به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، دکتر پوستینی معتقد است یافته‌های تحقیقاتی پایان‌نامه‌ها بستری برای انتشار دارند و این بستر مقالات علمی هستند. این استاد دانشگاه به همین دلیل با انتشار پایان‌نامه در قالب کتاب مخالف است.
این عضو هیات علمی دانشکده علوم زراعی و دامی دانشگاه تهران با تاکید بر نقش مجلات علمی در ترویج دانش اظهار كرد: مقالات علمی راهی برای انتشار یافته‌های علمی دانشجویان هستند و از این راه می‌توان نتایج تحقیق را در اختیار عموم دانش‌پژوهان و محققان قرار داد.
وی درباره امتیازی که مقالات علمی نسبت به کتاب‌ها دارند گفت: مقالاتی که در نشریات علمی و پژوهشی انتشار می‌یابند توسط افراد متخصص و به طور اصولی داوری می‌شوند و سطح علمی و کیفیت بالاتری دارند زیرا فرایند کنترل و نظارت در آن‌ها قوی‌تر است و درجه بالاتری از اعتماد را به افراد می‌دهند.
پوستینی افزود: چاپ پایان‌نامه‌ها از سوی ناشران مختلف نباید جنبه تجاری پیدا کنند. از سوی دیگر قرار نیست از پایان‌نامه‌ها به طور مستقل بهره‌برداری شود زیرا این آثار به طور کامل داوری نشده‌اند و اعتبار علمی چندانی ندارند.
وی داوری استادان دانشگاه در جلسه دفاع پایان‌نامه را در دانشگاه‌ها برای تایید اعتبار اثر کافی ندانست و افزود: معیارهای دقیق‌تری برای انتخاب آثار و انتشار آن‌ها نیاز است و در جلسه دفاع اشکالات یک اثر گفته می‌شود که شاید برطرف نشوند.
به عقیده پوستینی، کیفیت پایین پایان‌نامه‌های دانشجویی هم می‌تواند یکی از مسایلی باشد که سبب شده چاپ این آثار در قالب کتاب لزومی نداشته باشد. وی ادامه داد: انتظار داریم کیفیت این تحقیقات بالاتر برود اما مشکل اصلی را می‌تواند در بخش‌های دیگری جست‌وجو کرد. کشور ما باید نظام تحقیقاتی مدونی داشته باشد و داوری‌ها در آن با جدیت بیشتر انجام شود. دانشگاه‌ها، وزارت علوم و آموزش عالی هم به سیاست مدونی نیاز دارند و حتی آیین‌نامه ارتقا و تشویق مجلات هم می‌تواند در این فرایند تاثیرگذار باشد.
این استاد دانشگاه ماهیت پایان‌نامه را متفاوت از کتاب دانست و گفت: پایان‌نامه در قالب یک کتاب نمی‌گنجد و با این هدف هم نوشته نمی‌شود. می‌توان پایان‌نامه را یک گزارش تحقیقی دانست و ممکن است چند نتیجه علمی از آن استخراج شود. از سوی دیگر در یک کتاب به ندرت فرایند کارهای اجرایی و روش تحقیق آورده می‌شود مگر این‌که موضوع خاصی مانند روش‌های آزمایشگاهی در آن مطرح شده باشد.
مترجم کتاب «فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی» معتقد است نباید انتشار کتاب را راهی برای انگیزه دادن به دانشجو قرار دهیم. پوستینی درباره این موضوع توضیح داد: چاپ مقاله در مجلات معتبر علمی پژوهشی به اندازه کافی در دانشجو انگیزه ایجاد می‌کند و نیازی به ورود آثار به بازار کتاب نیست. انتشار کتاب بر اساس محتوای ارایه شده در پایان‌نامه، نوعی رونویسی از اثری است که وجود دارد و به همین دلیل ارزش چندانی ندارد.
مخاطبان این دسته کتاب‌ها موضوع دیگری بود که پوستینی به آن اشاره کرد و گفت: ناشری که تصمیم به چاپ این آثار می‌گیرد، باید مخاطب کتابش را در نظر داشته باشد و مشخص کند که چه افرادی به مطالب چاپ شده در این کتاب نیاز پیدا می‌کنند و چند نکته علمی اثبات شده در آن می‌توانند پیدا کنند زیرا اصولا این آثار فروش چندانی هم نخواهند داشت و برای ناشر هم چاپ آن‌ها به صرفه نخواهد بود.
پوستینی ادامه داد: باید حامی مالی ناشران مشخص شود. به نظر نمی‌رسد ناشر از طریق فروش بتواند هزینه انجام شده را جبران کند. از سوی دیگر مصلحت نیست که ناشری برای این کار از هزینه دولتی استفاده کند و بازدهی مالی نداشته باشد.
وی مخاطبان بالقوه این کتاب‌ها را دانشجویان دانست و گفت: چاپ چکیده و نتایج مهم پایان‌نامه‌ها و داوری آن‌ها برای چاپ در مجلات علمی سبب می‌شود علاوه بر دانشجو، گروه‌های دیگری مانند محققان و استادان دانشگاه هم از دانش تولید شده بهره ببرند و هزینه کمتری هم صرف این کار شود.
کاظم پوستینی عضو هیات علمی دانشکده علوم زراعی و دامی دانشگاه تهران است و با ترجمه کتاب «فیزیولوژی عملکرد گیاهان زراعی» در بیستمین دوره جایزه «کتاب فصل، در بخش کشاورزی شایسته تقدیر شناخته شد.
شنبه ۱۸ شهریور ۱۳۹۱ - ۱۱:۳۲
نظر شما