سال 2012 میلادی مصادف با پنجاهمین سال درگذشت هرمان هسه نویسنده نامدار آلمانی و صد و سی و پنجمین سال تولد او است از اینرو امسال به نام هسه نامگذاری شده است. اکنون به همین مناسبت دو کتاب زندگینامه از وی منتشر شده است.-
کسی که می خواهد به آثار هرمان هسه نزدیک شود باید به شکل گسترده ای به بررسی زندگی این نویسنده بپردازد. بیش از هر شاعری از این دست، آثار هسه معطوف به یک آمیختگی عمیق با بحران های زندگی شخصی وی هستند. بحران هایی که آثار ادبی وی را به شکل اساسی تحت تاثیر قرار دادند. بر مبنای مضمون این دو کتاب ، هایمو شویلک به توصیف هرمان هسه می پردازد و گونار دکر به دنبال رد پای هسه رهسپار می شود.
این دو نویسنده خودشان را از جهات مختلف به این نویسنده که متولد 2 جولای 1877 است، نزدیک می کنند. گونار دکر کتاب زندگینامه 700 صفحه ای پر هزینه اش را بر مبنای تحقیقاتش فصل بندی کرده و بر مبنای ترتیب زمانی به جلو می رود و در این میان از رفتن به هیچ بی راهه ای در زندگی هسه ابا ندارد. او انسانی پیچیده، دقیق و دارای دانشی جامع را به عنوان «شاعر بحران ها» که از هر جهت بی احساس است و زندگی شخصی اش را همواره به ورطه نابودی هدایت می کند توصیف می کند.
دکر در مقدمه این کتاب عنوان می کند که نمی خواهد صرفا در تجلیل هسه مطلب بنویسد. مخاطب در هر سطر متوجه می شود که نزدیکی او به هسه چگونه است. وی به تشریح زندگی درونی هسه می پردازد که در آن ایستگاه های زندگی بیرونی اش به عنوان نقاط ثابتی مورد استفاده قرار می گیرند که در میان آن ها آثار هسه به منصه ظهور می رسند.
در پایان کتاب نویسنده برخی پیش داوری های رایج را کنار می گذارد و می نویسد : هسه به هیچ وجه آن چیزی که برخی منتقدان دیده اند، یعنی یک تعالی گرای معمولی با کلاه حصیری ساده و نویسنده ای خالص برای جوانان نبود؛ بلکه هسه به کسی که دوران بلوغ را یک بار پشت سر گذاشته، اجازه بازگشت به عقب را نمی دهد، چرا که موضوع آثار او در سرآغازی که انسان هر روز از نو با آن مواجه می شود باقی می ماند.
در اصل همان گونه که میشاییل کلیبرگ اخیرا در یک مقاله نوشته، هسه نسبت به دیگر نویسندگان نیاز کمتری به انتشار کتاب زندگینامه اش دارد و دلیل این امر آن است که تمام آثار او پیاپی آنالیز شخصی ، انعکاس و آزمایش موقعیت های زندگی شخصی اش هستند. با این وجود افراد بسیاری تلاش کردند تا زندگینامه هسه را به رشته تحریر درآورند. در سال 1927 بود که نخستین زندگینامه هسه به قلم هوگو بال انتشار یافت و بعد از او نویسندگان بسیاری مبادرت به این کار کردند.
در سال هسه نویسنده ای دیگر به نام هایمو شویلک نیز در جستجوی او رهسپار شده است. او سرسختانه این موضوع را در نظر گرفته که زندگی هسه را بر مبنای توالی زمانی بارزی روایت کند. او در این راستا به خودش آزادی های بیشتری می دهد و به تفسیر رنج های روحی و روانی زندگی هسه که بارها و بارها دست به خوکشی زد، می پردازد. نتیجه گیری کتاب او که اندکی نیز ملایم تر از کتاب دکر است، درست در قلب تفسیر اثر قرار دارد.
مخاطب با مطالعه این کتاب ها به دلبستگی فراوان این دو نویسنده به این شاعر پی می برد. البته در این میان شویلک به واقعیت گرایی گرایش دارد. زنان برای شویلک بسیار بیشتر از دکر به عنوان قهرمانان حقیقی زندگی هسه مطرح هستند. زندگی ای که شویلک آن را به عنوان یک زندگی بی نهایت موفق ترسیم می کند. در این کتاب ضعف ها و تضادهای هسه کمتر به چشم می آید به ویژه هنگامی که شویلک آشکارا نشان می دهد که هسه تا چه حد به دنبال پیوند اجتماعی و عضویت بوده و چگونه بارها و بارها به شکل غم انگیزی با شکست مواجه شده است.
کتاب های «هرمان هسه . زندگی بازی دهنده مهره های شیشه ای» در 431 صفحه در انتشارات پیپر به قیمت تقریبی 24 یورو و «هرمان هسه؛ گردشگر و سایه اش» در 703 صفحه در انتشارات کارل هانزر به قیمت تقریبی 27 یورو منتشر شده است.
هرمان کارل هسه دوم جولای 1877 در شهر «کالو» در ایالت بادن ووتنبورگ متولد شد و 9 آگوست 1962 در مونتاگنالوی سوییس درگذشت. این نویسنده، شاعر و نقاش آلمانی زبان در سال 1949 موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شد. هسه با کتاب هایی همچون «سیذارتا» و «گرگ بیابان» و «بازی تیله های شیشه ای» در سطح جهانی به شهرت رسید. او در کنار نویسندگی، شیفته نقاشی کردن نیز بود.
نظر شما