به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، یکصدوهشتادمين شماره ماهنامه «کتاب ماه کلیات: اطلاعات، ارتباطات و دانش» با سخن روز دکتر داریوش مطلبی در موضوع «نقش دولت در صنعت نشر كتاب در ايران» آغاز شده است.
سردبیر کتاب ماه کلیات در اين مطلب مي‌نويسد: «كتاب كالايي فرهنگي است كه مصرف آن علاوه بر سودي كه عايد مصرف‌كننده مي‌كند، منفعت بسياري براي كل جامعه دارد. خواندن كتاب ضمن بالا بردن آگاهي شخصي افراد، به شكل‌گيري جامعه‌اي با شهروندان آگاه و مسوول كمك مي‌كند و در كاهش مشكلات و بزه‌هاي اجتماعي بسيار موثر است. هر موسسه انتشاراتي كه اقدام به توليد كتاب مي‌كند، در كنار توليد آن كالاي ديگري را به نام فرهنگ نيز توليد مي‌كند. با توجه به اين خصيصه كتاب و ساير كالاهاي فرهنگي، در تمام كشورهاي جهان به ويژه كشورهاي پيشرفته، دولت‌ها بر بازار كالاهاي فرهنگي بالاخص كتاب نظارت مي‌كنند و با توجه به منفعت اجتماعي بالاي آن سعي مي‌كنند در تامين بخشي از هزينه‌هاي توليد آن مشاركت كنند و اين مشاركت را مي‌توان نوعي سرمايه‌گذاري بلندمدت محسوب كرد.»
در بخش پرونده ويژه ماهنامه نيز به موضوع «اقتصاد نشر كتاب در ايران» پرداخته شده است.
در این بخش، سردبیر در مطلب ديگري با عنوان «اقتصاد نشر و تحليل عوامل تاثيرگذار» مي‌نويسد: «بي‌توجهي به سازوكارهاي اقتصادي در توليد كتاب به عنوان كالايي با ويژگي فرهنگي عملاً مصرف و حيات آن را با مشكلاتي مواجه مي‌كند. اقتصاد نشر در زير گروه اقتصاد فرهنگ مورد مطالعه قرار مي‌گیرد و به دانش چگونگي استفاده كاراي ناشران از منابع كمياب جهت توليد، توزيع و مصرف كتاب در بين اقشار مختلف جامعه اطلاق مي‌شود. اقتصاد نشر همانند ساير اقتصاد كالاهاي فرهنگي تنها به مسايل اقتصادي موثر در عرضه و تقاضا محدود نمي‌شود و عوامل اجتماعي، فرهنگي و سياسي نقش بسيار مهمي را در عرضه و تقاضاي آن ايفا مي‌كنند.»
همچنين در اين بخش گزارشي از نشستي با موضوع «اقتصاد نشر كتاب در ايران» آورده شده است.
«اقتصاد كتاب» نيز عنوان مطلبي است نوشته مارسل كانوي، جان سي ون اورز و فردريك وندرپلاگ با ترجمه مهسا نيكزاد. اين مقاله به تحليل تنش‌هاي ميان كتاب(به عنوان محصولي براي كسب و كار سودآور) و بازار كتاب(به عنوان جلوه‌هايي از فرهنگ و هنر) مي‌پردازد و شامل ديدگاهي از نظريه سازمان صنعتي است.
دولت در بازار كتاب از طرق قوانين مربوط به قيمت كتاب، كمك‌هاي مالي به نويسندگان و ناشران، ماليات بر ارزش افزوده، ايجاد كتابخانه‌هاي عمومي و آموزش دخالت مي‌كند تا به تنوع عرضه كتاب و ترويج خواندن كمك كند. در اين نوشتار مروري بر شيوه‌هاي مختلف تمايز كشورها از لحاظ ساختار بازار و خط مشي‌هاي دولت ارايه مي‌شود.
در چكيده مطلب «برآورد هزينه‌ها و قيمت‌گذاري كتاب» به قلم حميد محسني و فاطمه آزادي آمده است: «موضوع اصلي اين مقاله نحوه قيمت‌گذاري كتاب است. براي اين كار ابتدا فرايندهاي اصلي نشر به سه دسته كلي پيش از چاپ، چاپ و پس از چاپ تقسيم شد. سپس ملاحظات اساسي مربوط به هزينه هر فعاليت خاص(از توليد محتوا، تايپ، نمونه‌خواني، صفحه‌آرايي و طراحي تا ليتوگرافي، چاپ، صحافي؛ توزيع و غيره) ذكر شد. تعدادي از اصطلاحات مهم و مرتبط با هزينه‌ها مثل حقوق‌برداري، نسخه‌برداري، حق تاليف/ ترجمه/ ويرايش، مالكيت مادي و معنوي در نشر، نظام‌هاي قيمت‌گذاري هزينه‌هاي ثابت و متغير در نشر نيز تعريف شدند و در مواردي نكته‌هاي كاربردي مرتبط با هزينه‌ها مطرح شده است.»
در همين بخش مقاله ديگري با عنوان «تاثير كتابخانه‌هاي دانشگاهي بر اقتصاد نشر كتاب در ايران» به قلم فاطمه فهيم‌نيا آورده شده است.
