محقق و پژوهشگر حوزه تاریخ سیاسی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با اشاره به این که در بررسی آسیب‌های آثار سیاسی لازم است بحث را از مبحث فراگیرتری آغاز کنیم، گفت: چند سالی است که بحث‌هایی درباره ضعف‌های پژوهش‌ها و مکتوبات علوم انسانی مطرح می‌شود. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با ضعف‌ها و محدودیت‌هایی در عرصه تدریس، تالیف و پژوهش در حوزه علوم انسانی مواجه شده‌ایم. 

ططری توضیح داد: پیش از این الگویی غربی در تمامی ارکان حوزه علوم انسانی اعم از تحقیقات، پروژه‌های پژوهشی، مکتوبات و سرفصل‌های آموزشی وجود داشت که متاسفانه برای بومی‌سازی آن اقدامات کافی انجام نشده بود. در چند دهه اخیر طرح‌هایی مطرح شد تا اصلاحاتی ایجاد شود به نحوی که بتوانیم از الگوهای غربی دوری کنیم. متاسفانه این طرح نتیجه‌ای دربرنداشت زیرا اکنون هم آن الگوی غربی را از دست داده‌ایم و هم به الگوی بومی در این زمینه دست نیافته‌ایم. 

رییس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی بیان کرد: این جریان موجب شد آن حرکت و پویایی که نیاز تغییر و تحولات انقلابی ما در عرصه‌های گوناگون به ویژه پژوهش و تالیف بود، رخ ندهد و شاهد توسعه و رشد علمی قابل قبولی نباشیم.

پژوهشگر تاریخ سیاسی درباره این که برای مواجهه با مشکلات ایجاد شده این حوزه و توسعه پژوهش‌های علوم سیاسی چه راهکارهایی را ارایه می‌کند؟ اظهار کرد: در توسعه مکتوبات علوم سیاسی و رشته‌های نزدیک به آن نظیر تاریخ، روابط بین‌الملل و جامعه‌شناسی، دانشگاه‌ها به واسطه رویکردها و عملکردهای پژوهشی و حمایتی تاثیر به سزایی دارند. 

وی افزود: در این زمینه برتری‌دادن رشته‌های فنی بر رشته‌های علوم انسانی از آسیب‌های رویکردهای دانشگاه و اجتماع ماست. این امر موجب شده است اکنون با شرایطی مواجه شویم که متاسفانه اغلب نخبگان دانشگاهی به مطالعه و تحصیل در رشته‌های فنی گرایش بیشتری داشته باشند و کمتر به سوی رشته‌های علوم انسانی و سیاسی تمایل ‌یابند، چرا که آینده تحصیلی، شغلی و جایگاه اجتماعی رشته‌های فنی را تضمین شده می‌دانند. 

رییس مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ضعف نظریه‌پردازی و اندیشه‌سازی را از دیگر آسیب‌های کتاب‌های علوم سیاسی و تحقیقات دانشگاهی دانست و گفت: این امر موجب می‌شود در بُعد کاربردی این دستاوردها یعنی عرصه‌های عملی سیاست و سیاست بین‌الملل با مشکلاتی روبه‌رو شویم. از این رو لازم است دانشگاه‌ها از پژوهش‌ها، پایان‌نامه‌ها و کتاب‌های منتشر شده علوم سیاسی حمایت کنند تا بتوانیم گام‌های بعدی را بر مبنای آن تنظیم و دانشجویان را برای خلق آثار جدیدتر این حوزه ترغیب کنیم.

ططری در پاسخ به این سوال که آیا توجه صرف به نقش دانشگاهیان در تحقیقات و تالیفات علوم سیاسی، موجب کم‌رنگ‌تر شدن نقش علاقه‌مندان یا افراد غیر متخصصی که به این حوزه از آفرینش‌های فرهنگی راه یافته‌اند، نخواهد شد؟ گفت: به دلیل آن‌که عرصه علم اصلی‌ترین ابزار پژوهش و تولیدات علوم سیاسی است، در بعد نظارتی این تالیفات و پژوهش‌ها باید دانشگاه متولی باشد. با وجود این ابعاد علوم سیاسی بسیار گسترده است و برای ورود افراد غیر علمی در تولیدات این بخش باید قوانین و استانداردهایی تنظیم شوند تا مطالب از چارچوب‌های علمی عدول نکنند. 

وی درباره برخی از مولفان و محققان که به دلایل مختلفی به نگارش در حوزه علوم سیاسی راه یافته‌اند، اظهار کرد: این افراد می‌توانند در این حوزه صاحب‌نظر باشند و افرادی را نیز به این مقولات علاقه‌مند کنند چرا که علم صرف به واسطه استادنداردهای خاص خود خشک است. با این وجود امکان دارد چنین افرادی از مبانی و خط قرمزها عبور کنند به این دلیل به نظارت نهادی علمی نیاز است، در غیر این صورت پژوهش‌ها و مکتوبات علوم سیاسی غیر قابل تجمیع خواهند بود. 

محقق و مولف حوزه علوم سیاسی در پاسخ به این سوال که ورود افراد غیر متخصص به عرصه مکتوبات علوم سیاسی که از نظر شما یکی از آسیب‌های این حوزه است، در دهه‌های اخیر به واسطه خاطره‌نویسی‌ها و سایر عوامل بیشتر شده و مخاطبان آثار این افراد نیز بیشتر از علاقه‌مندان کتاب‌های علمی سیاسی‌اند. با این وجود این امر همچنان آسیب به شمار می‌آید؟ بیان کرد: در هر علمی جنبه غیر علمی نیز وجود دارد که ممکن است با استقبال عموم مردم هم همراه باشد اما مورد تایید نیست چرا که علم استاندارد، اهداف و الگوهای خاصی دارد و سعادت آینده و روشن‌کردن نقاط تاریکی در گرو آن است. 

ططری در پایان درباره محتوا و جایگاه کتاب‌های علوم سیاسی بیان کرد: متاسفانه اغلب تحقیقات و تالیفات ما در حوزه علوم سیاسی در گام‌های نخست و در سطح طرح نظریه باقی مانده‌اند و کمتر توانسته‌ایم آثار ارزشمند و قابل قبولی برای عرضه در سطوح بین‌المللی و به شکل کاربردی ارایه کنیم. این امر نیازمند بازبینی‌ راهبردهای پیشین این حوزه از سوی نهادها و کارشناسان دانشگاهی است. همچنین بزرگترین مشکل آثار ما این است که گفتمان علمی‌‌مان در بستر اصلی خود حاکم نیست.

علی ططری، مدرس دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، دانشگاه علم و فرهنگ و دانشگاه امیرکبیر تالیفات و آثار سندپژوهی متعددی داشته است که از آن میان می‌توان به «قرارداد 1907 ایران و انگلیس به روایت اسناد وزارت امور خارجه ایران»، «مکاتبات و گزارش‌های امامقلی میرزا عمادالدوله، والی کردستان، کرمانشاهان و لرستان به ناصرالدین شاه»، «اسناد مطبوعات دوره مشروطه، کتابخانه موزه و مرکز اسناد کتابخانه مجلس شورای اسلامی»، «اسناد زنان در دوره مشروطیت» و «اسناد تحولات غرب آذربایجان» اشاره کرد.