قلمدان‌نگاری
از دیگر آثار فرصت‌الدوله می‌توان از قلمدان نفیسی نام برد که به صورت زیرلاکی و شبیه به نقاشیهای کتاب آثار عجم است.
قلمدان‌نگاری در سده دوازدهم و تحت تأثیر شرایط آن زمان به وجود آمد، بدین نحو که در قرن دوازدهم با ورود صنعت چاپ وظیفه نقاشی کتاب‌ها و نسخ عمدتاً از عهده نقاش برداشته شد و به دستگاه‌های صنعتی جدید واگذار گردید، به همین دلیل نقاشان که همواره هنر خود را به صورت هنر ـ صنعت ابراز می‌کردند، در پی راهی برای انجام این هدف برآمدند.
باید گفت: «بارزترین مشخصه تاریخ نقاشی سده دوازدهم رواج گونه‌های تازه هنر تصویری است. بسیاری از نقاشان این دوره استعدادشان را عمدتاً در تزیین اشیایی چون قلمدان، قاب آینه، جلد کتاب، صندوقچه جواهر، سینی و جز اینها به کار بردند. این نوع نقاشی که زیرلاکی نام گرفته است، از میانه سده یازدهم هجری متداول شد (محتملاً محمد زمان نخستین کسی بود که به قلمدان‌نگاری پرداخت). در ابتدا موضوعهای رایج عبارت بودند از: گل و بلبل، تک چهره زنان و یا چند پیکر با منظره‌ای در پس زمینه. بعدها قطعات تذهیب و خوشنویسی نیز به ترکیب‌بندیهای تصویری افزوده شدند. رواج قلمدان‌نگاری را می‌توان با عواملی چون رکود مصورسازی کتاب در دربار، پیدایی حامیان جدید از میان دولتمندان شهری و اهمیت موقعیت حرفهای نقاش مرتبط دانست.»
صفحات 76 و 77/ آن گوهر بی‌همتا/ محمدحسین صالحی ابرقویی/ انتشارات موسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری«متن»/ چاپ اول/ سال 1391/ 132 صفحه/ 7000 تومان
پنجشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۲ - ۱۴:۰۰
نظر شما