به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، مراسم تجلیل از مقام علمی استاد عبدالحسین حائری با حضور جمع بزرگی از نسخه‌پژوهان و فهرست‌نگاران نسخ خطی، سه‌شنبه 6 تیرماه، در سرای اهل قلم موسسه خانه کتاب برگزار شد.

در این مراسم سید عبدالله انوار، نسخه‌شناس و فهرست‌نویس برجسته معاصر گفت: حرمت‌داری از کتاب در فراخنای این فرهنگ کهن، صاحب‌نظران گرانقدری به جامعه بشریت تقدیم کرده که تا تاریخ فرهنگ باقی است، نام و اثر آنان نیز باقی خواهد ماند.

این نسخه‌شناس بزرگ کشورمان گفت: مرارت فهرست‌نگار، بیشتر هنگامی است که سر و کار با نسخی باشد که هنوز چاپ نشده‌ اند و تا کسی دست به فهرست‌نگاری نزده باشد نمی‌تواند تشخیص دهد که چه مرارت‌‌هایی فهرست‌نگار تحمل می‌کند تا بتواند کاربرگه‌ای مطلوب برای آن نسخه خطی فراهم آورد.

انوار ادامه داد: وقوف فهرست‌نگار به سبک‌های ادبی و اطلاع از سرشت کاغذ و نوع خط است که می‌تواند معجزه کند تا فهرست‌نگار تاریخ کتابت نسخه را بر کاربرگه آن نسخه پیاده کند و اهل این کار می‌دانند که دست یافتن بر این اطلاعات نیاز به تحمل دشواری‌ها دارد و باید تجربه اندوخت تا بتوان سطری را فهرست‌نگاری کرد. 

وی با اشاره به مرارت‌های 55 ساله استاد حائری در مسیر فهرست‌نگاری نسخ خطی، گفت: حضور این مجلسیان فرهیخته، سپاسگزاری از تلاش‌های صادقانه حائری در امر فهرست‌نگاری نسخ خطی است و او باید بداند با این فهرست‌ها، به عمر خضر دست یافته است. 

انگلستان اجاره‌نشین باغ قلهک است
در ادامه این مراسم، استاد عبدالحسین حائری با قدردانی از برگزارکنندگان این مراسم به بازگویی خاطره‌ای پرداخت و گفت: انگلیسی‌ها باغ قلهک را از ایران اجاره کرده‌اند اما اجاره‌نامه این ملک که در صندوقی در کتابخانه ملی نگهداری می‌شد، گم شده است!

وی افزود: من سال‌ها پیگیر سند مالکیت باغ قهلک که ثابت می‌کرد این ملک متعلق به دولت ایران است بودم اما متاسفانه هرچه ‌گشتم به پاکتی که می‌دانستم سند داخل آن است، دست نیافتم. 

حائری ادامه داد: به هر حال انگلستان در باغ قلهک مستاجر است اما هنوز آن پاکت پیدا نشده و این غم روی دلم مانده است! 

حائری اسوه مبارزه با دورویی و تزویر است
در ادامه این برنامه، دکتر مصطفی محقق‌داماد، عضو فرهنگستان علوم ایران و استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی، در سخنانی با اشاره به این‌که نسبت نزدیکی با استاد حائری دارد (پسرخاله استاد) و هر دو نوه مرحوم شیخ عبدالکریم حائری یزدی‌اند، به بیان خاطراتی از هم‌صحبتی خود با استاد حائری پرداخت. 

وی گفت: من مرحوم حائری یزدی را از نزدیک ندیده‌ام و هنگام تولد من از دنیا رفته بود اما فرزندان و نوه‌های او و کسانی که دوران او را درک کرده‌اند دیده‌ام. به گمان من خصوصیت خاصه‌ای که در خاندان وی بوده و هست، ضد ریا بودن است. مرحوم حائری یزدی، اسوه مبارزه با دورویی و تزویر بوده است و استاد حائری نیز چنین است.

محقق‌داماد افزود: حائری یکی از طلبه‌های فاضل حوزه علمیه قم و کلاس‌ درس آیت‌الله بروجردی بود و بعد از اتمام کلاس‌های بروجردی، استاد حائری درس او را برای کسانی تقریر می‌کرد که برخی از آنان به مرجعیت رسیدند. 

حائری از نظر علمی یگانه روزگار است
در ادامه این نشست حاج خلیل مستوفی، برگزیده حامیان نسخ خطی در نخستین دوره (سال 79) به عنوان کارشناس برجسته تقویم نسخ خطی، گفت: استاد حائری از نظر علمی یگانه روزگار بوده و دارای سجایای اخلاقی بسیاری است و بنده همیشه شاگرد کوچکی در مکتب این استاد بزرگ بوده‌ام.

