به گزارش خبرگزاری کتاب ایران( ایبنا)، مدیر انتشارات شباویز در ارتباط با  جهانی نشدن کتاب‌های نویسندگان ایرانی گفت: باید به این نکته اشاره کرد که هیچ سیاست حمایتی برای جهانی کردن کتاب‌های ایرانی وجود ندارد و مسوولان فرهنگی باید سیاست‌هایی را در پیش بگیرند که کتاب‌های مولفان ایرانی هم مانند بسیاری از کشور‌های دیگر جهانی شوند. در بسیاری از کشور‌ها مانند ایتالیا، سوئد، نروژ، فنلاند و حتی ترکیه دولت‌ها، با سیاست‌های حمایتی از ناشران، ادبیات خود را به سراسر جهان معرفی می‌کنند اما در مقابل در کشور ما حمایتی برای این کار وجود ندارد و از دست ناشران هم کاری بر نمی‌آید؛ چراکه هزینه‌های این جهانی شدن بسیار زیاد است و با درآمد یک ناشر در ایران همخوانی ندارد.

خلعتبری ادامه داد: باید به این نکته توجه داشت که زبان ما (فارسی) در جهان مقبولیت بسیار کمی دارد و کتابی که قرار است جهانی شود باید به یکی از سه زبان انگلیسی، فرانسه یا آلمانی ترجمه شود که این خود علاوه بر تمام هزینه‌های قبلی که نشر یک کتاب داشته هزینه ترجمه را نیز به دنبال دارد. از سوی دیگر حضور در عرصه‌های بین المللی هم برای ناشران هزینه‌های اقتصادی زیادی در پی دارد. از اجاره غرفه و هزینه حمل کتاب تا هزینه اقامت در کشور میزبان همه و همه هزینه بر است و شرکت در این نمایشگاه‌ها برای هر ناشر، کاری بسیار سخت و تا حدی نشدنی است. از این‌رو  انتظار می‌رود که مسوولان هزینه‌هایی را تقبل کنند که متاسفانه این اتفاق نمی‌افتد. زمانی قرار بود هزینه ترجمه را به ناشران بدهند که اجرا نشد، بعد تصمیم بر این شد که غرفه‌ها را برای ناشران اجاره بگیرند که باز هم اجرایی نشد و در ‌‌نهایت قرار بود ما ارز دولتی برای حضور در نمایشگاه‌ها دریافت کنیم که آن هم قطع شد. در نمایشگاه فرانکفورت امسال هم انتشارات شباویز با هزینه شخصی خود شرکت کرد.

وی درباره وضعیت حضور ناشران کتاب کودک و نوجوان در نمایشگاه فرانکفورت امسال توضیح داد: متاسفانه امسال در بخش کودک و نوجوان نمایشگاه فرانکفورت افت زیادی وجود داشت. در واقع هم آمار بازدیدکنندگان و هم آمار ناشران شرکت کننده در نمایشگاه نسبت به دوره‌های گذشته با کاهش محسوسی روبه‌رو بود. البته در پایان نمایشگاه، آمارهایی از سوی برگزار کنندگان اعلام شد که به آمارهای سال گذشته نزدیک بودند، اما خودشان هم به کاهش بازدیدکنندگان اعتراف کردند. علاوه بر این امسال روزهای بازدید عمومی را از دو روز به سه روز تبدیل کردند که این به نفع  ناشران نبود و بسیاری از آن‌ها برای روزهای بازدید عمومی منتظر نماندند.

خلعتبری در ادامه افزود: واقعیت این است که هزینه حضور در نمایشگاه‌های خارجی، سنگین است. یک ناشر به سختی می‌تواند در طول یکسال، در چند نمایشگاه بین‌المللی حضور پیدا کند. طبیعی است که ناشران کوچک و متوسط تصمیم بگیرند تنها در یک یا دو نمایشگاه بین‌المللی شرکت کنند. باید گفت که بیشتر خریداران کتاب‌های کودک و نوجوان معمولا ناشران کوچک و متوسط هستند که امسال به طور واضح حضورشان بسیار کمرنگ بود و از این‌رو نمایشگاه فرانکفورت امسال بازخورد خوبی در حوزه کودک و نوجوان نداشت. البته در مورد ناشران کودک و نوجوان میل به حضور در نمایشگاه بلونیا که یک نمایشگاه تخصصی است، بسیار بیشتر است. از طرفی چند روز دیگر برای اولین بار در شانگهایِ چین نمایشگاه تخصصی حوزه کودک و نوجوان برگزار خواهد شد که مطمئنا بسیاری از ناشران حوزه کودک را به سمت خود جذب کرده است؛ چون هم حضور در چین هزینه‌های کمتری را به دنبال دارد و هم نمایشگاه تخصصی است. به این ترتیب به نظر می‌آید که اگر این روند ادامه پیدا کند بخش کتاب کودک و نوجوان نمایشگاه فرانکفورت از سوی بسیاری از ناشران کنار گذاشته خواهد شد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از اتفاق‌های قابل توجه در نمایشگاه امسال این بود که برخی ناشران بزرگ، به جای یک غرفه چند غرفه در اختیار داشتند؛ یعنی یک غرفه اصلی با نام اصلی انتشاراتشان و چند غرفه کوچکتر برای زیرمجموعه‌هاشان. به همین دلیل کتاب‌های تکراری در غرفه‌های مختلف زیاد بود.

