به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، ماهنامه تخصصی «کتاب ماه دین» در هر شماره‌ با انتخاب موضوعی با عنوان پرونده، سیری مطالعاتی را در راستای استفاده از آرای دینی پژوهشگران و نویسندگان داخلی و خارجی پی‌ می‌گیرد و می‌کوشد با معرفی، بررسی، نقد و تحلیل اندیشه‌های دینی معاصر و مسیر پیش رو، پنجره‌ای علمی و تخصصی را به روی مخاطبان و علاقه‌مندان خاص خود بگشاید.

این شماره از مجله با سرآغاز سردبیر که رابطه علم و دین و نیاز جهان به این عناصر را می‌شکافد، شروع می‌شود. او معتقد است این مبحث زیرشاخه بحث کلان عقل و دین است و هم علم و هم دین را معتبر و محترم می‌شمارد و یادآور می‌شود که بحث علم و دین می‌خواهد نسبت میان علم موجود و دین موجود را تبیین کند. وی معتقد است، رقابت و تعارض میان علم و دین وقتی شکل می‌گیرد که موضوعات یا غایات یا روش‌های علم و دین یکسان تصور می‌شوند.

در بخش «گفت‌وگو» این شماره گفت‌وگویی با کارل ارنست درباره روزبهان بقلی شیرازی با عنوان «گشایش رازهای معنوی» به قلم مرضیه سلیمانی منتشر شده است. او با طرح پرسش‌هایی از ارنست می‌کوشد مرتبه علمی و عرفانی روزبهان بقلی را از نگاه محققان و شرق‌پژوهان غیرایرانی انعکاس دهد.

بخش بعدی این ماهنامه «یک گفت‌وگو، پنج کتاب: درباره علم و اسلام» نام دارد. در این بخش گفت‌وگویی با امیره بنیسون با ترجمه‌ای از روح‌الله محمودی به چشم می‌خورد که در آن کتاب‌های «علم و اسلام»، «علم اسلامی و ساختن رنسانس اروپایی» نوشته جرج صلیبا، «اندیشه یونانی، فرهنگ عربی: نهضت ترجمه یونانی ـ عربی در بغداد و جامعه در دوران اولیه خلافت عباسی»، «طب اسلامی در قرون وسطی» و «میراث کلاسیک در اسلام» نوشته فرانتس روزنتال معرفی شده‌اند. نویسنده این مطلب می‌کوشد با فراتر رفتن از مرزهای داخلی، آرای مرتبط با نسبت علم و دین را در آثار محققان خارجی بررسی و بازگو کند که در چه برهه‌های تاریخی علم و دین وامدار یکدیگر یا پیش‌گام نهضتی در حوزه اندیشه بوده‌اند.

بخش «پرونده: علم و دین» با مقاله‌ای با عنوان «علم و دین: بازآرایی دیدگاه‌ها و چالش‌ها» اثر دکتر سیدحسن اسلامی، دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب آغاز می‌شود. وی در این مقاله با مروری بر گونه‌های رابطه علم و دین، مباحثی مانند علم و دین در گذر تاریخ، علم و طبیعت‌گرایی در قرن بیستم، خدا و تکامل و پیامدهای الهیاتی نظریه تکامل را بررسی می‌کند.

مخاطبان در ادامه تورق این شماره از کتاب ماه دین با مقاله‌ای به نام «علم و دین در سه رساله فارسی» مواجه می‌شوند که با سه عنوان «علم، عقلانیت و دین»، «جستارهایی در کلام جدید» و «سیر بی سلوک» نوشته امین‌رضا نوشین، رساله‌های یاد شده را از بعد محتوایی، نقد و بررسی می‌کند و با نگاهی تخصصی درس‌هایی از عرفان و تصوف را با تکیه بر آرای صاحب‌نظران این حوزه ارایه می‌دهد.

نقد و بررسی کتاب «رابطه علم و دین» نوشته فرشته فریادرس مقاله دیگر این بخش را به خود اختصاص می‌دهد. کتاب یاد شده به قلم عباسعلی سرافرازی سال 1390 از سوی انتشارات بعثت به چاپ رسیده است. مولف با نگاهی علمی این کتاب را که در ظاهر مطلبی ساده و سطحی دارد، بررسی کرده و نقاط ضعف آن را مانند تکرار مکررات در برخی از بخش‌ها و اختصاص نداشتن بخش چهارم کتاب به موضوعی واحد را یادآور می‌شود و می‌گوید در این کتاب جای بخشی که به تعارضات علم یا یافته‌های علمی با قرآن با رجوع به تاریخ علم بپردازد، خالی است.

در ادامه این شماره با نقد و بررسی کتاب «دانایی و معضل دین‌داری» به قلم محمدرضا اسدی برمی‌خوریم که سال 90 از سوی انتشارات اندیشه امروز به چاپ رسیده است. مولف با طرح موضوع اصلی کتاب نقاط قوت و ضعف اثر را بر می‌شمارد و پیشنهادهای خود را مبنی بر تکمیل و به روز رسانی این کتاب عنوان می‌کند.

بررسی تحلیلی کتاب «ایمان و دانش» عنوان بخش بعدی مجله است که نام پریسا شکورزاده را بر پیشانی دارد. ایمان و دانش مجموعه مقالات، سخنرانی‌ها و گفت‌وگوها به مناسبت هشتادمین سالگرد تولد «یورگن هابرماس» است که با همت این اندیشمند و دیگران و ترجمه فرزین بانکی و احمد حیدری توسط موسسه انتشارات دانشگاه تهران سال 90 به چاپ رسیده است. شکورزاده با بررسی تک تک بخش‌های این کتاب معرفی کامل و تحلیل علمی ـ تخصصی از مضامین این اثر و آرای هابرماس ارایه می‌دهد. در بخش‌های مختلف این اثر مباحثی نظیر لزوم پیوند ایمان و عقل از منظر پروتستانی، شرح و تفسیر یک مسلمان بر درسگفتار پاپ بندیکت شانزدهم و دیالکتیک سکولارسازی در باب عقل و دین به چشم می‌خورد.

