به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، نشست «آسیب‌شناسی حضور ناشران ایرانی در نمایشگاه‌های بین‌المللی خارجی» سه‌شنبه 17 اردیبهشت در سرای اهل قلم بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران برگزار شد.

علی شجاعی‌صائین در ابتدای نشست گفت: مشکل اصلی ما این‌جاست که هیچ وقت برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی احساس ضرورت نکرد‌ه‌ایم و تنها می‌توانیم به ناشران بخش خصوصی اشاره کنیم که با سرمایه و اندیشه‌ خود به صورت خودجوش در نمایشگاه‌ها شرکت می‌کنند.

وی ادامه داد: در این میان حضور ناشران ایرانی هیچ‌گاه به صورت دسته‌جمعی و با برنامه‌ریزی مشترک، منظم و با هدف مشترک و تعریف شده نبوده است.

شجاعی‌صائین با بیان این‌که حضور ناشران ایرانی همیشه به صورت پراکنده بوده است، گفت:‌ این حضور پراکنده موجب کاهش کیفیت کار ناشران ایرانی می‌شود و معتقدم در این حوزه باید تجدید نظر شود تا ایران حضوری قوی و منسجم در نمایشگاه‌ها داشته باشد.

وی اظهار کرد: امیدواریم بتوانیم در نمایشگاه کتاب فرانکفورت امسال برنامه‌ریزی‌ها به گونه‌ای انجام شود که ایران در فضایی گسترده، غرفه بگیرد و تعدادی از ناشران ایرانی، مجموعه آثار ارزشمند و برگزیده خود را به نمایش بگذارند.

به گفته شجاعی‌صائین، تاکنون نهادی نیز در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و برای ساماندهی وضعیت نشر کشور راهکاری پیش‌بینی نشده است، در حالی که می‌توان در این وزارتخانه برنامه‌ای برای حضور منسجم ایران در نمایشگاه‌ها پیش‌بینی کرد.

وی همچنین درباره میزان خرید و فروش رایت کتاب‌های ایرانی در نمایشگاه‌های خارجی توضیح داد: متاسفانه هیچ آمار و ارقامی از این حوزه منتشر نشده است و به درستی نمی‌دانیم که ناشران ایرانی با حضور در نمایشگاه‌های خارجی تا چه میزان برای خرید رایت‌ها موفق بوده‌اند.

شجاعی‌صائین با اشاره به آمار منتشر شده در حوزه نشر کتاب، توضیح داد: در سال گذشته حدود 64 هزار عنوان کتاب منتشر شد که از میان آن‌ها 34 هزار عنوان چاپ اول بودند، همچنین در سال 90، 69 هزار عنوان کتاب منتشر شد که متاسفانه نمی‌دانیم تعداد عناوین فروش رایت کتاب‌های ایرانی چه میزان بوده است.

به گفته وی، ناشران ایرانی بیشتر برای حضور در نمایشگاه تمرکز داشته‌اند و چندان برای شرکت در نمایشگاه برنامه‌ریزی نمی‌کنند، در این میان برداشتن دو گام ضروری است؛ نخست ترغیب ناشران برای این حضور و دوم حمایت مسوولان از ناشران برای شرکت در نمایشگاه‌های خارجی.

شجاعی‌صائین با بیان این‌که ناشران ما تمایلی به شرکت در نمایشگاه‌‌های خارجی ندارند، عنوان کرد:‌ ناشران ایرانی به نمایشگاه‌های خارجی می‌روند تا برای ترجمه کتاب‌های جدید به زبان فارسی، اثری نو و جدید پیدا کنند.

در ادامه این مراسم، دکتر علی زارعی‌نجفدری، مدیرمسوول انتشارات علمی و فرهنگی نیز در سخنانی با اشاره به انواع نمایشگاه‌های بین‌المللی توضیح داد: نمایشگاه‌ها در بعد جغرافیایی شامل نمایشگاه‌های محلی، استانی، ملی، منطقه‌ای و بین‌المللی می‌شوند و در این میان نمایشگاه بین‌المللی دارای ویژگی‌هایی است که شامل همه نمایشگاه‌های خارجی نمی‌شود.

وی افزود: برخی تصور می‌کنند که تمام نمایشگاه‌های خارجی، بین‌المللی هستند، در حالی که این‌گونه نیست و بسیاری از این نمایشگاها به صورت ملی و کشوری برگزار می‌شوند.

