عبدالحسين نيك‌گهر در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، عنوان كرد: اين كتاب در واقع ويرايش دوم از این کتاب است كه پس از سال‌ها منتشر مي‌شود. يك مقدمه چهل‌وهشت صفحه‌ای براي اين ويرايش جديد نوشتم كه در آن درباره پيشگامان مكتب كاركردگرايي كه منبع الهام پارسونز بودند توضيح دادم تا از اين طريق، دانشجويان جامعه‌شناسي با ريشه‌هاي فكري پارسونز آشنا شوند.
وي اين اثر را جزو آسان‌فهم‌ترين كتاب‌ها درباره پارسونز دانست و گفت: گي روشه كه نويسنده اين كتاب است، شاگرد پارسونز در دانشگاه هاروارد بود و تز دكترايش را با وي گذراند. او اين كتاب را در دهه هفتاد نوشت، زماني كه پارستونز هنور زنده بود. اين جامعه‌شناس آمريكايي كتابي را كه شاگردش درباره او نوشته بود خواند و آن را تاييد كرد.
اين مترجم با اشاره به دشوارنويسي پارسونز گفت: به همين دليل فهم كتاب‌ها و انديشه‌هاي او اندكي دشوار است، اما اين كتاب با متن رواني كه دارد فهم نظرياتش را آسان كرده است. روشه به انديشه‌هاي استادش پارسونز مسلط بود و به همين دليل مي‌توان به اظهارنظرهاي وي در اين كتاب اعتماد كرد.
وي افزود: روشه كه در سال 1924 متولد شده است، خود از معتبرترين استادان جامعه‌شناسي قلمداد مي‌شود و اکنون استاد جامعه‌شناسي دانشگاه مونترال است. او كتاب‌هاي متعددي را تاليف كرده كه از ميان آن‌ها «تغييرات اجتماعي» و «سازمان‌هاي اجتماعي» به فارسي ترجمه شده‌اند.
نيك‌گهر به مفقود شدن ترجمه نخستش از اين كتاب اشاره كرد و گفت: من سال‌ها پيش اين كتاب را ترجمه كردم، اما دست‌نوشته‌ام در گيرودار انقلاب گم شد. سپس بيست سال بعد بار ديگر اين اثر را ترجمه كردم كه انتشارات تبيان آن را منتشر كرد. اين كتاب مورد استقبال استادان و دانشجويان جامعه‌شناسي به ويژه در مقاطع كارشناسي ارشد و دكترا قرار گرفت و مدتي بعد ناياب شد، طوري‌كه خود من آن را به بهاي چهار برابر از بازار سياه تهيه كردم. به همين دليل به مدير نشر ني پيشنهاد كردم كه ويرايش جديدي از اين اثر منتشر كند كه او نيز پديرفت و خوشبختانه چاپ قابل قبولي از آن منتشر شد.
مترجم كتاب «جامعه‌شناسي جرج زيمل» درباره اهميت پارسونز و نقش او در علم جامعه‌شناسي گفت: او سي سال استاد جامعه‌شناسي بود و جريان جامعه‌شناسي را در آمريكا هدايت كرد. جامعه‌شناسي آمريكا عمل‌گرا بود، در حالي كه پارسونز در اروپا تحصيل كرده بود و با جامعه‌شناساني مانند دوركيم و ماكس وبر آَشنايي داشت و به همين دليل نوعي جامعه‌شناسي اروپايي را در آمريكا ترويج كرد.
نيك‌گهر ادامه داد: به زعم پارسونز اگر جامعه‌شناسي تنها رويكرد كاربردي داشته باشد راه به جايي نخواهد برد، زيرا علم با نظريه و انتقاد پيش مي‌رود. علم هر اندازه هم كه مفيد باشد، اگر بر چارچوب نظري محكمي بنا نشده باشد نمي‌توان آن را علم به معناي واقعي دانست. پارسونز سعي كرد چارچوب نظري قابل قبولي را براي جامعه‌شناسي تعريف كند، هرچند عده‌اي به او انتقاد كردند كه در اين كار افراط كرده است اما با وجود اين او از تاثيرگذارترين جامعه‌شناسان آمريكاست و اين كتاب نيز به روايت بساري از استادان، يكي از جامع‌ترين، آسان‌ترين، و خوش‌خوان‌ترين كتاب‌ها درباره پارسونز به حساب مي‌آيد.
وي با بيان اين‌كه تمامي نظريات مشمول تاريخ و دگرگوني هستند، گفت: با وجودي كه چندين دهه از ارايه نظريات پارسونز گذشته است، اما اين نظريات تاكنون دوام آورده‌اند و مورد مراجعه استادان جامعه‌شناسي بوده‌اند و همين امر نشان مي‌دهد كه جامعه‌شناسي تالكوت پارسونز حرفي براي گفتن داشته است اما همه نظريه‌ها دچار دگرگوني مي‌شوند، همان‌گونه كه پس از پارسونز نيز نوساختارگرايان بر سر كار آمدند كه نه تنها پارسونز بلكه مهم‌ترين ساختارگرايان را به نقد كشيدند. البته اين دگرگوني در تمامي علوم وجود دارد، زيرا ذات و سرشت علم اين است كه مطابق با زمان و دگرگوني جامعه تغيير مي‌كند.
نيك‌گهر در پاسخ به اين سوال كه جامعه‌شناسي پارسونز تا چه اندازه مي‌تواند براي جامعه ايران مفيد باشد و مشمول بومي شدن علوم انساني مي‌شود، گفت: درست است كه هر جامعه‌اي مسايل خاص خودش را دارد، اما علم امري جهاني است و اساسا نظريه‌اي كه در يك موقعيت زماني و مكاني محدود شده باشد، اصلا علم نيست؛ براي مثال، نظريات دوركيم درباره خودكشي كه بيش از 100 سال از ارايه آن مي‌گذرد، هنوز هم كاربرد دارد. به اعتقاد دوركيم، هرگاه نابساماني اجتماعي زياد شود خودكشي افزايش مي‌يابد، اين موضوعي است كه در همه دوره‌ها مي‌تواند مصداق داشته باشد. ما بايد علم را خارج از چارچوب‌هاي زمان و مكان ببينيم. جامعه‌شناسي نيز به مفهوم علمي هيچگاه در قيد زمان و مكان خاص قرار نمي‌گيرد و اگر قرار بگيرد ديگر علمي نيست.
چاپ نخست ويرايش دوم «جامعه‌شناسي تالكوت پارسونز» با شمارگان هزار نسخه، در 317 صفحه و به بهاي هشت هزار و 600 تومان از سوي نشر ني منتشر شده است.
دوشنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۱ - ۰۸:۰۰
نظر شما