به گزارش خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، پنجاه‌وچهارمین گفتمان هنر و معماری انجمن مفاخر معماري ايران با موضوع «معماري كتابخانه‌ها» عصر روز گذشته(اول شهريورماه) با حضور خوبچهر کشاورزی، نسیم ایرانمنش، ثريا بيرج، داریوش زمانی، جلیل اولیا و نینوس مقدس‌نیا برگزار شد. 

نخستين كارگروه تخصصي اين نشست با حضور اوليا، زماني و مقدس‌نيا اجرا شد. 

در ابتداي اين نشست، مقدس‌نيا با اشاره به اهميت نقش كتابخانه و كتاب در طول تاريخ گفت: نخستين كتابخانه با نام «آشور پانيپال» توسط پادشاه آشوري با بيش از 30 هزار لوح تاسيس شد و تا كنون تنها يك درصد از الواح اين كتابخانه ترجمه شده است. 

وي ادامه داد: در گذشته كتاب‌ها به منزله گنج محسوب مي‌شدند و بدون حمايت حكومت و پادشاه امكان تاسيس كتابخانه وجود نداشته است. اين موضوع تا اكنون نيز ادامه داشته و كتابخانه‌ها نيازمند كمك‌هاي دولتي‌اند. 

وي با بيان اين‌كه در ايران نيز خزانه تخت جمشيد و گنجينه اصطخر وجود داشته است، اضافه كرد: در اين مكان‌ها نيز نزديك به 12 هزار نسخه پوستي موجود بود كه در حمله اسكندر به آتش كشيده شد. 

مقدس‌نيا افزود: در تاريخ ايران باستان به كتاب «گنج ناميرا» گفته مي‌شد و كتابخانه نيز گنج‌خانه بود، كتابدار هم كه از كتاب‌ها نگهداري مي‌كرد گنج‌دار ناميده مي‌شد؛ اين مفاهيم نشان‌دهنده اهميت و عظمت كتاب در تاريخ ايران باستان است. 

اين كارشناس معماري در بخش ديگري از سخنان خود به برخي ديگر از نخستين كتابخانه‌ها مانند كتابخانه اسكندريه اشاره كرد و گفت: اين كتابخانه نيز توسط بطلميوس اول ساخته شد و يك ميليون كتاب در آن موجود بود كه در چند مرحله تاريخي به آتش كشيده شد. 

وي همچنين گفت: كتابخانه «بيت الحكمه بغداد» نيز كتابخانه ديگري است كه توسط هارون‌الرشيد ساخته شد و مركز ترجمه علوم از يوناني، سرياني و پهلوي به عربي بوده و بيش از 400 هزار كتاب در آن موجود است. 

نماينده موسسه مطالعات آشوري در ادامه، كتابخانه‌هاي واتيكان، كنگره واشنگتن، پراگ و سياتل را از كتابخانه‌هاي برتري عنوان كرد كه با معماري بسيار زيبا و كتاب‌هاي بسيار موجب جذب مخاطبان بسياري شده‌اند. 

وي تاكيد كرد: عوامل بسياري موجب جذب مخاطب به كتابخانه‌ها مي‌شوند كه يكي از آن‌ها معماري زيباست و هركدام از اين چهار كتابخانه‌ها داراي معماري‌هاي عظيم و با شكوهند. 

وي افزود: در ايران نيز كتابخانه ملي ايران در سال 1381 تاسيس شد و با توجه به معماري بسيار زيباي آن مكاني در خور شان كشور ايران است. 

اين كارشناس معماري ضمن انتقاد از وضعيت كنوني كتابخانه‌هاي ايران در شهرستان‌ها گفت: متاسفانه اغلب كتابخانه‌هاي ايران وضع خوبي ندارند و معماري نامناسب آن‌ها از موانع جذب مخاطب است. 

وي در بخش پاياني سخنان خود نيز راهكارهايي را پيشنهاد كرد و گفت: توجه بيشتر به اصول زيبايي‌شناسي و معماري كتابخانه‌ها و بازسازي كتابخانه‌هاي موجود، توجه به ايجاد كتابخانه‌هاي شخصي و پژوهشي، ايجاد كتابخانه‌ها در محله‌ها، تبديل كتابخانه‌هاي اصلي و مرجع به مجتمع‌هاي فرهنگي و استفاده از شيوه‌هاي تبليغاتي از جمله اين راهكارهاست. 

اوليا نيز ديگر سخنران اين مراسم با اشاره به تحولات كتابخانه‌ها در اثر ورود اينترنت به زندگي گفت: ورود اينترنت موجب تغيير شكل كتابخانه‌هاي سنتي شده است و امروز افراد بدون حضور فيزيكي در كتابخانه‌ها قادرند به منابع خود دسترسي يابند. 