زارعی‌نجفدری با بیان این‌که نمایشگاه بستری برای تعامل ناشران است، یادآور شد:‌ ناشران می‌توانند با حضور در نمایشگاه‌های خارجی زمینه رشد و ارتقای موسسه انتشاراتی خود را ارتقا دهند.

فریده خلعتبری، مدیرمسوول انتشارات شباویز نیز که حضوری پررنگ در نمایشگاه‌های بین‌المللی دارد، در سخنانی با اشاره به ضرورت حضور ناشران ایرانی در نمایشگاه‌های خارجی توضیح داد: اگر سال گذشته از من درباره ضرورت حضور در نمایشگاه‌‌های خارجی سوال می‌شد، پاسخ می‌دادم که حضور ایرانیان در نمایشگاه‌های خارجی بار مثبت دارد اما امروز شک دارم زیرا هزینه‌های حضور به حدی زیاد شده است که از توان ما به عنوان ناشر بخش خصوصی خارج شده و نمی‌توانیم به صورت کوتاه مدت در این نمایشگاه‌ها حضور داشته باشیم.

وی افزود: هزینه و سرمایه‌گذاری برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی نمی‌تواند سود و بازده خوب و مناسبی داشته باشد.

خلعتبری با بیان این‌که اکنون 13 سال است که به صورت مستقل در نمایشگاه‌های خارجی حضور داشته‌، یادآور شد: در این میان تلاش کرده‌ایم فرهنگ ایران را به جهانیان بشناسانیم و با جامعه هدف خود ارتباط برقرار کنیم و تاکنون نیز موفق بوده‌ایم به گونه‌ای که 400 کتاب در نشر شباویز منتشر شده که در 30 کشور جهان به 50 زبان ترجمه شده است،‌ همچنین کتاب‌های منتشر شده جوایز بین‌المللی مختلفی را نیز کسب کرده‌ است.

به گفته وی، تاکنون برای حضور کشور ایران در نمایشگاه‌های خارجی برنامه‌ریزی‌های بسیاری انجام شده است اما این برنامه‌ریزی‌ها هیچگاه به هدف نرسیده‌اند.

خلعتبری با بیان این‌که فعالیت یک ناشر به تنهایی نمی‌تواند عمر زیادی داشته باشد، عنوان کرد: این فعالیت فقط به میزان عمر ناشر بستگی دارد و با مرگ او نیز از بین می‌رود این در حالی است که موفقیت در حوزه نشر باید به صورت ملی باشد.

نادر قدیانی، رییس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران،‌ دیگر سخنران این نشست گفت: ایران نیز همانند دیگر کشورها در حوزه نشر و مکتوبات نیازمند ارتباطات گسترده است، ارتباطاتی که متاسفانه کمتر به آن توجه می‌شود.

وی ادامه داد: در برخی نمایشگاه‌های بزرگ مانند فرانکفورت، ناشران اغلب به صورت کشوری حضور دارند اما مساله این‌جاست که مدیران ما در طول سال‌های مختلف نتوانسته‌اند صنعت نشر را هدایت کنند، به یاد می‌آورم سال 1370 که به نمایشگاه بولونیا رفته بودم تعدادی از ناشران ایرانی برای بازدید آمده بودند و اکنون نیز در سال 92 باز هم ناشران هر سال به نمایشگاه می‌آیند.

قدیانی افزود: نیروی انسانی ما در دو ـ سه دهه گذشته در حوزه خلق اثر و تصویرگری موفق بوده است و این موفقیت در بخش کودک و نوجوان بیش از سایر حوزه‌ها بوده است،‌ در این میان نیز برخی ناشران خصوصی فعالیت‌هایی داشتند اما نباید دور از نظر داشت که توان بخش خصوصی نیز محدود و ممکن است زمانی به پایان برسد.

وی یادآور شد: ایران اگر چه سابقه‌ای دیرینه برای حضور در نمایشگاه‌های خارجی دارد اما به دلیل ناپیوسته و پراکنده بودن چندان به چشم نیامده اما تعدادی از ناشرانی که حتی تا 10 سال پیش هم به صورت مستقل در نمایشگاه نبودند اکنون به صورت کشوری و گسترده در نمایشگاه حضور دارند.

قدیانی اظهار کرد:‌ دیگر وقت آن رسیده است که ناشران ایرانی فضایی کشوری بگیرند و به ناشرانی که تمایل به حضور در نمایشگاه‌های خارجی دارند غرفه‌ای برای نشر آثارشان بدهند.

بیست و ششمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 21 اردیبهشت در مصلای امام خمینی (ره) برپا است.