مسعود ده‌نمکی، صبح امروز یازدهم مهرماه 1392 در تالار وحدت و در حضور منصور واعظی دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، غلامحسین الهام، حجت‌الاسلام والمسلمین حمید رسایی، نماینده مجلس، حجت‌الاسلام والمسلمین ابوترابی‌فرد، نایب رییس مجلس شورای اسلامی، سردار بهمن كارگر، ریيس بنياد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس، مسعود زریبافان، رییس سابق بنیاد شهید و ایثارگران و‌ ابراهیم حاتمی‌کیا، کارگردان دفاع مقدس از فرهنگنامه 80 جلدی اسارت و آزادگان رونمایی کرد.

 واعظی در این مراسم دانشنامه را از مبانی فرهنگ دانست و با اشاره به بیانات رهبر معظم انقلاب گفت: ایشان دهه چهارم انقلاب را «پیشرفت و عدالت» نام گذاری کردند. پیشرفت و عدالت به ارتقای فرهنگ وابسته است و چه فرهنگی بالاتر از فرهنگ ایثار و شهادت وجود دارد؟

وی با تاکید بر لزوم تدوین مبانی نظری انقلاب در دهه چهارم انقلاب اسلامی افزود: تدوین و ترجمه فرهنگنامه به زبان‌های دیگر یکی از راه‌های انتقال فرهنگ ایثار و شهادت است. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در همین راستا، از کار ارزشمند مسعود ده‌نمکی حمایت کرد و نیز دانشنامه بزرگ خلیج فارس را هم در دست نگارش دارد. می‌کوشیم که این فرهنگنامه را تا پایان سال جاری منتشر کنیم.

واعظی ادامه داد: این دانشنامه (فرهنگنامه خلیج فارس) با تکیه بر واژگان و مداخل داخلی در حال تهیه است. متاسفانه برخی فرهنگ‌ها به ترجمه واژگان و مداخل می‌پردازند که این اشتباه است و باید عکس این مساله اتفاق بیفتد.

وی در پایان تاکید کرد: دانشنامه اسارت و آزادگان نباید فقط در قالب 80 جلد کتاب در کتابخانه‌ها باقی بماند. این اثر باید مبنای تولید صدها فیلم و سریال و اثر هنری قرار بگیرد. بنابراین من این مجموعه را به سازمان صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همه فرهیختگان و اندیشمندان کشور تقدیم می‌کنم.

سپس نماهنگی از فعالیت گروه پژوهشی مجموعه 80 جلدی فرهنگنامه اسارت و آزادگان که به گفته ده‌نمکی از 150 نفر تشکیل شده بود، برای حاضران پخش شد.

حجت‌الاسلام والمسلمین ابوترابی دیگر سخنران این آیین بود. وی دفاع مقدس را بلندترین فراز انقلاب اسلامی دانست و گفت: تمام دستاورد‌های نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران از این هشت سال جنگ تحمیلی الهام می‌گیرد. دفاع مقدس نماد عقیده و ایمان استوار مردان و زنانی است که انقلاب اسلامی را آفریدند.

وی با تاکید بر این‌که در حقیقت این ماموران عراقی بودند که به اسارت رزمندگان ما در اردوگاه‌های عراقی درآمده بودند، افزود: از هر دریچه‌ای به موضوع اسارت بنگریم زیباست. نیرو‌های ایرانی ارزش‌های خود را در دوران اسارت به نمایش گذاردند.

نایب‌رییس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بسیاری از آزادگان به آزاد شدنشان اصلا فکر نمی‌کردند. آن‌ها به پیروزی اهداف اسلام می‌اندیشیدند. از این رو، دو خبر برای آنان ناگوار بود؛ نخست، قبول قطعنامه و دیگر ارتحال امام خمینی (ره).

وی در پایان سخنانش از منصور واعظی به دلیل حمایت از پژوهش مسعود ده‌نمکی و فراهم آوردن زمینه‌های انتشار «فرهنگنامه اسارت و آزادگان» قدردانی کرد.

