به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)،‌ مجموعه سه‌گانه آرمان آرین با عنوان «آینده کهن» دوشنبه (28 مردادماه) با حضور محمد جعفری‌قنواتی، پژوهشگر فرهنگ مردم و آرمان آرین، نویسنده اثر در فروشگاه مرکزی شهرکتاب رونمایی شد.

جعفری‌قنوانی در این نشست با اشاره به این‌که آرین در آثارش حماسه و داستان را پیوند داده است، گفت: زمان کودکی قصص‌الانبیا را چندین و چندبار می‌خواندم و از آن لذت می‌بردم و به داستان‌های آن علاقه بسیار داشتم. بنیاد فرهنگ ما به‌طور اساسی بر اساس اساطیر ایرانی و قرآن استوار است و در غرب نیز فرهنگ بر پایه این دو یعنی اساطیر یونان و روم، همچنین کتاب‌های مقدس شکل گرفته است.

این پژوهشگر فرهنگ مردم درباره حفظ فرهنگ در میان مردم در قرن‌های متمادی بیان کرد: تلمیحات ساده ادبی یا ضرب‌المثل‌ها و زبانزدهایی که در هر فرهنگ وجود دارد، ‌بدون شناخت فرهنگ قابل درک نیست و از سوی دیگر هر جا با این نیازها آشنا نباشیم بسیاری از وجوه فرهنگی را نمی‌توان شناخت. شعر شاعرانی چون سعدی و مولانا از همین مسیر برای مردم امروز قابل فهم است. آداب و آیین‌هایی که امروزه از صدها سال پیش تاکنون همچنان جاری و ساری‌اند از همین اصول سرچشمه می‌گیرند.

وی با اشاره به بازتولید فرهنگ در دوره‌های مختلف اظهار کرد: تا پیش از انقلاب مشروطیت، نویسندگان و شاعران توجه ویژه‌ای به بنیان‌های فرهنگی، داستان اسطوره‌ای را بازتولید می‌کردند و نویسندگان برای استمرار و تداوم فرهنگ آن‌ها را به‌گونه‌های مختلف می‌نوشتند. داستان‌های مربوط به قرآن مانند قصص‌الانبیا که تفسیر قرآن بودند، شاهنامه، گرشاسب‌نامه و بهمن‌نامه از این دست کتاب‌ها به‌شمار می‌آیند.

مصحح «جامع‌الحکایات» ادامه داد: توجه به داستان‌های اسطوره‌ای در ایران همزمان با شکل‌گیری زبان دَری و ادبیات فارسی آغاز می‌شود. طبیعتا در هر دوره‌ای نوع و شکل خاصی از ادبیات متناسب با شرایط اجتماعی بازتولید می‌شد و تغییر ژانرهای ادبی از همین روست. غیر از کتاب‌های رسمی، بازنویسی به شکل‌های مختلف، نقالی و قصه‌خوانی برای انتقال فرهنگ به‌صورت شفاهی برای افراد بیسواد از دیگر راه‌های انتقال فرهنگ به‌شمار می‌رود. 

آثار شاعران و نویسندگان دوره‌های مختلف جلوی گسست نسل‌ها را گرفت
این پژوهشگر فرهنگ عامه توضیح داد: به‌طور مثال بیش از 35 منظومه متفاوت از داستان یوسف سروده شده که متناسب با ذهنیات و دیدگاه‌های نویسنده یا شاعر آن نتایج مختلفی برای‌ آن‌ها بیان شده است. کار شاعران و نویسندگان باعث شد تا گسستگی بین نسل‌های مختلف از میان برود و به استمرار و وحدت فرهنگی کمک بسیاری شود.

جعفری‌قنواتی درباره مشکلات ایجاد شده در مسیر بازتولید فرهنگی در دوران مشروطه گفت: با شکل‌گیری انقلاب مشروطه، زمانی که نخبگان با فرهنگ اروپا آشنا شدند، ریشه عقب‌ماندگی در زمینه‌های مختلف را به نادرست در پیشینه فرهنگی و تاریخی ایران جست‌وجو کردند اما در غرب بازگشت به گذشته از اواخر قرن نوزدهم میلادی با اثر برادران گریم که افسانه‌های مردم آلمانی‌زبان را گردآوری کردند، بار دیگر جان دوباره‌ای گرفت. نمایشنامه‌های بسیاری با الهام از اسطوره‌های روم و یونان یا بر اساس کتاب مقدس در این دوره‌ها به‌چاپ رسید تا پیش از انقلاب مشروطه در ایران نیز چنین روندی دنبال می‌شد.

