به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، سید عبدالحمید ضیایی در سه بخش موضوعاتی مانند «مبانی نظری تحریف‌شناسی»، «بررسی رویکردهای متفاوت به فرهنگ عاشورا»، «رویکرد جامعه‌شناختی به فرهنگ عاشورا»،«فرهنگ عاشورا و نگرش‌های تحریف‌‌آلود»،«فرهنگ عاشورا در روزگار مدرن»، «نقد و تحلیل منابع مکتوب فرهنگ عاشورا»، «تحریف‌شناسی و فرهنگ عاشورا»، «نقد ادبیات کلاسیک عاشورا»،«نقد و تحلیل منابع مکتوب فرهنگ عاشورا»، «عاشورا و ادبیات انقلاب معاصر ایران» و «تحریف‌شناسی در حوزه عزاداری و تعزیه» را بررسی کرده است.
در قسمتی از مقدمه کتاب به قلم نویسنده، می‌خوانیم: «نگارنده این کتاب، جز پرتوافکنی بر بخشی از زوایای ناشناخته و پنهان فرهنگ عاشورا و احیانا طرح پرسش‌هایی در باب چند و چون واقعه و فرهنگ عاشورا، داعیه دیگری ندارد، اگر چه نیک می‌داند که درآمدن به این میدان و به در آمدن از آن با توجه به شرایط و وضعیت موجود، بسی دشوار و طاقت سوز است.»

سید عبدالحمید ضیایی همچنین می‌نویسد: «مراسم دینی و مذهبی جنبه‌های فرهنگی و اجتماعی دین بوده، به اندیشه‌های متعالی عینیت می‌بخشد. این مراسم، اصول عقاید نسبتا مهم را از طریق حرکات منظم اغلب با استفاده از مکان‌ها و اشیای خاص نمایش می‌دهد. در جهان اسلام به ویژه جوامع شیغی فرهنگ عاشورا از مهم‌ترین و ریشه‌دارترین مناسک دین اجتماعی به شمار می‌رود.»

نویسنده با اشاره به تلاش‌های فروان اندیشمندانی چون مرحوم دکتر علی شریعتی و استاد شهید مطهری برای زدودن تحریفات از چهره عاشورا و تلاش دین‌اندیشان و محققان معاصر، بر این باور است که همچنان تلاش ومجاهدت دین‌شناسان به تعبیر مولانا «جد و جهدی بی‌توفیق» بوده و  آسیب‌های فراوانی چهره حقیقی فرهنگ عاشورا را پنهان کرده است.

یکی از مباحث مهمی که نویسنده در کتاب تلاش دارد تا به آسیب‌شناسی آن بپردازد اشعار، مراثی و به طور کلی ادبیات عاشورایی است. به اعتقاد نویسنده، به دلیل سختگیری‌های متعصبانه فرمانرویان سنی مذهب، دوستداران اهل بیت(ع) و ادبیات عاشورا هیچگونه ظهور و بروزی در جامعه نداشته‌اند و نقطه انقعاد نطفه ادبیات عاشورایی را باید نیمه دوم سده چهارم همزمان با به حکومت رسیدن آل‌بویه دانست.

وی در باره اشعار عاشورایی می‌نویسد: «اشعار عاشورایی هر کدام از منظر متفاوتی سروده شده‌اند، به عنوان مثال مولانا با نگرشی عرفانی عاشقانه به عاشورا می‌پردازد، سیف‌الدین فرغانی واقعه عاشورا را با نگاه به وقایعی که رخ داده است به تصویر کشیده است، اما از قرن نهم به بعد شاهد دگرگونی در مرثیه سرایی عاشورایی هستیم و اوج این تحول از دوره حکومت صفویه آغاز می‌شود و با رسمیت یافتن مذهب تشییع و توجه شاهان صفوی به مداحان و مرثیه سرایان مفهوم شعرهای عاشورایی از توجه به مبانی عرفانی عاشورا و وقایع عاشورا به مدح و ستایش مبدل می‌شود، که در برخی موارد این مدح‌ها با پشتوانه دقیق تاریخی نبوده و با تحریفاتی همراه است. با توجه به پیشینه ادبیات تاریخی می‌توان ادعا کرد که اوج شکوفایی مجالس عزاداری سیدالشهدا(ع) مقارن با ظهور ادبیات انقلاب اسلامی است، به گونه‌ای که یغما جندقی را متحول کننده سبک نوحه سرایی به شیوه جدید می دانند.» 

یکی دیگر از بخش‌های مهم کتاب «تحریف‌شناسی در حوزه عزاداری و تعزیه» است. نویسنده در این باره معتقد است بسیاری از مواردی که در تعزیه‌ها به سالار شهیدان(ع) و خانواده ایشان نسبت داده می‌شوند، ریشه‌ای در واقعیت ندارد. از این میان می‌توان به تعزیه‌های «تعزیه مراسم عروسی حضرت قاسم(ع)»، «تعزیه عبا گم کردن» و «تعزیه قتلگاه و زخم شماری» اشاره کرد.

چاپ پنجم کتاب «جامعه شناسی فرهنگ عاشورا» به قلم سیدعبدالحمید ضیایی با شمارگان هزار و 200 نسخه، در 334 صفحه و به بهای 125هزار ریال به تازگی از سوی انتشارات هزاره ققنوس منتشر شده است.