به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از ستاد خبری بیست و ششمین نمایشگاه بین المللی کتاب تهران،  تورانيان در اين نشست كه با حضور جمعي از ناشران دانشگاهي همراه بود با بيان اين مطلب افزود: سال‌هاي زيادي است كه در زمينه تكثير غيرمجاز كتاب‌هاي دانشگاهي و حقوق مالكيت فكري اين آثار نشست برگزار كرده و سخنراني مي‌كنيم اما در اين ميان نتايج و خروجي‌هاي خوب و مناسبي از اين نشست‌ها استخراج نشده است و نتوانسته‌ايم حركت مثبتي در اين حوزه انجام دهيم.

وي ادامه داد: ما اگر چه تلاش كرده‌‌ايم در اين زمينه اطلاع‌رساني خوب و مناسبي انجام دهيم ولي متاسفانه هيچ ‌عكس‌العملي از سوي جامعه يا مسوولان در اين زمينه نمي‌شود و در اين ميان اين سوال پيش‌ مي‌آيد كه صدمات را چگونه مي‌توان جبران كرد، زيرا ناشران ما در طول سال‌هاي اخير به شدت دلزده و خسته‌ شده‌اند.

تورانيان با بيان اين‌كه اكنون كتاب‌هاي پرفروش و پرمخاطب به راحتي توسط افراد سودجو تكثير و توزيع مي‌شود، گفت: مركز تجمع اين افراد ميدان انقلاب است و عده‌اي از اين افراد با اجاره يك باب مغازه به راحتي در اين كار غيراخلاقي و غيرحرفه‌اي فعاليت مي‌كنند و كسي نيز از فعاليت آن‌ها جلوگيري نمي‌كند.

وي يكي از راهكارهاي برخورد با اين حركات را همكاري وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و قوه قضاييه دانست و يادآور شد: اگر وضعيت به همين صورت ادامه داشته باشد، در سال آينده كتاب شاخص و مناسبي وجود ندارد يا ناشران نيز توان ادامه فعاليت در كار خود را از دست مي‌دهند.

تورانيان يادآور شد: اكنون به دليل گراني‌هاي قيمت كاغذ، شمارگان كتاب‌ها به شدت كاهش يافته است و گاهي كتاب‌ها حتي با شمارگان يك‌هزار نسخه منتشر مي‌شوند اما گاهي همين تعداد محدود نيز به فروش نمي‌رسند و پس از بررسي‌ها متوجه مي‌شوم كه نمونه كپي‌شده اين كتاب در شهرهاي مختلف كشور به راحتي و با شمارگاني بسيار بالاتر به فروش مي‌رسند.

وي با طرح اين سوال كه آيا واقعا ناشران مي‌توانند با اين پديده غيرفرهنگي برخورد كنند يا قادرند كه در اين زمينه فعاليتي داشته باشند، گفت: معتقدم در اين ميان تاسيس كارگروهي بين بخش خصوصي و بدنه دولت مي‌تواند تا حد زيادي به رفع مشكلات اين حوزه كمك كند، البته كاركرد اين كارگروه نبايد به شكل شعاري و با هدف رفع تكليف از ناشران باشد بلكه بايد در اين زمينه با تجميع نظرات كارشناسان، ناشران و فعالان حوزه‌هاي مختلف صنعت نشر راهكاري براي برخورد با موضوع لزوم رعايت حق كپي‌رايت انديشيده شود.

مديرمسوول انتشارات «شهرآب» با بيان اين‌كه مي‌توان موضوع كتاب‌هاي غيرقانوني را در تعامل دو سويه ارشاد و قوه قضاييه پيگيري كرد، يادآور شد: همان‌گونه كه فعالان حوزه سينمايي توانستند در تعاملي فرهنگي مشكلات خود را حل كنند، مي‌توان در حوزه كتاب نيز راهكار خوب و مناسبي براي برخورد با افراد سودجو پيش‌بيني كرد.

تورانيان خطر كپي‌هاي غيرمجاز را از گراني‌هاي اخير بهاي كاغذ جدي‌تر و حساس‌تر دانست و يادآور شد: نبايد وضعيت به گونه‌اي باشد كه افراد بدون توجه به عواقب كار خود وارد اين حوزه شوند و فعاليت‌هايي انجام دهند كه به ضرر صنعت نشر كشور است.

وي فرهنگ‌سازي در محيط دانشگاه را يكي ديگر از راهكارهاي برخورد با نشر غيرمجاز كتاب‌هاي دانشگاهي دانست و عنوان كرد: بخش‌هايي از كتاب‌هاي ناشران كه به سختي و با مرارت‌هاي زياد توليد مي‌شوند، به راحتي در واحد تكثير دانشگاهي كپي مي‌شوند و به دست دانشجو مي‌رسند، در حالي كه اگر تعامل و رايزني با مسوولان دانشگاه وجود داشته باشد و آن‌ها از ضررها و عواقب اين فعاليت‌ها اطلاع داشته باشند قطعا از تكرار اين اقدامات جلوگيري مي‌كنند.