وی با اشاره به تاثیر و استفاده از نام اسطوره‌ها در نامگذاری دیگر علوم اظهار کرد: تاثیر اسطوره‌ها و افسانه‌ها در دیگر مباحث سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و حتی پزشکی مشهود است. نامگذاری‌های روانشناسان بر بیماری‌ها مانند عقده ادیپ، همگی ناشی از بازتولید فرهنگی است و این مساله در هر دوره‌ای با امکانات هر دوره رابطه مستقیم دارد. اهمیت کار آثار آرین نیز در همین مساله است.

این پژوهشگر افزود: فرهنگ داستانی ایران ریشه در ادبیات پیش از اسلام دارد و فن داستان‌گوییِ قصه در قصه را بسیاری از کشورهای غربی از ایران وام گرفتند. تا قرن چهارم هجری‌قمری هیچ داستانی در ادبیات غرب به این شیوه نیست و این اتفاق پس از ترجمه نوشته‌های فارسی به عربی به دیگر فرهنگ‌ها راه یافت.

جعفری‌قنواتی در پایان سخنانش درباره آثار آرین بیان کرد: فرهنگ ما گنجینه عظیمی است. به‌شخصه با غرب مخالف نیستم و بسیار از آن‌ها آموختم. با این حال در ایران فولکلور تدریس نمی‌شود و علم آن را باید از غربیان بیاموزیم. اهمیت کار کتاب‌های آرین صرف وجود داستان و کیفیت آن‌هاست. وی توانسته داستان‌ها را با ابزار امروزی رمان کند و باید به وی نمره قبولی داد، شیوه کار آرین علاوه‌بر جذابیت داستانی، باعث آشنایی خواننده با شیوه‌های جدید می‌شود. 

بناهای با عظمت ایران در گوشه‌ای افتاده، خفته و مرده است!
آرمان آرین در ادامه این نشست با اظهار تاسف از وضعیت میراث فرهنگی گفت: داشته‌های بسیاری در میراث فرهنگی داریم که معطل مانده و از دست رفته‌اند. باید به خودمان بیاییم. در سفرهایم بناهای باشکوه، مقدس و زیبایی را دیدم که اگر در دیگر نقاط دنیا بودند میلیاردها دلار کسب درآمد از آن‌ها به‌دست می‌آمد اما این همه عظمت در گوشه‌ای افتاده، خفته و مرده است. برای مثال آتشکده آذرگشنسب که مکان بی‌نظیری است اما تمام کارکنان آن اخراج شده‌اند و بسیار به آن بی‌توجهی می‌شود. 

این نویسنده درباره سه گانه «آینده کهن» گفت: این کتاب را به مردمان از هم گیسخته ایران‌زمین به امید پیوند دیگرباره فرهنگ تقدیم کردم. فرهنگی درست بر اساس ارزش‌های ملی و دینی که برای زندگی و زبان امروز بدون تحکم و با روش‌های درست باید آن را اشاعه دهیم. این نخستین سه‌گانه‌ای است که همزمان سه جلد آن با هم رونمایی می‌شود. مجموعه‌های دیگری را نیز در دست انتشار دارم.

نویسنده کتاب «پارسیان و من» درباره داستان کتاب توضیح داد: «آینده کهن» را با الهام از داستان هزار و یک‌شب نوشته‌ام. داستان در یک زمان حساس و در برهه لازمان و لامکان رخ می‌دهد که در سه لایه در هم پیچیده شده و برآیندش در سه شب جریان پیدا می‌کند. این کتاب نیز مانند کتاب‌های قبل ضمن پیوند با دوران کهن،‌ فضاهای تازه‌ای را تجربه کرده است. شیوه نگارشم به این صورت است که با یک حس و با مطالعاتی که داشته‌ام وارد فضایی می‌شوم و داستان خود به پیش می‌رود.

آرین درباره متونی که مطالعه کرده و تاثیر بر آثارش داشتند، بیان کرد: مهدی آذریزدی، احسان یارشاطر و محمدعلی اسلامی‌ندوشن سه فردی هستند که با کتاب‌ها و آثارشان تاثیر بسیاری بر شیوه کارم گذاشته‌اند. متاسفانه امروزه میان رسانه‌ها، تلویزیون، سینما و هنرهای دیگر ارتباط مناسبی وجود ندارد و این مساله باعث شده تا ایرادهای بسیاری داشته باشیم اما به‌جای بهبود کار و وضعیت خود غربیان را به تهاجم فرهنگی متهم می‌کنیم در حالی‌که آن‌ها در حال انجام برنامه‌هایشان هستند. 

مراسم رونمایی از سه‌گانه «آینده کهن» با امضای کتاب از سوی آرمان آرین به پایان رسید.