دکتر  زارع‌، رییس مرکز ملی پیش‌بینی زلزله و نویسنده کتاب‌های این حوزه، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، در تشریح موضوع همایش «علم، صلح و توسعه» که به مناسبت روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه برگزار شد، عنوان کرد: هدف چنین برنامه‌ای این است که در مباحث کلان علم، ارتباط علم با صلح در جوامع و توسعه صلح در جوامع بررسی شود. این‌که چه بخش‌هایی از علم به‌درد جوامع می‌خورد و علم چگونه به توسعه جامعه و رفع مشکلات کمک کند، موضوع محوری بحث در این همایش است. شعار سازمان یونسکو نیز، علم در خدمت صلح و توسعه است.

وی که تالیف 6 عنوان کتاب علمی از جمله در موضوع زلزله را در کارنامه علمی خود دارد، درباره وضعیت تالیف کتاب‌های این حوزه در کشور، اظهار کرد: وضعیت کنونی کتاب‌های این حوزه مناسب نیست و دلیلش این است که تعداد کمی از پژوهشگران و نویسندگان، به سراغ این موضوع می‌روند. دلیل آن نیز، نبودن علاقه یا کمبود حمایت‌های مادی و معنوی از کسانی است که قصد فعالیت در این زمینه را دارند.

زارع، افزود: به دلیل مشکلات اقتصادی، کمتر ناشری تمایل به انتشار چنین کتاب‌هایی دارد. اگر مجموعه انتشارات دولتی و دانشگاهی این‌کار را انجام دهند، معمولا در بخش توزیع کتاب‌ها مشکل به‌وجود می‌آید حتی در برخی موارد کمتر کسی کتاب‌ها را می‌بیند اما در بخش خصوصی در زمینه پخش اوضاع مناسب‌تر است، ولی بخش خصوصی فقط هنگامی برای کتابی سرمایه‌گذاری می‌کند که نویسنده یا مترجم را خوب بشناسد و با قلمش آشنایی کامل داشته باشد تا ضرر اقتصادی کمتر شود. 

نویسنده 6 کتاب علمی، در ادامه در توضیح معضل کتابخوانی و فرهنگ مطالعه در کشور، بیان کرد: متاسفانه رسم معمول این است که ما بچه‌ها را درس‌خوان بار می‌آوریم نه کتابخوان. بچه‌های درس‌خوان، تنها در حد استاندارد مدرسه و گرفتن نمره، مطالعه می‌کنند و به مطالعه کتاب‌های غیردرسی برای کسب دانش، کمتر اهمیت می‌دهند. اگر دانش‌آموزان، کتابخوان بار آیند، در آینده جامعه‌ای با انسان‌های اهل مطالعه و فرهیخته خواهیم داشت.

دانشیار زلزله‌شناسی مهندسی پژوهشکده زلزله‌شناسی، در پاسخ به این پرسش که تالیف کتاب چگونه و تا چه اندازه می‌تواند در ترویج و توسعه علم نقش داشته باشد، گفت: برای جامعه‌ کتابخوان، این تاثیر نمود زیادی دارد، ولی برای جامعه ما که افراد کمتر دنبال کتاب خواندن هستند، صرف تالیف و چاپ کتاب نمی‌تواند مشکلی را حل کند.  تالیف و ترجمه کتاب‌ به‌ویژه کتاب‌های علمی به زبان فارسی، حتما به این قضیه کمک خواهد کرد، چرا که می‌تواند مخاطبان فارسی‌زبان را به زمینه‌های گوناگون و متنوع علم، علاقه‌مند و جذب کند.

زارع ادامه داد: در زمینه کتاب‌های علمی، در برخی موارد ترجمه‌ برخی آثار که دارای جذابیت‌های مختلف برای مخاطبان باشند، باارزش‌تر تلقی می‌شود. برای مردم ایران، مطالعه کتاب به زبان خودمان، جذابیت دیگری دارد، چرا که بسیاری از افراد جامعه با زبان انگلیسی یا دیگر زبان‌ها، آشنایی چندانی ندارند.

این مدرس دانشگاه، با تاکید بر تاثیر کتابخوانی بر متمرکز و علاقه‌مند کردن افراد نسبت به موضوع علم، عنوان کرد: کتابخوانی و توجه به علم، ارزش و جایگاه ویژه‌ای در جوامع پیشرفته دارد، ولی متاسفانه جامعه ما، جامعه کتابخوانی نیست، یعنی جامعه‌ای نیست که عادت به کتابخوانی داشته باشد. البته این موضوع در طبقه نخبگان کمتر مشاهده می‌شود ولی در سطح عمومی اگر کسی دنبال موضوع خاص باشد، به کسب اطلاعات از تلویزیون یا اینترنت، بیشتر علاقه نشان می‌دهد و تنها طبقات خاصی از جامعه برای کسب دانش و اطلاعات علمی و عمومی، به سمت کتاب می‌روند. این نبود تمایل به مطالعه، روی پایین آمدن شمارگان کتاب‌ها نیز تاثیرگذار است.

نویسنده کتاب «زلزله‌شناسی ایران» در تشریح راهکارهای مناسب برای بهبود این وضعیت، گفت: باید هم علم و هم کتابخوانی را با روش‌های اصولی ترویج کرد. در این راستا طبقه‌ای از افراد را که تشنه علم هستند و به کتابخوانی علاقه نشان می‌دهند، باید شناسایی و روی آن‌ها سرمایه‌گذاری کرد. باید موجی ایجاد شود تا در جامعه از همان سنین پایین، بچه‌ها به کتاب و کتاب‌خوانی علاقه‌مند شوند و با بالارفتن سن، به سمت موضوعات تخصصی‌تر و علمی‌تر گرایش پیدا کنند و شاید در آینده نویسندگانی با قلم تاثیرگذار، از میان این قشر برخیزند. 

دکتر مهدی زارع، متولد 1347، دارای مدرک دکترای زلزله‌شناسی مهندسی از دانشگاه گرونبل در فرانسه است و بیش از 20 سال در زمینه مهندسی و پژوهش در پژوشگاه‌ها و انجمن‌های علمی زمین‌شناسی، مخاطره‌شناسی، ترویج علم و ژئوتکنیک، فعالیت کرده است. 

وی تاکنون شش کتاب علمی را با عنوان‌های «مقدمه‌ای بر زلزله‌شناسی کاربردی»، «تحليل خطر زمين‌لرزه»، « پیشینه پژوهش‌های تجربی ایرانی-‌اسلامی»، «علم، فناوری و جامعه؛ مقدمه‌ای بر ارتباطات علمی»، « زلزله‌شناسی ایران»، « زلزله و سونامی توهوکو سندای ژاپن 11 مارس 2011» تالیف کرده و ترجمه کتاب‌های «تحلیل خطر و ریسک زمین‌لرزه» و «پس از آنکه زمین می‌لرزد» را نیز در کارنامه علمی خود به ثبت رسانده است.