وی با اشاره به حدود نیم قرن آشنایی خود با این استاد بزرگ گفت: دامنه کتاب‌های خطی بسیار وسیع و شناسایی برخی از این نسخه‌ها بسیار دشوار است و با توجه به این‌که با بسیاری از نسخه‌شناسان کشور همکاری کرده‌ام به جرات می‌گویم که حائری در این فن بی‌نظیر است و تمامی استادان این رشته تبحر استاد را در این فن پذیرفته‌اند.

مستوفی، دقت و امانت‌داری، سخاوت و بخشندگی، صبر و حوصله و خوش‌خلقی را برخی سجایای اخلاقی استاد حائری دانست و اظهار کرد: گاهی که حائری در کتابخانه مجلس مشغول به کار روی نسخه‌های خطی بود و دانشجویان برای پرسیدن سوالی نزد او می‌آمدند، با صبر و حوصله به سوالات آنان پاسخ می‌داد و با تمامی مراجعه‌کنندگان، برخوردی بسیار صمیمی داشت. 

حائری بخل علمی در بیان دانسته‌های خود ندارد
در ادامه این نشست فریبا افکاری،‌فهرست‌نویس که سابقه فهرست‌نویسی با استاد حائری را دارد، به بیان سخنانی درباره وی پرداخت و گفت: استاد اگرچه به مدرک دانشگاهی اعتقاد نداشت و آن را به نقد می‌کشید و معیارهای دیگری را برای آموزش فهرست‌نگاران مهم می‌دانست اما هرگز آموزش آکادمیک را منافاتی با تجربه شاگردی و استادی در این حوزه نمی‌‌دانست.
وی تجربه دیدن و آموختن در کنار استاد حائری را تجربه‌ای شیرین و ارزشمند دانست و گفت: در اتاق استاد به روی هیچ مراجعه‌کننده‌ای بسته نبود و اتاق او پاتوق علمی دانشمندان و نسخه‌شناسان و صاحب‌نظرانی بود که به دیدار ایشان می‌آمدند و همواره می‌توانستیم در اتاق او از آخرین اخبار علمی و فرهنگی آگاه شویم.

افکاری ادامه داد: استاد ‌اعتقادی به سختگیری‌های مرسوم اداری در کتابخانه‌ها نداشت. وی بخل علمی در بیان دانسته‌های خود نداشته و ندارد و همچنین در بیان و پذیرش مطالب علمی هرگز تعصب نداشته است. 

شهرت‌طلبان نسخه‌ها را به نادرستی تصحیح می‌کنند
دکتر سیدمنصور طباطبایی، کتابشناس و فهرست‌نگار نیز در این مراسم با اشاره به این‌که ده سال توفیق کار کردن در محضر استاد حائری را داشته است، گفت: برخی افراد ناآگاهانه و به ناحق این ایراد را به شیوه کاری استاد حائری می‌گیرند که او در ارایه نسخ خطی به خواستاران آن‌ها ذمت داشته است! این کذب محض است و او در حقیقت به اهلیت افراد معتقد بود تا هر ناشی از راه نرسیده‌ای مدعی تصحیح و فهرست‌نویسی نشود، چنان‌که می‌بینیم امروزه تعداد زیادی از جویاهای نام و نان، نسخه‌ای را به نادرستی تصحیح می‌کنند و به علت ارتباطاتی که دارند نام مصحح به خود می‌گیرند و جایزه می‌برند و مشهور می‌شوند! 

نکوداشت حائری یادکردی از رسم و شیوه دانش‌پروری اوست
در ابتدای این مراسم نیز، علی شجاعی‌صائین، مدیر عامل موسسه خانه کتاب، ضمن خیرمقدم‌گویی به مهمانان حاضر در نشست، گفت: شاید یکی از جلوه‌ها و برکات حیات علمی استاد حائری، حضور این جمع بزرگ از فرزانگان و فرهیختگان، زیر یک سقف برای تجلیل از مقام علم و دانش و دانش‌گستری باشد.

وی افزود: اگر چه این جلسه تجلیل از مقام علمی استاد حائری نام گرفته است اما هرگز گمان ما این نیست که می‌توان مقام علمی چنین استادی را به حقیقت تجلیل کرد. این جلسه در واقع یادکردی از رسم و شیوه دانش‌پروری او و طریقی برای برگرفتن توشه‌ای از فضایل و دانش ایشان است.

در پایان این مراسم لوح‌های تقدیری از سوی موسسه خانه کتاب و کتابخانه ملی ایران توسط بهمن دری، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به استاد حائری اهدا شدند.