آیت‌الله استرآبادی، رییس مدرسه علمیه فیضیه مازندران در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، با اشاره به این‌که بیش از 20 سال است برای تحقیقات و اثبات نظریه‌اش درباره انگیزه اصلی قیام امام حسین(ع) زمان صرف کرده است، عنوان کرد: همواره نظریات مختلفی از گذشته برای قیام خدایی امام حسین(ع) از سوی علمای بزرگ مطرح شده است، اما هیچ کدام مرا قانع نمی‌کرد. 
 
وی گفت: درباره انگیزه قیام امام دو نظریه در کتاب‌ها و پژوهش‌ها مطرح است، نخست نظریه سیاسی ـ نظامی که معتقد است امام حسین(ع) برای براندازی حکومت بنی‌امیه و تاسیس حکومتی خدایی قیام کرد. دوم از نظر مذهبی یعنی امر به معروف و نهی از منکر که باز هم به عنوان دلایل اصلي قیام، پذیرفتنی نیست. 

محقق حوزه دین درباره دلایل رد دو نظریه مطرح در این حوزه توضیح داد: امام علم داشتند که در رفتن به شهر کوفه موفق نخواهند بود. شاهد دوم ضعف این نظریه این است که اگر قيام برای تاسیس دولت بود و به همين حرکت نظامی کردند، اين سوال پيش مي‌آيد كه چرا زنان و کودکان را با خود همراه کردند؟ سومین دلیل رد این مدعا این بود که امام حسین(ع) سلاح همراه نداشتند، خود و خانواده ‌ايشان حتی یک اسلحه نداشتند البته بر اساس مستندات تاریخی اصحاب ایشان اسلحه داشتند اما امام نداشتند.

وی نظریه مبتنی بر امر به معروف و نهی از منکر را هم که آثار متعددی انگیزه اصلی حرکت سومین پیشوای شهیدان یاد کرده‌اند رد کرد و توضیح داد: با وجود آن که امر به معروف و نهی از منکر مهم‌ترین برنامه قرآنی به‌شمار می‌آید و در شمار اهداف امام بود اما دلیل اصلی قیام حسین(ع) محسوب نمی‌شود.
 
آیت‌الله استرآبادی نظریه اصلی خود را تاب نیاوردن امام حسین(ع) در برابر این که کل ارزش‌های اسلامی بازیچه حاکمان فاسد و متجاوزان شود دلیل اصلی نهضت عاشورا و قیام امام حسین(ع) دانست و گفت: از سوی دیگر، علاقه و وابستگی شدید امام به خدا و مقدسات ایشان را وادار کرد که به قربانگاه کربلا بیاید.

وی جان نثاری و بی‌تابی سومین پیشوای شیعیان را دلیل اصلی قیام ایشان یاد کرد و اظهار کرد: امام حسین(ع) امر به قیام نداشت و دستور از سوی پیامبر(ص)، امام علی(ع) یا امام حسن(ع) برای قیام نداشت اما به واسطه این که نمی‌توانست ببیند حکومت اسلامی به دست چه افرادی اداره می‌شود و اسلام و مقدسات آن چگونه به سخره گرفته می‌شوند، قیام کرد. 

محقق و مدرس حوزه دین و معارف اسلامی یادآور شد: پیغمبر(ص) هر سال فقط برای امام حسین(ع) جشن تولد می‌گرفتند تا به دیگران مظلومیت او را یاد آورد شوند که به ناحق کشته خواهد شد.

نویسنده کتاب «عاشورا؛ انگیزه، شیوه و بازتاب» یادآور شد: بی‌تابی مهم‌ترین علت قیام بود. امام به واسطه عشقش به قرآن و خدا تاب نیاورد که یزید با آن همه فسق و فجور به نام اسلام حکومت کند. 

وی در پاسخ به این سوال که امام حسین(ع) با وجود آن که معصوم بودند و علم به آینده داشتند چگونه راهی کربلا شدند و قیام کردند؟ گفت: امام می‌دانست در آینده چه می‌شود اما احتمال می‌داد بتواند یزید را سرنگون کند و حكومت اسلامي تشكيل دهد. امام(ع) علم داشت اما تاب نمی‌آورد زنده باشد و قرآن زیر پا بماند. بیعت با یزید به این معنا بود که تمام حرف‌های پدرش و پیامبر(ص) را زیر پا بگذارد و چون امام معصوم باید مدافع دین باشد و اهل حق و عدالت، از این رو می‌دانست که بیعت با یزید یعنی پذیرفتن تمامی این اشتباهات و این موضوع تا ابد باقی می‌ماند اگر پسر پیغمبر خلافت یزید را تایید می‌کرد.

نویسنده کتاب «عاشورا؛ انگیزه، شیوه و بازتاب» در پایان یادآور شد: ادعا ندارم كه نتایج تحقیقات و نظریات من کامل و كاملا درست است و همواره این آمادگی را دارم که انتقادات منطقی را برای تکمیل آرایم بپذیرم.

کتاب «عاشورا؛ انگیزه، شیوه و بازتاب» از سوی موسسه شیعه‌شناسی منتشر شده است.