به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، به مناسبت انتشار «فرهنگ توصیفی انجمن روانشناسی آمریکا» که در بیش از دو هزار و 200 صفحه به چاپ رسیده، مشاور طرح، ویراستار ارشد و ناشر این اثر توضیحاتی به ایبنا ارايه کردند.

دکتر فرهاد جمهری، مشاور طرح، درباره «فرهنگ توصیفی انجمن روانشناسی آمریکا» گفت: این اثر بسیار ویژه است؛ زیرا برای نخستین بار اصطلاحات تمام رشته‌های مرتبط با روانشناسی را  در یک اثر پوشش داده و برخی از واژگانی که در کتاب به کار گرفته‌ شده‌اند با رشته‌هایی مانند فیزیک، باستان‌شناسی، جانورشناسی یا فیزیولوژی ارتباط دارند. در واقع یک ویژگی خاص این اثر بین‌رشته‌ای بودن آن است.

استادیار دانشگاه علامه طباطبایی، انتخاب مترجمان را در ترجمه آثاری حجیمی مانند فرهنگ توصیفی بسیار مهم دانست و درباره تجربه‌های خود برای انتشار این کتاب اظهار کرد: در خلال کار متوجه شدم که فقط داشتن اسم و مقام استادی برای ترجمه آثار علمی کافی نیست. در بسیاری  موارد دانشجویانی در مقطع دکترا داشته‌ایم که د‌قیق‌تر و روان‌تر از استادان دانشگاهی که سال‌ها سابقه تدریس داشته‌اند ترجمه می‌کنند.

وی درباره ویژگی‌هایی که ترجمه فرهنگ‌های رشته‌های مختلف علمی باید داشته باشند افزود: در درجه نخست باید بهترین و جامع‌ترین اثر موجود برگزیده شود و مجری طرح معیارهای مختلفی را در این انتخاب در نظر بگیرد. مدیریت درست، عاملی است که در گام بعدی اهمیت پیدا می‌کند و انتخاب همکاران و تعهد آن‌ها به ارایه کار صحیح بسیار تاثیرگذار است. علاوه بر این موارد در ترجمه باید اصل ساده‌نویسی رعایت شود و مترجمان بکوشند ترجمه پیچیده‌ای ارایه نکنند.

این استاد دانشگاه، کار گروهی را بسیار دشوار دانست و خطاب به افرادی که می‌خواهند ترجمه اثری مشابه را آغاز کنند گفت: نقش ویراستار در چنین پروژه‌ای بسیار پررنگ است زیرا این فرد باید بر فعالیت چندین نفر نظارت داشته باشد و در نهایت اثری را ارایه کند که تمام مترجمان و از سوی دیگر مخاطبان، آن را قبول داشته باشند.

وی انتخاب ناشر خوب و برگزاری جلسه‌های مختلف را در هماهنگ کردن همکاران فعال در چنین گروهی موثر دانست و گفت: ترجمه فرهنگ توصیفی کاری چندجانبه است و باید با درنظر گرفتن جوانب مختلف کار و نگاهی به آثاری که پیش از این ترجمه یا تالیف شده‌اند اثری کامل‌تر را در اختیار مخاطبان قرار داد.

جمهری که علاوه بر مشاوره طرح، در ترجمه اثر هم مشارکت داشته، نقش ویراستار علمی را در یک دست شدن اثر بسیار مهم دانست و افزود: ویراستار این اثر وسواس و دقت زیادی به خرج داد تا برخی واژه‌ها که بد فهمیده و ترجمه شده‌اند اصلاح شوند و در نهایت اثری جامع و کم نقص منتشر شود.

این استاد دانشگاه درباره اهمیت فرهنگ‌های توصیفی گفت: دانشجویان رشته‌های مختلف در انتخاب معادل‌ها و درک برخی از آن‌ها همواره با مشکل مواجه می‌شوند و هر استادی به سلیقه خود از یک معادل خاص برای واژگان استفاده می‌کند. تلاش همکاران این طرح بر این بوده که اثری یکنواخت را ارایه دهند تا مخاطبان بتوانند به آن اعتماد کنند. 

سهیلا خداوردیان، ویراستار ارشد «فرهنگ توصیفی انجمن روانشناسی آمریکا» نیز درباره روند ترجمه و ویراستاری این اثر گفت: ترجمه این کتاب کار یک گروه متشکل از 42 عضو هیات علمی دانشگاه‌های کشور بود. ترجمه کتاب از 6 سال قبل آغاز شد و ویراستاری تطبیقی آن حدود سه سال به طول انجامید.

