حجت‌الاسلام والمسلمین حسن خرقاني، در گفت‌وگو با خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، عنوان كرد: چند سالي است مقالاتي درباره زيبايي‌شناسي در قرآن كريم مي‌نويسم و همين علاقه مرا به دانش زيبايي‌شناسي جلب كرد و مرا بر آن داشت تا اطلاعاتي را در اين باره كسب كنم. در واقع مجموعه تحقيقاتي كه انجام دادم، به نوشتن اين كتاب انجاميد.
وي افزود: اين كتاب رابطه قرآن و زيبايي‌شناسي را بررسي مي‌كند، براي شرح و بسط اين موضوع بخش ابتدايي كتاب را كه حدود نيمي از آن را در برمي‌گيرد، به بررسي نظريات زيبايي‌شناسي نزد فلاسفه دوره‌هاي مختلف اختصاص دادم.
خرقاني افزود: شايد در ابتداي امر اين‌گونه به نظر برسد كه اين اثر از دو بخش به ظاهر مجزا تشكيل شده است كه بخش نخست آن درآمدي بر نظريات زيبايي‌شناسي است و بخش دوم آن به معيارهاي زيبايي‌شناسي در قرآن مي‌پردازد، اما در واقع اين دو بخش ارتباط وثيقي با هم دارند. من قصد دارم جلدهاي بعدي اين اثر را نيز تاليف كنم و ارايه توضيحات بخش نخست اين اثر براي درك جلدهاي بعدي ضروري است.
اين نويسنده ادامه داد: همچنين براي فراگيري دانش زيبايي‌شناسي به دليل پراكندگي منابع، زحمت زيادي كشيدم، به همين دليل با ارايه توضيحاتي درباره اين دانش در بخش نخست كتاب، قصد داشتم مخاطبان علاقه‌مند به موضوع زيبايي‌شناسي با سهولت بيشتري به اين مطالب دسترسي داشته باشند. همچنين در بخش دوم كتاب كه به ارتباط قرآن و زيبايي‌شناسي مي‌پردازد، نظريات فلسفي كه در بخش نخست ارايه شدند، در قرآن پي‌گيري مي‌شوند.
عضو هيات علمي دانشگاه علوم اسلامي رضوي در پاسخ به اين سوال كه زيبايي‌شناسي در قرآن با كدام رويكرد فسلفي بررسي شده است، گفت: نظريات مختلفي در حوزه زيبايي‌شناسي ارايه شده‌اند و نمي‌توان تنها يك يا چند نظريه را از ميان آن‌ها براي پي‌گيري در قرآن استفاده كرد، به همين دليل از معيارهايي كه غالب زيبايي‌شناسان از آن‌ها استفاده مي‌كنند در بررسي‌هاي اين اثر بهره گرفتم.
خرقاني با بيان اين‌كه «در اين كتاب بيش از آن‌كه مصداق‌هاي زيبايي‌شناسي در قرآن را بررسي كنم، به دنبال معيارهاي قرآن در زيبايي‌شناسي بودم.» عنوان كرد: اگر با تسلط بر يكي از دانش‌هاي علوم انساني سراغ قرآن برويم، با ذهني زاويه‌دار با آن روبه‌رو مي‌شويم و برخي از مباحثي را كه تا پيش از اين متوجه آن‌ها نبوديم در اين كتاب آسماني مي‌يابيم. درباره زيبايي‌شناسي نيز همين‌طور است. شايد در ابتدا اين‌گونه تصور شود كه قرآن نمي‌تواند مطالب چنداني درباره زيبايي‌شناسي داشته باشد، اما با بررسي‌هاي زيبايي‌شناسانه مشخص مي‌شود كه نظرياتي را از اين كتاب آسماني استخراج كرد كه رويكردي زيبايي‌شناسانه داشته باشند.
وي افزود: علاوه بر اين‌كه مي‌توان از مضامين آيات قرآن، معيارهاي زيبايي‌شناسي را دريافت، نحوه چينش مطالب در قرآن و همچنين شيوه بازگو كردن مطالب آن نيز مي‌تواند معيارهايي را در حوزه زيبايي‌شناسي به دست دهد. قصد دارم در كتاب‌هاي ديگري كه در دنباله اين اثر مي‌نويسم، اين موضوع را نيز دنبال كنم. در واقع بررسي فرم و قالب قرآن، ما را به معيارهاي زيبايي‌شناسي قرآني رهنمون مي‌شود، معيارهايي كه مي‌توان آن‌ها را در حوزه ادبي بررسي كرد.
اين مدرس دانشگاه با تاكيد بر تطبيق‌هاي منطقي علوم مختلف با قرآن كريم گفت: گاهي شاهد افراط‌هايي هستيم و برخي افراد با انجام تطبيق‌هاي نادرست، تحميل‌هايي را به قرآن وارد مي‌كنند. دين و قرآن قلمرويي دارند كه تا حدودي مصداق‌هاي مطابق با علم بشري در آن يافت مي‌شود. بر اين اساس، نمي‌توان كه هر علمي را در قرآن جست‌وجو كرد و جواب گرفت. اين در حالي است كه اگر بگوييم بسياري از مباحث علم در قرآن وجود ندارند، ساده‌لوحانه برخورد كرده‌ايم. در واقع قرآن در حوزه‌هاي علوم انساني حرف‌هاي زيادي براي گفتن دارد.
وي افزود: قصد من در اين كتاب، تحميل مباحث زيبايي‌شناسي بر قرآن نبود. شايد خود من در ابتدا تصور نمي‌كردم كه قرآن تا اين اندازه درباره زيبايي‌شاسي مطلب داشته باشد، اما چون هنر و زيبايي از مسايل جدي در زندگي انسان‌هاست، به يقين قرآن در اين حوزه مطالبي را دارد.
استاديار دانشگاه علوم اسلامي رضوي در پايان، از ادامه تحقيقات زيبايي‌شناسي قرآن خبر داد و گفت: كتابي كه اكنون از من در دست چاپ است «زيبايي‌شناسي قرآن از نگاه دانش بديع» نام دارد. در اين اثر، زيبايي‌هاي ادبي قرآن را از منظر علم «بديع» بررسي كردم. كتاب سومي كه در اين حوزه قصد نوشتن آن را دارم «نظم آسماني» نام دارد. در اين كتاب نيز زيبايي‌هاي ادبي قرآن را بررسي مي‌كنم.
شنبه ۱۴ مرداد ۱۳۹۱ - ۱۳:۳۶
نظر شما