سردبیر در بخش بعدی این اثر مطلبی با عنوان «نگاهی به درون‌مایه علم و دین» در بررسی تحلیلی کتاب «درآمدی بر علم و دین» را قرار داده است که از  تالیفات احمد مسلمی به شمار می‌آید. این کتاب نوشته مایکل پول استاد دانشگاه کینج کالج لندن است که سال 1994 توسط انتشارات لیون منتشر شد. این نویسنده معاصر ایتالیایی بیش از 50 اثر در حوزه علم و دین دارد. او در رفع تعارض و دین در غرب قدم‌های بسیار موثری برداشته است. این اثر می‌کوشد مهمترین چالش‌های ارتباط علم و دین را بیان کند و از آنجایی که برای مخاطب عام نوشته شده در صدد است دیدگاه‌های عرفی و متداول درباره موضوعات مورد بحث را نقد کند.

مطلب پایانی این بخش را مقاله‌ای با نام «مدل‌های مربوط به رابطه علم و دین» نوشته دنیس الکساندر با ترجمه مریم دریانی‌اصل تشکیل می‌دهد. این مقاله را عاطفه صاحب‌قدم نوشته است.

«نگاه ویژه» این شماره به نام «ستیز دو اندیشه درباره امامت» گفتاری در باب کتاب «سه گفتار در غلوپژوهی» تالیف جویا جهان‌بخش است که به قلم حمید عطایی‌نظری نوشته شده. این مجموعه شامل سه گفتار مستقل است که مساله غلو و غالی‌گری را که در شمار بحث‌برانگیزترین مسایل اعتقادی تاریخ شیعه‌اند، بررسی می‌کند. مولف این مقاله در سه بخش دیدگاه غالیانه، دیدگاه مقصرانه و دیدگاه اعتدالی این حوزه را می‌کاود تا به نتیجه‌گری علمی و دور از افراطی‌گری دست یابد.

مطلب بعدی با نام «سیری در تصوف آذربایجان» نوشته امین‌رضا نوشین است. وی با تعریف از مطلع فصول مختلف کتاب، توصیف و وضع تاریخی هر دوره از معرفی شخصیت‌های مولف اثر که با تایید سایر صاحبنظران همراه است، به عنوان نکته مثبت اثر یاد می‌کند. وی معتقد است که نویسنده با تکیه بر دانش و بینش کافی به توضیح مسایل می‌پردازد و در نهایت نتیجه مناسبی در حوزه اخلاقی از مطالب فلسفی کلامی ارایه می‌دهد.

مقاله بعدی این نشریه که به قلم فرشته کوئینی و دکتر عباس اشرفی تدوین شده، نکات قابل توجه در کتاب «وضع و نقد حدیث» اثر عبدالهادی مسعودی را بیان می‌کند. این نوشته به معرفی ساختاری و محتوایی کتاب یاد شده می‌پردازد.

مرضیه سلیمانی در یکی دیگر از مقالات این ماهنامه با عنوان «پژوهشی یگانه از اسلام‌شناسی برجسته» نکته‌هایی درباره پیتر آون و کتاب «شیطان در تصوف؛ تراژدی ابلیس در روان‌شناسی صوفیانه» را ارایه می‌دهد. وی معتقد است موضوع ابلیس، تاویل‌پذیری و پیچیدگی خاص آن در جهان اسلام، همواره به مناقشات و اختلاف نظرهای زیادی انجامیده است.

بخش بعدی صدوهشتادودومین کتاب ماهدین به نام «از میان رساله‌ها» با مقاله‌ای تحت عنوان «علل پیدایش تفسیر هرمنوتیکی از دین در میان نواندیشان مسلمان» آغاز می‌شود. این مقاله را دکتر حسین حیدری، دکتر حسن ابراهیمی و مرتضی قدمگاهی نوشته‌اند. آن‌ها اشاره کرده‌اند که پیدایش تفسیر هرمنوتیکی از دین در ایران در حقیقت به تفاسیر موج جدیدی به اصطلاح روشنفکران دینی از دین اشاره دارد که طی یک یا دو دهه اخیر جامعه علمی و فرهنگی ایران را دستخوش تغییرات روش‌شناختی و معرفتی مهمی ساخته است. این مقاله می‌کوشد با نشان دادن مبانی و ارکان مدرنیته و تفکیک گفتمان مدرن از گفتمان سنتی ـ دینی و بررسی مراحل سه گانه رویارویی جامعه ایران با تجدد و بنیان‌های مدرن اندیشه غرب و به علل و مبانی پیدایش تفسیر هرمنوتیکی از دین دست یابد.

واپسین بخش این ماهنامه را «روایت رویدادها» تشکیل می‌دهد. در این بخش دو گزارش از نشست نقد و بررسی کتاب‌های «فقه و سیاست در ایران معاصر» و «زبان قرآن، تفسیر قرآن» می‌بینیم. نشست نخست با حضور دکتر داود فیرحی و دکتر عبدالله نصر برگزار شده و در دومین مراسم مرتضی کرمی‌نیا و دکتر غلامرضا خاکی حضور داشته‌اند. 

شماره بعدی کتاب ماه دین نیز به موضوع علم و دین اختصاص خواهد داشت.

صدوهشتادودومین شماره کتاب ماه دین را خانه کتاب ایران با سردبیری سیدهدایت جلیلی در 104 صفحه به بهای هزار و 500 تومان به تازگی منتشر و روانه بازار نشر کرده است.