خداوردیان درباره ویژگی‌های این کتاب گفت: این فرهنگ، واژگان زیادی را در اختیار مخاطب قرار می‌دهد و علاوه بر روانشناسان و دانشجویان رشته روانشناسی، گروه‌های دیگری در رشته‌های روانپزشکی، روانپزشکی داروشناسی، زیست‌شناسی، مددکاری و حتی حقوق هم می‌توانند از این فرهنگ استفاده کنند.

وی با بیان این نکته که یکی از مشکلات اصلی در ترجمه و ویراستاری این کتاب یافتن معادل‌های مناسب است اظهار داشت: در هر ترجمه‌ای اصل بر این است که امانت کار رعایت شود و در ضمن اثری یک دست در اختیار مخاطبان قرار بگیرد. با توجه به حجم کار، ویراستاری این اثر بسیار زمان‌بر شد و کوشیدم معادل‌های یکسانی برای کلمات به کار بگیرم که برای مخاطب قابل درک، شناخته‌شده و مناسب باشند.

مترجم کتاب «توانبخشی شنیداری كودكان دارای آسیب شنوایی» درباره مشکلات ترجمه این فرهنگ روانشناسی گفت: برخی اصطلاحات در این فرهنگ وجود داشت که خیلی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند، در برخی موارد معادل‌های قدیمی نیاز به تغییر داشتند و گاه لغت‌های وجود داشتند که امکان ساختن یک معادل مشخص برای آن سخت بود. به همین دلیل در برخی مدخل‌ها واژگانی هستند که مفهومشان توضیح داده شده تا مخاطب به خوبی آن را دریابد.

خداوردیان ترجمه را امری سلیقه‌ای دانست و گفت: ترجمه‌ای که به‌تازگی به چاپ رسیده قطعا کامل‌ترین اثر نیست و امیدواریم با نظرات کارشناسان و مخاطبان این اثر در چاپ‌های بعدی بتوانیم نقایص احتمالی را برطرف کنیم. 

امیرعباس یاوری، مدیر انتشارات «ارس»، علت اصلی انتخاب این اثر را نیاز جامعه روانشناسی به فرهنگی جامع و به‌روز دانست و اظهار کرد: پیشنهاد ترجمه این اثر را مشاورانی ارایه دادند که در حوزه روانشناسی با انتشارات ارس همکاری داشتند و معتقد بودند فرهنگ‌های موجود در ایران با علم روز دنیا مطابقت ندارند.

یاوری درباره مشکلات انتشار این اثر گفت: فرهنگ توصیفی روانشناسی در ظاهر فقط درباره همین رشته است اما در آن مباحث مختلفی از موسیقی گرفته تا ریاضی، آمار و‌ پزشکی آمده است. از سوی دیگر ما علاقه داشتیم که با تمام استادان مطرح روانشناسی در سراسر کشور همکاری داشته باشیم. این همکاری گسترده مشکلاتی مانند دسترسی سخت و سلیقه‌های مختلف مترجمان را در پی داشت.

وی در پاسخ به این سوال که «در تجربه مشابه بعدی چه تغییری در روند ترجمه یک فرهنگ جامع به وجود خواهید آورد؟» گفت: در اثر بعدی با این تعداد متخصص کار نخواهیم کرد زیرا هماهنگ کردن یک گروه پر تعداد بسیار دشوار است.

وی با بیان این‌که برآورد زمانی اولیه برای ترجمه و چاپ این فرهنگ سه سال بود افزود: 25 هزار مدخل در این فرهنگ وجود داشت که با توجه به حجم زیاد کار احتمال اشتباه و افتادگی برخی واژگان بالا می‌رفت و این یکی از دلایلی بود که انتشار این اثر تقریبا 6 سال به طول انجامید.

مدیر انتشارات «ارس» درباره برنامه‌های آینده این موسسه گفت: چاپ ویرایش‌هایی جدید از این فرهنگ در بازه‌های زمانی دو ساله، در برنامه کاری انتشارات قرار گرفته است.

انجمن روانشناسی آمریکا (APA) یکی از مطرح‌ترین سازمان‌های علمی و حرفه‌ای در حوزه روانشناسی است. 

فرهنگ توصیفی انجمن روانشناسی آمریکا (APA) در دو جلد با شمارگان هزار و 100 نسخه و به بهای 75 هزار تومان از سوی انتشارات ارس روانه بازار کتاب ایران شده است.