وي افزود: حضور كتابخانه‌هاي ديجيتال هيچ‌گاه به از بين رفتن كتابخانه‌هاي سنتي منجر نشده چراكه هنوز هم بسياري به كتاب‌هاي چاپي علاقه‌مند و ناشران نيز از اين صنعت بيشتر حمايت مي‌كنند. 

وي ادامه داد: كتابخانه‌هاي ديجيتال امكاناتي چون دسته‌بندي مطالب و دسترس‌پذيري را براي كاربران فراهم كرده و به همين دليل بسيار از افراد از اين نوع كتابخانه استفاده مي‌كنند.
 
وي با بيان اين‌كه با توجه به تحولات اخير كتابخانه‌ها بايد به مراكز فرهنگي و آموزشي تبديل شوند، گفت: امروز كتابخانه‌ها مي‌توانند محلي براي رستوران، نمايشگاه و ... باشند و ديگر تصور كتابخانه‌ها با فضاي قديمي‌شان ممكن نيست.
 
زماني، ديگر سخنران اين نشست تخصصي بود. وي در سخنان خود با تاييد نقش اينترنت در تغيير كتابخانه‌ها از حالت سنتي به مدرن گفت: اگر بپذيريم كه اين تاثير وجود دارد بايد جايگاه دوباره‌اي براي كتابخانه‌ها تعريف كنيم. 

وي ادامه داد: اگر قرار باشد كتابخانه‌‌اي را در منطقه‌اي تاسيس كنيم بايد اين كتابخانه در ميان چهار محله قرار گيرد و داراي دسترسي خوب، شكل و اندازه مناسب و طبيعت زمين خوب باشد. 

زماني تاكيد كرد: در گذشته دولت‌ها براي نشان دادن قدرت خود كتابخانه‌هاي عظيم مي‌ساختند اما امروز اين موضوع ضرورتي ندارد به همين دليل براي تاسيس كتابخانه‌ها بايد از سرمايه‌گذاري‌هاي خصوصي استفاده كرد. 

وي يادآور شد: سرمايه‌گذاري‌هاي دولتي چالش‌هاي زيادي دارد و بودجه به تاسيس كتابخانه نمي‌رسد بنابراين بايد بخش خصوصي را فعال كرد. 

كارگروه تخصصي دوم اين مراسم نيز با حضور كشاورزي، ايرانمش و بيرج برگزار شد. 

كشاورزي نيز در سخناني بر اهميت كتاب در تاريخ ايران تاييد كرد و افزود: در گذشته تنها كتابي منتشر مي‌شد كه سودمند باشد به همين دليل كتاب‌ها به مرحله سوشيانس مي‌رسيدند.

وي ادامه داد: در بخش‌هايي از كتاب ذخيره خوارزمشاهي كه كتابي پزشكي است مطالبي وجود داشت كه ممكن بود ديگران از آن سوء‌استفاده و قتل كنند به همين دليل اين بخش به زبان رمز نوشته شده است. 

زماني افزود: ايرانيان اگرچه سرانه مطالعه پاييني دارند اما همواره به دليل قوي بودن ارتباطات شفاهي بين مردم داراي اطلاعات عمومي خوبي هستند. 

وي تاكيد كرد: بايد از اين ويژگي براي كتابخوان كردن مردم استفاده كرد. به طور مثال در كوبا در دوره‌اي تاريخي برخي كتاب‌هاي عاميانه براي مردم به صورت عمومي خوانده مي‌شد. ما نيز مي‌توانيم چنين اقداماتي انجام دهيم. 

كشاورزي با انتقاد از كتاب‌هاي سياه نيز گفت: ما كتاب‌هاي سياهي داريم كه حاوي مطالب نااميدكننده‌اند! ما خاطره نااميدكننده زيادي داريم و نبايد به اين نوع نگارش دامن بزنيم. 

در بخش ديگري از اين مراسم نيز بيرج  طي سخناني گفت: هايدگر مي‌گويد انسان معاصر انسان بي‌خانمان است، اما من مي‌گويم انسان خانه به دوش است چراكه با لب تاپش به همه جا سفر مي‌كند. 

وي اظهار كرد: اين لب تاپ به او كمك مي‌كند بدون حضور فيزيكي در كتابخانه به منابع خود دسترسي يابد اما بايد تاكيد كنم كه وجود كتابخانه‌هاي ديجيتالي موجب ناديده گرفته شدن كتابخانه‌هاي سنتي نمي‌شود. 

در بخش‌هاي ديگري از اين مراسم نيز سخنرانان ديگري با موضوع معماري كتابخانه‌ها مطالبي را بيان كردند.