به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، بعد از پیچ شمیران، زیر پل روشندلان واقع در کوچه شهردار منزلی با نمای آجری به نام «خانه جغرافیا» به چشم می‌خورد، این مکان جایی است که محمد‌حسن گنجی پدر جغرافیای ایران، در آن زندگی می‌کرد. گنجی 70 سال در این خانه زندگی کرده و تالیف كتاب‌های بی‌شمار و نگارش بيش از يكصد مقاله به زبان‌هاي فارسي و انگليسي وی را به چهره ماندگار رشته جغرافیا تبدیل کرد. وی عنوان مرد هواشناسی سال 2001 میلادی را به خود گرفت و بین کتاب‌های این خانه بوده که آخرین لحظات زندگی خود را سپری کرد.
 


وجود نقشه‌ها و اطلس‌های گوناگون جغرافیایی، تابلوهای مکان‌های مختلف ایران و جهان، اطلس تهران واقع در محل ورودی خانه، نقشه تاریخی از بم کرمان و نقشه سیاسی جهان از جاذبه‌های «خانه جغرافیا» است.

اتاق مطالعه واقع در طبقه همکف «خانه جغرافیا» جایگاه اصلی پدر جغرافیای ایران است.  کتاب «مرد جهانی از بیرجند» عنوان آخرین کتابی است که وی مطالعه ‌می‌کرده و اکنون روی میز وی به یادگار مانده است. پشت دیوار میز کار گنجی، تقدیرنامه‌ها و لوح یادبودهایی وجود دارد که یادآور سال‌ها‌ مطالعه و تلاش بی‌وقفه وی در راه اعتلای دانش جغرافیاست.

غارنمای دست ساخته یادگار پدر جغرافیای نوین واقع در طبقه دوم، نمادی جذاب از غارهای ایرانی است و یادآور غار علی‌صدر همدان و غار سهولان مهاباد است. ایستادن در داخل غار ناخودآگاه گنجی و گنجینه کارهای جغرافیایی‌اش را به یاد هر دانش‌پژوه جغرافیایی می‌آورد. 



وجود بیش از 500 جلد کتاب با موضوع‌های جغرافیایی در قفسه‌های کتابخانه واقع در طبقه دوم، برگزاری کلاس‌های درس و برپایی جلسه‌های هم‌اندیشی استادان جغرافیا از دیگر امتیازات خانه جغرافیاست. مرجع نقشه‌های ایران و جهان، مجموعه 18 جلدی دانشنامه جهان اسلام، اطلس تاریخی اسلام، اطلس شیعه، کتاب‌های مرتبط با فرهنگ و قومیت‌های مختلف، کویرها و تالاب‌های ایران، فرهنگ جغرافیایی رودهای ایران(چهار جلد) کتاب‌های دیگر این خانه را تشکیل می‌دهند.

محمد منیعی، معاون اجتماعی منطقه 7 شهرداری تهران گفت: در بین قفسه کتاب‌ها آن‌چه بیش از هر چیزی مهم و جالب است، دست‌ نوشته‌های مربوط به جغرافیای کشورهای مختلف دنیا به قلم محمد ارض‌پیما است. وی تجربه 40 ساله تدریس درس جغرافیا را در قالب یک مجموعه چهار جلدی آماده کرده و به خانه جغرافیا اهدا کرده است. این مجموعه شامل اطلاعات مفید و ارزشمندی درباره شرایط جغرافیایی و آب و هوایی کشورهای مختلف دنیاست.

وی افزود: از پرفسور گنجی نزدیک به 60 تا70 جلد تقویم‌های روزانه و حدود 50 جلد سفرنامه در کتابخانه به یادگار مانده که هرکدام مربوط به یکی از سفرهای متعددی است که وی در طول زندگی علمی‌اش به نگارش درآورده است.

علی حیدری، مدیر خانه جغرافیا درباره برنامه‌های این کتابخانه در جذب کودکان به دانش جغرافیا گفت: کتابخانه خانه جغرافیا با هدف افزایش علاقه‌مندی کودکان و نوجوانان به دانش جغرافیا اقدام به افزودن کتاب‌های مرتبط با این حوزه برای این رده سنی کرده است.

وی افزود: شهرداری منطقه 7 سه‌ هزار جلد کتاب جغرافیایی از ناشران مختلف برای کتابخانه «خانه جغرافیا» خریداری کرده است و تا پایان شهریورماه به کتابخانه اهدا خواهد کرد.

دكتر محمدحسن گنجی در سال 1291 شمسی در بیرجند به دنیا آمد. وی موسس و مدیر كل هواشناسی (سازمان هواشناسی كشوری) از سال 1335 تا 1346، معاون وزیر راه در سال‌های 1342 تا 1347، معاون دانشگاه تهران در سال‌های 1347 و 1348، مدیر گروه آموزشی جغرافیای دانشگاه تهران در سال‌های 1348 تا 1353، بنیانگذار دانشگاه بیرجند، مشاور سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، مشاور دانشكده علوم زمین و دانشگاه شهید بهشتی، عضو مادام‌العمر انجمن جغرافیایی انگلستان، عضو سابق انجمن سلطنتی مردم‌شناسی انگلستان و ایرلند، عضو انجمن جغرافیایی كشورهای آسیا و آفریقا، نخستین رییس انجمن جغرافیدانان ایران، بنیانگذار جغرافیای نوین ایران، برجسته‌ترین جغرافیدان آسیا و یكی از پانزده جغرافیدانان برتر جهان بود. 



«جنگ و جغرافیا»، «جغرافیای ایران»، «تاریخچه جغرافیا در تمدن اسلامی» و «جغرافیا در ایران از دارالفنون تا انقلاب اسلامی» از آثار این پیشکسوت جغرافیاست. وی در 100 سالگی (29 تیر 1391) به علت زمین خوردن و سکته مغزی در منزل شخصی‌اش درگذشت. منزل محمد‌حسن گنجی در سال 1390، توسط شهرداری منطقه هفت تهران از وی خریداری و پس از بازسازی به عنوان «خانه جغرافیا» افتتاح شد.

«خانه جغرافیا» موسسه‌ای مستقل و متشکل از اعضای هیات علمی، دانشجویان و پژوهشگران علاقه‌مند در حوزه علوم جغرافیاست که از طریق همکاری و مشارکت جمعی و برگزاری همایش‌ها، کارگاهای آموزشی و پژوهشی، تألیف، ترجمه و نقد کتاب، جلسه‌های هم‌اندیشی، زمینه اعتلا و گسترش دانش جغرافیا را در کشور فراهم می‌آورد. این خانه مورد استقبال گسترده استادان و دانشجویان رشته جغرافیا قرار گرفته و بازدید از این خانه و استفاده از کتاب‌های موجود در آن برای همه رایگان است.