به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، چهارمین نشست هم‌اندیشی اصحاب نشر با مسوولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شب گذشته (28 آبانماه) با حضور سیدعباس صالحی، معاون امور فرهنگی و روسای صنف چاپ و نشر در تالار آبگینه تهران برگزار شد.

صالحی درباره حضور نیافتن وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این جلسه گفت: ایشان برای رسیدگی به برخی مسایل و مشکلات به شورای عالی انقلاب فرهنگی دعوت شده‌اند و این امر موجب شد تا نتوانند در این جلسه به حضور ناشران برسند.

معاون امور فرهنگی در ابتدای سخنان خود با اشاره به اهمیت کتاب در جامعه گفت: اگر ما کتاب را نمایه خلاقیت یک ملت بدانیم که مطمئناً چنین است و اگر بخواهیم اوج‌ها و فرودهای یک ملت را با کتاب تعیین کنیم، طبیعتا ناشران نمایانگر این خلاقیت هستند. حضور بنده در این جمع بزرگ و فخیم افتخاری است تا در این مسیر پر فراز و نشیب در  خدمت صنعت نشر باشم. نگاهی که وجود دارد این است که حوزه نشر برای ناشران است و ما خادمان ناشران هستیم. طبیعتا تعاملی فعال برقرار خواهد بود و در خدمت ناشران قرار خواهیم گرفت ولی کار اصلی نشر را به آن‌ها می‌سپاریم.

رویکردهای فرهنگی دولت در دوره جدید معاونت فرهنگی

وی افزود: نوع نگاه به نشر در دوره جدید رویکردهایی از این قبیل است؛ پذیرش گفتمان‌های متکثر و متنوع در چارچوب قوانین کشور، زُدایش نگاه امنیتی از نشر و ناشران، حمایت از خلاقیت‌های ناشران فعال و کسانی که قدمت طولانی در عرصه نشر دارند (ناشرانی که ریشه در زمین دارند و بال و بر آن‌ها در آسمان است)، توجه جدی به تقویت قالب‌های نو و موثر در ویترین کتاب، فعال سازی نهادهای صنفی عرصه نشر (برون‌سپاری نهادهای صنفی و به رسمیت شناختن این نهادها و کوچک‌کردن دولت و بزرگ‌شدن ملت)، حذف رقابت عرصه دولتی با بخش خصوصی (دولت نباید رقیب بخش خصوصی شود بلکه باید مسیر را برای این بخش هموار کند. اصل 44 قانون اساسی فقط برای خصوصی کردن اقتصاد نیست بلکه در عرصه فرهنگ هم کاربرد دارد)، شفافیت در خرید کتاب (برای جلوگیری از رانت‌خواری باید در اتاق‌های شیشه‌ای باشیم زیرا انسان در اتاق‌های تاریک به سرعت به طاغوت تبدیل می‌شود)، پاسخگویي شفاف و همراه با احترام به مولفان و ناشران، بازخوانی و اصلاح روند ممیزی کتاب از طریق اصلاح قانون، تسریع در اعطای مجوزها و ...، توجه به حوزه‌های جدید رو به آینده نشر به ویژه نشر الکترونیک و موارد دیگر.

اصل ملت است و دولت در حاشیه است
معاون امور فرهنگي با برشمردن این دستور کارها در دوره مدیریت جدید گفت:  دولت ما قصد دارد به مسایل جامعه فکر کند و جامعه و ملت را اصل می‌داند و خود را حاشیه این جریان بزرگ قلمداد می‌کند.

وی افزود: مسایل نشر متنوع و متکثر هستند و امروز ما در حوزه نشر وارث نگاه‌های سلیقه‌ای و انسدادگرایانه و همچنین موقعیت سخت اقتصادی هستیم. از آنجایی که حوزه نشر صنعتی رنجور است با توجه به وضعیت اقتصادی، فشار بیشتری بر آن‌ها تحمیل شده است. مسایل حوزه نشر فراوان هستند و یک روزه قابل حل نیستند. از سویی دیگر یک نفره نیز نمی‌توان به این مسایل پرداخت بلکه باید همه با هم تلاش کنیم تا این خانه بار دیگر آباد شود.

مشکلات شش‌گانه صنعت نشر از نگاه معاون امور فرهنگی

صالحی گفت‌: در این فرصت 40 روزه من هم گفت وگو‌هایی با ناشران داشته‌ام و هم اسناد بالادستی را مطالعه کردم. لیست بلندبالایی از مسایل وجود دارند اما این‌که چگونه با این مسایل برخورد کنیم نیازمند تعامل با یکدیگر است. در یک طبقه‌بندی می‌توان مشکلات حوزه نشر را به شش دسته طبقه‌بندی و با ایجاد کارگروه‌هایی برای این گروه‌ها به مسایل آن‌ها رسیدگی کرد.

