به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، تاکنون بیست دوره از هفته کتاب برگزار شده است و در هر دوره شاهد تغییراتی در آن بوده‌ایم. هفته کتاب از سال 1371 فعالیت خود را آغاز کرد و هم اکنون پس از دو دهه شاهد فراز و فرودهای بسیاری بوده است. در مصاحبه زیر دبیر برگزاری این دوره از هفته کتاب از برنامه‌هایی که قرار است در این هفته انجام شود، سخن گفته است. 

هفته کتاب در بیست دوره‌ای که برگزار شده، چه دستاوردهایی داشته است و تا چه اندازه توانسته است در ایجاد روحیه کتابخوانی در جامعه موثر باشد؟
هفته کتاب هر سالی که بر عمر آن افزوده می‌شود، فعالیت‌هایی را در خود می‌بیند که برخی از آن‌ها به صورت سالانه برگزار می‌شود و ادامه دوره‌های قبلی است و برخی فعالیت‌ها هم هستند که جدید هستند. 

برای نمونه برخی از فعالیت‌ها در حال حاضر برگزار می‌شوند، اصولا در اين هفته متولد شده‌اند. جشنواره کتاب و رسانه برتر، جشنواره کتاب و رسانه ملی، کتاب سال دانشجویی و برنامه‌هایی از این دست مولود هفته کتاب است. البته برخی از فعالیت‌ها هم هستند که سال به سال و با توجه به اقتضا و موقعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فعالیت مرتبطی با هفته کتاب پیش‌بینی می‌شود و در آن سال به اجرا در می‌آید. توقع آن است که سال به سال که بر عمر هفته کتاب به عنوان یک رویداد ملی افزوده می‌شود، هم از نظر پوشش و گستره ملی تقویت شود و فعالیت‌هایی در آن اجرا شود که جامعه بیشتری از مخاطب را پوشش دهد و هم مخاطبان بیشتری با آن موضوع درگیر شوند. امیدواریم هفته کتاب در همه استان‌ها با وضعیتی یکسان برگزار شود و استان‌هایی که کمتر برخوردار هستند با فعالیت‌های هفته کتاب و موضوعات آن آشنا شوند و آن‌ها هم بتوانند از این سرانه فرهنگی بهره ببرند. برای نمونه اگر نمایشگاه کتابی برگزار می‌شود، این نمایشگاه در نقاط مختلفی برگزار شود و با تخفیف‌ مناسب آثاری را به مخاطبان ارایه کند.

از سوی دیگر توقع داریم تا سال به سال نقاط قوت این هفته تقویت شود و در عین حال بتوانیم کمبودها و نواقص آن را نیز جبران کنیم. وزارت ارشاد در این هفته بر اساس آیین‌نامه‌ای که وجود دارد تلاش می‌کند، دستگاه‌ها را هماهنگ کند و نسبت به موضوع کتاب و کتابخوانی اطلاع ‌رسانی بیشتری کند و از برنامه‌های سازمان‌ها و نهادها برای این موضوع کمک دریافت کند.

برای مثال برنامه‌ای که تحت عنوان «یاد یار مهربان» در 10 سال گذشته برگزار شده است، بر اساس سرمایه مشترک وزارت ارشاد، آموزش و پرورش و شهرداری تهران برگزار می‌شود. در این اقدام مشترک کتاب با انتخاب مدیران مدارس و کارشناسان کتاب مدارس به کتابخانه‌های مدارس می‌رسد. در سایه این رویداد سرانه کتاب‌های مدارس در این سال‌ها افزایش پیدا کرده است. از همکاری این دو نهاد، نهاد سومی منتفع شده است و این اتفاق مبارکی است که به‌واسطه همکاری‌هایی که در هفته کتاب رخ می‌دهد، به وقوع پیوسته است. این هفته محملی برای وقوع چنین اتفاقاتی است.

برای بیست‌و‌یکمین دوره هفته کتاب چه برنامه‌ يا اقدام خاصی  در نظر دارید؟
ما تلاش می‌کنیم تا جلسات ستاد برگزار شود و دستگاه‌ها و نهادهای مختلف هم برنامه‌های خود را ارایه کنند. استان‌ها هم اگر برنامه خاصی دارند باید فعال شوند و با مسوولیت اداره کل فرهنگ و ارشاد استان‌ها این برنامه‌ها در استان‌ها برگزار شوند. 

یک سری از برنامه‌ها هم هست که معاونت فرهنگی وزارت ارشاد متولی آن‌هاست؛ مانند تجلیل از خادمان نشر که شامل پیشکسوتان حوزه نشر، نویسندگان، کتابخانه‌داران، مترجمان و ویراستاران می‌شود و در مراسمی از آن‌ها تکریم خواهد شد. در حال حاضر فرایندهای داوری این حوزه در حال انجام است. 

همین‌طور عزیزانی که در حوزه رسانه و کتاب فعال هستند و دوستانی که در رسانه ملی، رادیو و دیگر رسانه‌ها برنامه‌هایی را با موضوع کتاب ساخته‌اند، نیز در این هفته از آن‌ها قدردانی خواهد شد. هم‌اکنون آثار آن‌ها در حال داوری است. از این دوستان به مانند سال‌های گذشته در یکی از روزهای هفته کتاب تجلیل خواهد شد.

همچنين نشستی با حضور ناشران و تشکل‌های صنفی مختلف برگزار خواهد شد و در این نشست‌ها به طور جدی و بدون تعارف به مشکلات صنعت نشر پرداخته می‌شود. تلاش می‌شود تا با توجه به دیدگاه‌های مطرح شده در این زمینه، مسوولان اقدامات لازم را در این حوزه انجام دهند.