سپس، طی نمایشی، مسعود ده نمکی از کتاب خود رونمایی کرد و یک مجلد آن را در قفسه کتابخانه‌ای که روی سِن تعبیه شده بود جای داد.

ده‌نمکی در سخنانی «فرهنگنامه اسارت و آزادگان» را به آزادگان تقدیم کرد و گفت: این مجموعه هدیه‌ای است به محضر کسانی که دشمنان ما، آن‌ها را بهتر از ما می‌شناسند. سخنان و موضع‌گیری دشمنان ایران نشان داده است که آن‌ها، آزادگان جنگ ما را بهتر از خودمان می‌شناسند.

کارگردان سه‌گانه «اخراجی ها» به «کنت دومورانش» رییس سازمان جاسوسی فرانسه و ایده‌پرداز بمباران جماران اشاره کرد و گفت: وی پس از بازدیدش از اسیران ایرانی در عراق در کتابش می‌نویسد: «من کسانی را دیدم که در چشمانشان برق مقاومت موج می‌زد و این برای ما مفهوم جنگ جهانی چهارم را داشت.»

وی در حالی که قدری بغض کرده بود، ادامه داد: کاش مرحوم ابوترابی امروز در کنار ما حضور داشت تا من سرم را روی شانه‌اش می‌گذاشتم و از این‌که حتی کار برای آزادگان هم مظلومیت دارد می‌گفتم. برای به انجام رسیدن این پژوهش دست یاری به سمت خیلی‌ها دراز کردیم اما جواب رد شنیدیم. معتقدم که اگر حمایت معنوی آزاده‌ها نبود، این کار به سرانجام نمی‌رسید.

ده‌نمکی درباره ویژگی‌های این فرهنگنامه اظهار کرد: «فرهنگنامه اسارت و آزادگان» در 80 جلد تدوین شده و حاصل فعالیت 150 نفر و دو میلیون ساعت تلاش است که 90 درصد محققان هم از بانوان بوده‌اند. تاکنون فرهنگنامه‌ای با این گستردگی نوشته نشده است و آغاز انجام این کار زمانی بود که مرحوم ابوترابی در هیات پیام آزادگان راه‌اندازی واحد پژوهشی را بر عهده من گذاشت.

وی سپس با یادآوری این نکته که در رسانه‌ها هزینه چهارمیلیاردی برای این مجموعه پررنگ شده است، گفت: بسیار برای موضوع‌هایی که ضرورتی هم ندارد، هزینه می‌شود؛ در حالی که انتشار چنین کتاب‌هایی نیاز به توجه بیشتری دارند.

این پژوهشگر با اشاره به رونمایی از پنج جلد نخست این اثر در سال‌های گذشته اظهار کرد: زمانی که گروهی از هنرمندان با رهبر معظم انقلاب دیدار داشتند، ایشان با اشاره به پنج جلد انتشار یافته فرمودند: «من مرتب به دوستان گفته‌ام درباره جنگ و اسارت فیلم بسازند اما گفته و می‌گویند که سوژه نداریم. با وجود چنین کتاب‌ها و مجموعه‌هایی دیگر چه بهانه‌ای دارید؟»

کارگردان سه‌گانه «اخراجی‌ها» ادامه داد: باید دانست که کشور‌های دیگر به موضوع اسارت رزمندگان ما بی‌توجه نیستند و در حال حاضر پیشنهاد‌هایی برای ترجمه مجموعه 80 جلدی«فرهنگنامه اسارت و آزادگان» از سوی دیگر کشور‌ها ارایه شده است.

اهدای لوح از سوی منصور واعظی به مسعود ده‌نمکی در حضور حجت‌الاسلام حمید رسایی، حجت‌الاسلام ابوترابی‌فرد، سردار بهمن كارگر، ریيس بنياد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس و مسعود زریبافان پایان بخش این آیین رونمایی بود.