عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی:
«فلسفه رسانه» کتابی جدا از نظریههای ارتباطات است
سید حسن حسینی، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به تاثیر کتابهایی نظیر «فلسفه رسانه» گفت: هدف از توجه به حوزه مطالعات رسانه شکلگیری ادبیات و تئوریهای آن، جدا از نظریههای ارتباطات است و کتاب «فلسفه رسانه» گام ارزشمندی در این زمینه بهشمار میآید./
وی افزود: این اثر به طور مستقل از حوزه فلسفه ارتباطات تالیف شده است و به رسانههای جدید همچون رادیو تا فضای سایبر اشاره میکند. کتاب به رسانههای قدیمیتر مانند رادیو میپردازد تا به رسانههای جدیدتر برسد. این موضوع، حاکی از بحث جدی ادبیات نظری وسایل ارتباطی نوظهور است که روز به روز بر دامنه آن افزوده میشود.
مولف کتاب «زیباییشناسی و فلسفه رسانه» که پیشتر از سوی نشر مهرنیوشا به چاپ رسیده است، افزود: هدف از توجه به حوزه مطالعات رسانه، شکلگیری ادبیات و تئوریهای آن فارغ از نظریههای ارتباطات است. نظریههای ارتباطات سابقه بیشتری در معرفی دارند و در اذهان علمی جای گرفتهاند، این در حالی است که مبانی معرفتشناختی و هستیشناختی انتقادی مرتبط با رسانهها کمتر منتشر شده و کتاب «فلسفه رسانه» گام ارزشمندی در این زمینه است.
عضو هیات علمی گروه مطالعات رسانه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هدف از تالیف چنین کتابی را متقاعد کردن همکاران و صاحبنظران رسانه برای ضرورت پرداختن به مطالعات رسانهای جدا از مطالعات ارتباطات بیان کرد و ادعا کرد: چالش عمده نیز در تالیف این کتابها یا تاسیس این رشتهها همین مساله بوده است. البته این حوزه، در دنیای غرب نیز گسترش نیافته و دیگر کشورها جز با تعداد معدودی کتاب در حوزه «مدیا استادی» فعالیت دیگری نداشتهاند.
حسینی تالیف چنین کتابهایی را برای به محک گذاشتن نظریههای رسانهای در عمل و تجربه، بسیار مناسب و مفید دانست و گفت: بحث فلسفه رسانه جدا از فلسفه محض و فلسفههای تحلیلی است و به دلیل کاربردی بودن در حوزهای همچون رسانه، رشتهای مستقل بهشمار میآید.
وی افزود: در حوزه دین و رسانه نیز که جلد دوم مجموعه مطالعات رسانه محسوب میشود، باز هم قدمت بسیاری در تالیف و ترجمه آن مشاهده نمیکنید و بیشتر دانشگاه «کلرادو» آمریکا تحقیقاتی در این زمینه انجام داده است. یکی از افراد مشهور این حوزه، پروفسور «هوور» است که ترجمه کتاب «دانشنامه دین و رسانه» از وی به فارسی منتشر شده است.
دانشیار گروه فلسفه علم دانشگاه شریف به ترکیب توامان مدرسان و دانشآموختگان آکادمیک رسانههای جدید با کارشناسان، سردبیران و مدیران رادیو و تلویزیون در گروه تالیفی این مجموعه 4 جلدی اشاره کرد و گفت: در گروه تالیفی 30 نفره مطالعات رسانه بیشتر از افرادی استفاده کردیم که صاحبنظر و دارای تجربه رسانهای بودند تا بتوانیم در تحقق اهداف تالیف کتابها موفق شویم. این مجموعه هم برای بهره بردن سازمان صدا و سیما و دیگر نهادهای رسانهای در مرحله ساخت، اجرای برنامهها و رفتار رسانهای طراحی شده و همچنین برای تولید ادبیات بومی رسانه نیز گامی ارزشمند است.
سرویراستار مجموعه 4جلدی مطالعات رسانه درباره کتابهای «جامعهشناسی رسانه» و «تاریخ رسانه» عنوان کرد: این موضوعها نیز بسیار نوظهورند و کارهایی مستقل درباره آنها انجام نشده است. برای تامین منابع نظری و عملی در کشورمان این تالیفها بسیار مفید است و موجب میشود بحثهای نظری مربوط به رسانه گسترش یابند. این مقولهها در رفتار رسانهای فضای سایبر و رادیو تلویزیون میتوانند تاثیرگذار باشند.
حسینی همچنین درباره عنوانهای انتخابی 6 جلد باقیمانده از مجموعه 10 جلدی مطالعات رسانه گفت: «مطالعات تلویزیونی»، «مطالعات رادیویی»، «اخلاق رسانهای»، مجموعه تکمیلی جلد نخست «فلسفه رسانه» و...، دیگر موضوعهای کتابهای مطالعات رسانه را در برمیگیرند. قرار است این کتابها بهزودی به مرحله چاپ برسند اما به دلیل مشکلات مالی و پژوهشی از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تاریخ دقیق انتشار آن نامشخص است.
کتاب «فلسفه رسانه» دارای هشت فصل است که جز دو فصل پایانی که ترجمه چند اثر از مولفان غربی است، بقیه مطالب آن به محققان کشور تعلق دارد. فصل نخست با عنوان «فیلم به مثابه فلسفه: یک چالش نظری» نوشته مهدی رحیمیان، عضو هیات علمی دانشکده صدا و سیماست که در سه سطح تاثیر فیلم و فیلمسازان از دیدگاهها و منشهای فلسفی و به ویژه رویکردهای زیباشناختی، تلقی فیلم به عنوان رسانه فلسفهزا و تفکرآور و سطح سوم توجه به ویژگی فیلم به عنوان فلسفه در عمل مطرح میشود.
فصل دوم کتاب با عنوان «دریدا و نقد دیدگاه ابزارمندانه از رسانه و فنآوری» سعی در تبیین دیدگاه دریدا از رسانه دارد. مروری بر رویکردهای ارتباطاتی و زیباییشناختی در مطالعه تلویزیون عنوان فصل سوم کتاب را شامل میشود که از سوی دکتر علیاصغر فهیمیفر، عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس نوشته شده است.
فصل چهارم نیز با عنوان «مبناگروی فلسفی در سازگاری و ناسازگاری نسبت میان دین و رسانه» به موضوع فلسفه رسانه میپردازد. «نگاهی فلسفی به اصول و مبانی ارتباطات» از سوی دکتر غلامرضا آذری، استادیار دانشگاه آزاد اسلامی مبحث فصل پنجم کتاب را در برمیگیرد. دکتر امیرعبدالرضا سپنجی نیز موضوع «بررسی جایگاه فرهنگ و اقتصاد در نظریات و اندیشههای انتقادی در حوزه ارتباطات»، یعنی فصل ششم کتاب را نوشته است.
فصل هفتم با نام «رسانه به مثابه یک پدیده تکنولوژیک» به بررسی نظریههای سهگانه تکنولوژی رسانهای اختصاص دارد. فصل هشتم نیز با مقالههای «همگرایی رسانهها»، «عصر رسانههای نوین»، «نگاهی به فلسفه تکنولوژی و فلسفه رسانه» و «تکنولوژی به مثابه رسانه» آثار ترجمهای مولفان خارجی را گردآورده است.
چاپ نخست کتاب «فلسفه رسانه» به کوشش سید حسن حسینی و همکاران در 385 صفحه با شمارگان 500 نسخه و قیمت 15 هزار تومان از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با همکاری اداره کل پژوهشهای رادیو به چاپ رسید.
نظر شما