امسال هفته کتاب مصادف است با ماه پر خیر و برکت محرم و امیدواریم این مناسبت رویدادهای هفته کتاب را تحت تاثیر قرار دهد و تلاش می‌شود فعالیت‌های مناسبتی به این رویداد نیز در هفته کتاب و کتابخوانی برگزار شود.

آقای اللهياری، یکی از انتقاداتی که به برگزاری هفته کتاب می‌شود این است که در این هفته توجه زیادی به موضوع کتاب می‌شود اما در دیگر روزهای سال چندان به موضوع کتاب و اهميت آن پرداخته نمی‌شود و به عبارتی کتاب در جامعه نهادینه نمی‌شود؟ به نظر شما آیا این انتقادات وارد است؟
برخی  مناسبت‌ها در تقویم رسمی گنجانده شده است و این بدان معنی است که در آن روز خاص به آن موضوع توجه ویژه‌ای شود. موضوع کتاب هم از این قاعده مستثنی نیست و این نشان دهنده توجه مسوولان کشور به این امر است. طبیعی است که برنامه‌های مرتبطی با آن در یک هفته وجود دارد و برای توجه بیشتر به این موضوع لحاظ شده‌اند.

آنچه مهم است و ما باید به آن توجه کنیم آن است که علاوه بر چرخه تولید کتاب که این روزها دچار مشکل است، یافتن مخاطب برای آثار تولید شده نیز از اهمیت زیادی برخوردار است. در این روزها صنعت نشر با همه مشکلاتی که دارد کار خود را پیش می‌برد اما در شناخت همین آثار تولید شده به مخاطبان و یافتن مخاطب برای آن‌ها با مشکل مواجه هستیم و عملکرد ضعیفی داشته‌ایم مثلا کتاب تولید می‌شود اما چندان به این موضوع توجه نمی‌شود که مخاطب کتاب را بخواند و از لحاظ فکری و روانی وقت و فراغتی برای خواندن کتاب داشته باشد.

باید سیاست‌ها معطوف به این امر باشد که بعد از تولید اثر یا همزمان با تولید یک اثر به یافتن مخاطب و ایجاد انگیزه کتابخوانی در مخاطب اقدام کنیم. یکی از راهکارهای اصلی برای گسترش مطالعه مخاطبان، علاقه‌مند کردن آنان در سنین خردسالی و طفولیت است و عمده سیاست‌های ما برای کتابخوانی باید سنین قبل از مدرسه باشد و سرمایه‌گذاری باید در این سنین صورت بگیرد. اگر در این زمینه فعالیت‌های خوبی انجام شود می‌توانیم امیدوار باشیم که در دوران بعدی زندگی هم کودک به کتابخوانی بپردازد و با کتاب مانوس باشد.

برای این دوره از هفته کتاب چه برنامه‌هایی را برای استان‌ها در نظر گرفته‌اید؟
پیش بینی شده است در استان‌ها با ریاست عالی استاندار و مدیرکل ارشاد هر استان جلسات شورای فرهنگی استان تشکیل شود و درخواست و اعلام نیازی که مدیرکل هر استان می‌کند با ادارات فرهنگ و ارشاد شهرستان‌ها و نهادهای فرهنگی فعال در آن استان‌ها هماهنگ شود و برنامه‌هایی را مرتبط با کتاب و کتابخوانی برگزار کنند. 

این برنامه‌ها می‌توانند شامل برگزاری نمایشگاه‌های کتاب، رونمایی از کتاب‌های جدید، تکریم از ناشران و نویسندگان، جلسات نقد‌ و‌ بررسی و شب شعر باشد تا مردم را به کتاب و کتابخوانی تشویق کند.

همچنین قرار است برنامه‌ها و جلسات تخصصی با اهالی نشر استان‌ها برگزار شود تا اگر مشکلاتی هست بازگو و برای رفع آن‌ها برنامه ریزی شود.

آیا در استان‌ها تاکنون جلساتی برگزار شده‌اند؟ 
یکشنبه نخستين جلسه هماهنگی در تهران برگزار شد و درپی صحبت‌های انجام شده درخواست شده تا قبل از برگزاری هفته کتاب چندین جلسه درباره نحوه برگزاری و برنامه‌های در نظر گرفته شده برپا شود.

برای آثار اهدایی در این دوره از هفته کتاب چه برنامه‌هایی را مشخص کرده‌اید؟ آیا مانند سال گذشته باز هم آثاری را رایگان به شهروندان اهدا خواهید کرد؟
اهدا کتاب سال گذشته برای نخستين بار برگزار شد. تجربه بدی هم نبود و با اقبال خوبی در اماکن عمومی، دانشگاه‌ها، ایستگاه‌های مترو و معابر عمومی مواجه شد. در همان ساعات اولیه کتاب‌های اهدایی تمام شدند و این حاکی از استقبال خوب مردم بود. امسال تلاش می‌کنیم تعداد این مراکز را افزایش دهیم و کتاب‌هایی را که از سوی کارشناسان تایید شوند در اختیار مردم قرار خواهیم داد. 

امیدواریم با این کار فرهنگ اهدای کتاب تقویت شود و از این راه مردم را تشویق کنیم که در کنار هدایایی که به یکدیگر می‌دهند به مناسبت‌های مختلف، هدیه کتاب را نیز فراموش نکنند.