مدیر انتشارات شباویز در توضیح وضع خرید کتاب در نمایشگاه فرانکفورت گفت: غرفه ایران با این‌که بیش از ۳۰۰ عنوان کتاب برای عرضه داشت و محوطه وسیعی هم در اختیارش بود نتوانست بازخورد مناسبی داشته باشد. در نمایشگاه رسم بر این است که ناشران کشورهای مختلف تنها به بررسی کتاب‌ها و مذاکرات ابتدایی می‌پردازند و در مرحله بعد از ناشر می‌خواهند تا فایل PDF کتاب مورد نظرشان را بعداز نمایشگاه، برایشان بفرستد تا کار‌شناسان نشر در حوزه‌های مختلف آن را کار‌شناسی کنند و در مرحله سوم اگر ناشر علاقه‌ای به انتشار کتاب داشت، هماهنگی‌های لازم را برای عقد قرارداد ایجاد کند؛ یعنی در نمایشگاه فرانکفورت قراردادی بسته نمی‌شود. با این حال در برخی  گزارش‌ها خواندم که طی روزهای نمایشگاه حق نشر شاهنامه و «فیل در تاریکی»از سوی غرفه ایران به ناشران چینی واگذار شده است که این‌ها کمی جالب و عجیب به نظر می‌رسد؛ چون طبق قانون کپی رایت تنها یک ناشر می‌تواند در یک کشور حق نشر یک کتاب را بخرد و تا آنجا که من می‌دانم حق نشر کتاب «فیل در تاریکی» سال‌ها قبل از سوی کانون پرورش فکری به یک ناشر چینی فروخته شده بود و فروش دوباره آن منطقی نیست.

وی درباره انتشار ایده‌های تازه و ناب نویسندگان ایرانی گفت: بسیاری از ناشران به دنبال چاپ و نشر کارهای تکراری در زمینه ادبیات کودک هستند؛ چراکه فروش در مورد بسیاری از کارهای تکراری تضمین شده است و به همین دلیل ناشران با خیال راحت دست به چاپ تکراری می‌زنند. به عقیده من باید زمینه‌های زیادی را برای چاپ و نشر آثار تازه فراهم کنیم. در این زمینه بسیاری ممیزی‌ها باعث می‌شوند که انگیزه‌های ابتدایی نویسندگان کودک از بین برود. شاید بتوان گفت بسیاری از داستان‌هایی که در حوزه کودک مجوز نشر نمی‌گیرند، تنها تقصیرشان نگاه نو و تازه است. همین مساله باعث سقوط نشر تازه‌ها در زمینه کتاب کودک می‌شود.

خلعتبری درباره خلاقیت در ادبیات کودک و نوجوان گفت: از نظر تولید داستان‌های خلاق مشکل خاصی در نویسندگان ایرانی دیده نمی‌شود و می‌توان گفت مشکلات ما از دیگر کشور‌ها هم کمتر است. من با نسل جوان به خوبی در ارتباط هستم و در جلساتی که با آن‌ها داریم فکرهای ناب و خلاقانه و همین طور نگاه‌های متفاوت را می‌بینم. با قاطعیت می‌توان گفت در زمینه داشتن نویسنده‌های خلاق و آفریننده‌های آثار ادبی مشکلی وجود ندارد. البته نباید فراموش کرد که بسیاری از نویسندگان جوان قلمشان تازه است و هنوز پختگی پیدا نکرده‌اند. باید به این افراد جرات و شهامت نوشتن داد و آن‌ها را تشویق کرد. به طور مثال چاپ اولین اثر یکی از بهترین تشویق‌ها برای نویسنده است که او را به سمت خلق آثار بعدی هدایت می‌کند. درواقع تنها کاری که نیاز داریم در زمینه شکوفایی خلاقیت نویسنده‌ها انجام بدهیم این است که در را بر روی آن‌ها نبندیم.

وی در پایان درباره مشکلات ناشران کتاب کودک و نوجوان گفت: ناشرانی که کار کودک و نوجوان می‌کنند ناشران حساس‌تری هستند زیرا با حساس‌ترین افراد جامعه سر و کار دارند. مشکلاتی که تبعیض میان ناشران کار کودک ودیگران به وجود می‌‌آید، در روحیه این ناشران بسیار اثر گذار است و سبب می‌شود که تمرکز  روی کار اصلی از دست برود. حمایت‌های زیادی لازم است تا کمک شود و ناشران بتوانند چه در عرصه ملی و چه در عرصه‌های بین المللی به فعالیت بپردازند. مشکل تنها هزینه‌های گران شدن کاغذ و هزینه‌های دیگر نیست، بلکه ابزارهای حمایتی ناشران کارکرد درستی ندارند و همین سبب می‌شود که این‌ها روز به روز منزوی‌تر شوند.

تهیه و تنظیم: مهسا نیکدل