عباس حسيني نيك نيز در مطلب «آفت‌هاي اقتصاد نشر» مي‌نويسد: «كتاب، موجودي پر رمز و راز است كه هر كس به فراخور حال و مقام خود برداشت و تصوري از آن دارد و براي حيات هر كتابي دو مرحله را مي‌توان متصور شد. در مرحله اول تولد كتاب با اولين تراشه‌هاي ذهن پديدآورنده حاصل مي‌شود و با نتيجه‌گيري به منصه ظهور مي‌رسد. اما مرحله دوم خواندن اولين صفحات تولدي ديگر براي كتاب در نقشي جديد است كه بارقه‌هاي آگاهي را بر ذهن خواننده مي‌تاباند.
در اين مقاله آفت‌هاي اقتصاد نشر نظير توليد آثار فاخر، شهرت پديدآورنده و تبليغات، برند و تخصص انتشارات، كيفيت انتشار، نحوه توزيع و قيمت كتاب مورد اشاره قرار مي‌گيرد.
مجيد رهباني نيز در اين بخش مطلب ديگري با عنوان «نظام توزيع كتاب و ضرورت توانمند‌سازي آن» را نوشته است.
در بخش نقد و بررسي كتاب‌هاي فارسي اين شماره از ماهنامه، كتاب «اقتصاد نشر و بازاريابي در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني» توسط فريبرز درودي نقد و بررسي شده است.
وي در مطلبش بيان مي‌كند: «اقتصاد نشر يكي از حوزه‌‌هاي مهم مطالعاتي در عرصه اطلاع‌رساني است كه پژوهش‌هاي قابل‌توجهي را به خود اختصاص داده است. تلاش براي تقويت بنيان‌هاي اقتصاد نشر و توسعه آن از زمره فعاليت‌هاي موثر مراكز بزرگ فرهنگي و علمي است. امروزه اطلاعات و منابع اطلاعاتي به عناون پايه مهم از درآمدهاي موسسات پژوهشي، ناشران، كتابخانه‌ها و مراكز اطلاع‌رساني محسوب مي‌شود و منبعي موثر براي تقويت پژوهش و مطالعه است.»
هادي شريف مقدم در مطلب ديگري درباره كتاب «راهنماي حفاظت و نگهداري از مواد كتابخانه‌اي» مي‌نويسد: «در اين كتاب كه تاليف، ترجمه و گردآوري است حفاظت از انواع منابع چاپي و غير چاپي گزارش شده است. نظر به اين‌كه منابع كتابخانه‌اي در معرض نابودي توسط آفت‌ها، جوندگان، آتش‌سوزي، سيل و ... است كتاب مورد بررسي راهنماي مناسبي براي حفظ و نگهداري منابع كتابخانه‌ها به شمار مي‌رود.»
«نرم‌افزارهاي كد منبع باز كتابداري و اطلاع‌رساني» نيز عنوان كتابي است كه مهدي عليپور حافظي آن را نقد و بررسي كرده است. وي در مطلب خود در دو بخش ساختاري و محتوايي كتاب را نقد مي‌كند و مي‌نويسد: «كتاب مورد بحث نمونه‌اي از كتاب‌هاي نامناسب علمي است كه باعث تحريف حوزه علمي مورد بحث خواهد شد و آثاري كه در آينده از اين منبع استفاده مي‌كنند نيز دچار اين انحراف خواهد شد هر چند محتواي بخش اعظمي از اين كتاب نامفهوم است و نمي‌تواند مورد استفاده قرار گيرد.»
خديجه قنبري مهرنيت و سارا سعيدي‌زاده نيز در مطلب ديگري كتاب «كتابداران دانشگاهي ايران» را بررسي كرده‌اند.
«كتابشناسي خط فارسي» نيز عنوان كتابي است كه صديقه سهيلا گنج خانلو، آن را معرفي كرده است.
در بخش مقالات این شماره از نشریه نيز مقالات «واقع‌گرايي انتقادي به عنوان يك فلسفه و نظريه اجتماعي در علم اطلاع‌رساني» ترجمه نجلا حريري و «محيط‌هاي اطلاعاتي و مقايسه كتابخانه به عنوان يك محيط اطلاعاتي رسمي با محيط‌هاي اطلاعاتي غيررسمي» نوشته پيمان جليل‌پور آمده است.
گزارش تحقيقات و چكيده انگليسي در انتهای این مجله از آخرين مطالب اين شماره است.
كتاب ماه کلیات، ماهنامه‌اي است كه با هـدف اطلاع‌رسانـي و نقد و بررسي كتاب‌هاي تازه منتشـر شده در كـشـور از سوی خانه کتاب منتشـر مي‌شـود.
مطالب شامل نقد و بررسی و درج مشخصات کامل کتاب‌های منتشر شده با موضوع کلیات مشتمل بر کتابشناسی‌ها، علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی، رسانه‌‌های خبری، روزنامه‌نگاری، نشر، نسخ خطی و غیره است.
هـمچنيـن فـهـرسـت كتـاب‌هاي مـنـتـشـر شـده در هــر مـاه به هــمـراه تـصــاويـر روي جـلـد و معـرفي كـوتاهي از بیشتر كتاب‌ها بر اساس رده‌بندي دهدهي ديويي در داخل لوح فشرده ارايه مي‌شود.
شنبه ۱۱ آذر ۱۳۹۱ - ۱۵:۴۳
نظر شما