مشکلات حقوقی و قانونی نشر
وی با اشاره به مشکلات موجود در عرصه نشر گفت: بخش نخست این مسایل به مشکلات حقوقی برمی‌گردد. اصلاح قوانین و مقررات و تدوین قوانین جدید، بحث‌هایی مثل حقوق معنوی مولف و ناشر، قوانین نشر الکترونیک، ضوابط نشر شورای عالی انقلاب فرهنگی و ... در این حوزه قرار می‌گیرند. این مسایل احتیاج به یک مطالعات حقوقی خوب دارد که بتوانیم با این مطالعات بحث را جلو ببریم و نسبت به اصلاح و تصویب قوانین جدید اقدام کنیم. از این رو نیازمند کارگروه حقوقی هستیم و می‌توانیم به طور مشترک اعضایی را از وزارتخانه ارشاد و مجموعه ناشران برای رسیدگی به این موضوع انتخاب کنیم یا این‌که ناشران در صورت تمایل خود به بررسی و ارایه گزارش بپردازند.

نمایشگاه‌ها و توزیع کتاب
وی افزود: بخش دوم مشکلات به توزیع کتاب و نمایشگاه‌ها مربوط می‌شود در این بخش هم مطالعاتی باید انجام شود و ما آمادگی داریم این بخش را به خود ناشران بسپاریم  یا این‌که با ایجاد کمیته مشترک به بررسی مشکلات این بخش بپردازیم. موضوع سوم تسهیلات حمایتی از ناشران است. کمک به ناشران، پرداخت وام‌های بلندمدت و کم سود و ... در این بخش قرار می‌گیرد. برای این مشکل نیز می‌توانیم کارگروهی تشکیل دهیم و مشکلات آن را بررسی کنیم.

ممیزی و تکریم از ناشران
وی افزود: موضوع چهارم بحث خرید کتاب از ناشران است، و تکریم ناشران و تسریع امور نشر مساله پنجم محسوب می‌شود. کسانی که در این وضعیت به کار نشر می‌پردازند کار دل انجام می‌دهند و با خون دل  چرخ این حوزه را می‌چرخانند. ممیزی کتاب‌ها، پاسخ به ناشران و ... در این بخش قرار می‌گیرد. بخش ششم این مسایل به دانش نشر مربوط می‌شود و باید با نگاه آینده‌نگر از ورود تکنولوژی‌های جدید استقبال کنیم و موانع موجود در این راه را رفع و رجوع کنیم.

پیشنهاد تشکیل کارگروه مشترک برای حل مشکلات
صالحی پس از برشمردن این موارد شش‌گانه گفت: اگر این مسایل درست باشند و به خوبی مطرح شوند نزدیک به 80 درصد از مشکلات نشر ما در این حوزه قابل بررسی است. همچنین در ذیل این موضوعات شش‌گانه مسایل مختلفی مطرح می‌شود. ما می‌توانیم کلید حل این مشکلات را به دوستان بسپاریم و آن‌ها چند ماه آینده با ارایه گزارش و آمار به بررسی این موضوعات بپردازند. از سویی دیگر دوستان می‌توانند با کمک از مجموعه ارشاد کارگروه‌های مشترکی را برای بررسی این موضوعات تشکیل دهند.

وی افزود: متاسفانه در کشور ما افراد بسیاری ادعای کارشناسی دارند. اما مشکلات پس از این کارشناسی‌ها همچنان باقی می‌ماند این نیازمند تعامل دوجانبه و انتخاب افراد زبده و کاربلد در این کار گروه‌هاست تا بتوانیم هرچه زودتر کشتی در حال آسیب نشر را نجات دهیم.

معرفی کارگروه‌های ارشاد در مدت زمان دو هفته

صالحی گفت: ما آمادگی داریم که تا دو هفته دیگر نمایندگان خود را برای این شش گروه معرفی کنیم و  از شما ناشران محترم نیز انتظار داریم مکانیسمی را که برای حل این مشکلات می‌پذیرید انتخاب و به ما اعلام کنید. باید یک وجدان جمعی وجود داشته باشد و بابرگزاری جلسات فصلی این کار تداوم پیدا کند. دوران مچ‌گیری‌ها از سوی دو طرف به پایان رسیده است و تجربه نیز نشان داده است که این مچ‌گیری‌ها چندان سودی در پی نداشته است و از این رو باید تلاش کنیم تا همدلی در برطرف کردن این مشکلات قدم بردارد.