هادي خرسندي، مديرمسوول انتشارات خرسندي ديگر سخنران اين نشست نيز با اشاره به سابقه ديرينه رعايت حق مالكيت معنوي در بشر، گفت: فلاسفه يونان مانند سقراط و ارسطو هميشه از دخل و تصرف آثارشان توسط فلاسفه ديگر گلايه‌مند بودند و اين اقدام را محكوم مي‌كردند و معتقد بودند كه وقتي سخن يا حرفي از زبان آنان بيان مي‌شود بايد بدون دخل و تصرف در جامعه ارايه شود يا شخص ديگري آن‌ها را به اسم خود بيان نكند.

وي افزود: بعد از اختراع چاپ و گسترش نشر مكتوب نيز در حوزه مالكيت معنوي آثار اهتمام بيشتري شد تا از ناشران و نويسندگان حمايت جدي‌تر و بهتري انجام شود.

خرسندي با بيان اين‌كه در قرون 17 و 18 در كشورهاي فرانسه و انگليس براي حق مالكيت معنوي، صحبت‌هاي مقدماتي بسياري انجام شد، عنوان كرد: در كشور ايران نيز در دي ماه سال 1348 قانون حمايت از مولفان و مصنفان تصويب شد و آيين‌نامه اجرايي آن در سال 1350 در هفت ماه به تصويب رسيد.

وي با اشاره به پيچيدگي‌هاي صنعت نشر، اظهار كرد: با اين وجود هنوز دادگاه تخصصي وي‍ژه نشر در كشور تشكيل نشده است و دادسراي فرهنگ و رسانه كه چهار سال پيش در شهر تهران افتتاح شد نيز نتوانسته براي احقاق حقوق ناشران و مولفان گام‌هاي اساسي بردارد.

خرسندي با بيان اين‌كه در انتشارات ما بخشي از كار مجموعه رصد و جست‌وجوي آثار نويسندگاني است كه كتاب‌هاي خود را براي چاپ به ما مي‌سپارند، عنوان كرد: در طول اين مدت به خوبي توانسته‌ايم ناشران و نويسندگاني را كه سرقت ادبي انجام مي‌دهند شناسايي كنيم، البته برخي شواهد و قراين نيز نشانگر نادرست بودن فعاليت برخي از مولفان است، به عنوان مثال يك استاد دانشگاه با سابقه تدريس طولاني مدت در طول سال مي‌تواند يك اثر منتشر كند اما گاهي ديده مي‌شود يك نويسنده در طول سال بيش از سه تا پنج كتاب تاليفي آماده و براي چاپ به ناشر مي‌سپارد.

به گفته وي، اغلب اين آثار نيز كپي‌برداري از كتاب استادان و مولفاني است كه سال‌هاي سال درباره موضوعات مختلف تحقيق كرده‌اند و دسترنج خود را در قالب يك كتاب منتشر كرده‌‌اند.

قاسم حمزه‌اي، رييس مركز چاپ و نشر دانشگاه پيام نور، يكي ديگر از سخنرانان اين نشست با بيان اين‌كه قوانين بسياري در كشورهاي مختلف جهان در حوزه حمايت از مالكيت معنوي تصويب شده است، گفت: اما مساله اين‌جاست كه قوانين كارايي لازم را ندارند زيرا افرادي كه به اين كارها مبادرت مي‌ورزند اغلب بيماراني منفعت‌طلب هستند كه به اموال ديگران دست‌درازي مي‌كنند و نوعي دزدي را به شيوه‌اي ديگر انجام مي‌دهند.

وي ادامه داد: درون‌سازي اخلاق تنها راه درمان است، هر چه برنامه‌هاي آموزشي و جلساتي از اين قبيل بيشتر برگزار شود، اطلاع و آگاهي عمومي نيز از اين اقدامات غيرحرفه‌اي بيشتر و گسترده‌تر مي‌شود.

حمزه‌اي با پيشنهاد حضور انجمن ناشران دانشگاهي در شوراي سياست‌گذاري صنعت نشر كه در آينده‌اي نزديك راه‌اندازي خواهد شد، عنوان كرد: اين شورا مي‌تواند مامني براي ناشران و فعالان حوزه نشر باشد و مشكلات آنان را در بخش‌هاي مختلف بررسي و راهكاري براي برون‌رفت از آن ارايه دهد.

وي افزود: در اين ميان قانون حكم بازدارنده بيروني را دارد و تا زماني كه اخلاق حرفه‌اي جايگزين آن نشود نمي‌توان انتظار داشت كه مردم ديگر به چنين كارهايي مبادرت نورزند.

نشست «مالكيت معنوي كتاب» ظهر امروز (سه‌شنبه 17 ارديبهشت) از ساعت 12 و 30 دقيقه تا 14 در سراي اهل قلم سالن كارنامه نشر نمايشگاه كتاب تهران برگزار شد.

بيست و ششمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران تا 21 ارديبهشت در مصلاي امام خميني (ره) برپا است.