده است. در این سخنرانی‌ها، ماندلا و كاسترو تلاش‌های مردم دو كشور را در راه مبارزه با نژادپرستی و استعمار تشریح كرده‌اند؛ كاسترو نشان می‌دهد كه چگونه كوبا توانست با وجود فشارهای دولت آمریكا بر مشكلات فایق آید و این دوره بحرانی را كه از آن به منزله «دوره مخصوص» یاد می‌كند با موفقیت پشت سر گذارد. وی در بخشی از سخنرانی خود اذعان می‌کند: «در عصر ما هیچ هدفی مهم‌تر از آنچه كنگره ملی آفریقا دنبال می‌كند وجود ندارد.» نلسون ماندلا نیز در سخنرانی خود ضمن اشاره به نقش انترناسیونالیست‌های داوطلب كوبایی در تحمیل شكست به آفریقای جنوبی و ختم اشغال آنگولا، مجاهدت و مبارزات آنان را كمكی بی‌مانند به استقلال و آزادی و برقراری عدالت در آفریقا ذكر می‌كند.

ماندلا و كاسترو در سخنرانی خود تحت عنوان «ما بردگان تا به كجا آمده ایم!» توضیح می دهند كه چرا در طول سه دهه گذشته سرنوشت دو مبارزه ای كه آنان رهبران مركزی اش بوده اند به هم گره خورده است: مبارزه برای ساختن جنبش دموكراتیك انقلابی در آفریقای جنوبی كه توانمندی ریشه كنی ساختن نظام آپارتاید را داشته باشد و مبارزه برای استحكام جهت گیری انترناسیونالیستی و كمونیستی انقلاب كوبا.

در بخشی از این كتاب، وقایع مهم تاریخی دو كشور، قطعنامه شورای ایالتی كوبا، زندگینامه نلسون ماندلا و فیدل كاسترو و نیز تصاویری از مراسم سخنرانی به طبع رسیده‌ است.

«م‍ا ب‍ردگ‍ان‌ ت‍ا ب‍ه‌ ک‍ج‍ا آم‍ده‌ای‍م‌! : آفریقای جنوبی و کوبا در دنیای امروز» با ترج‍م‍ه‌ م‍س‍ع‍ود ص‍اب‍ری‌ از سوی ن‍ش‍ر طلای‍ه‌ پ‍رس‍و‏‫ ( ۱۳۷۸) تاکنون چاپ چهارم خود را پشت سر گذاشته است. همچنین، ای‍ن‌ ک‍ت‍اب‌ با ع‍ن‍وان‌ «م‍ا ب‍ردگ‍ان‌ چ‍ه‌ راه‌ طولان‍ی‌ را پ‍ی‍م‍وده‌ای‍م‌: آف‍ری‍ق‍ای‌ ج‍ن‍وب‍ی‌ و ک‍وب‍ا در دن‍ی‍ای‌ ام‍روز» ب‍ا ت‍رج‍م‍ه‌ ع‍ل‍ی‌ م‍زرع‍ت‍ی‌ و م‍ح‍م‍درض‍ا گ‍ی‍لان‍ی‌ از سوی ان‍ت‍ش‍ارات‌ ن‍س‍ل‌ ن‍وان‍دی‍ش‌ در س‍ال‌ ۱۳۷۸ نیز م‍ن‍ت‍ش‍ر ش‍ده‌ اس‍ت‌.

از نلسون ماندلا کتاب های مطرح دیگری از جمله « Favorite African Folktales Nelson Mandela: In His Own Word» ، «The a wake Project: Uniting against the African AIDS Crisis» و «No easy walk to freedom‏‫» منتشر شده است که هنوز  به فارسی ترجمه نشده است.