3-7-1- زبان زرگری

در اینجا می خواهیم یکی از زبان های مخفی را که مجرمان از آن استفاده می کنند، در یک پرونده واقعی شناسایی کنیم. زبان زرگری زبان ساختگی است که در برخی از شهرها و روستاهای ایران رایج بوده است. هنگامی که گویشوران می خواستند درباره مطلبی محرمانه گفت و گو کنند به آن زبان تکلم می نمودند، البته به دلیل حضور پررنگ رسانه ها در حال حاضر این زبان سخن گویان کم تری دارد و در نتیجه تعداد اندکی از آن آگاهند. این زبان ساختگی در لغت نامه دهخدا این گونه توصیف شده است:« زبانی است که جمعی در میان خود با هم قراری در تکلم دهند و از روی آن با هم حرف بزنند تا دیگران سخن آنان را نفهمند.» 
به هر  حال در خصوص ریشه ی این زبان ساختگی، علل آن و نیز مردمانی که اول بار آن را بکار برده اند اطلاع دقیقی  در دست نیست. عده ای آن را نوعی زبان « مخفی و رمزی» می دانند که برای نخستین بار سارقان و راهزنان و افرادی که رفتار خلاف قانون داشته اند آن را پدید آورده اند و پس از آن نیز افرادی که خلاف  هنجارهای جامعه رفتار می کردند، برای پنهان داشتن مقاصد خود از آن استفاده می کردند. عده ای دیگر نیز ریشه آن را یکی از دهات منطقه ی اراک امروزی به نام «کوشکه» می دانند که در این منطقه اهالی هر ده به زبان خاص خود میان خودشان صحبت می کردند که دیگران چیزی از آن نمی فهمیدند. یکی از این دهات «زرگر» نام داشت و زبانشان به زبان زرگری معروف بود. اینان با اضافه کردن حرف «ز» در بین کلمات فارسی آن را گسترده و طولانی می کردند به نحوی که برای دیگران مفهوم نبود. زبان زرگری در حقیقت یک زبان نیست. بلکه اعمال کدگزاری روی آواهای واژگان است. با این تفاسیر بسیاری زبان ها را می توان به صورت زرگری بیان کرد اگرچه این قانون تا کنون تنها روی زبان فارسی انجام شده است. برای بیان یک واژه در زبان زرگری واژه به هجاهای تشکیل دهنده ی آن تقسیم می شود. هر هجا زبان فارسی شامل یک واکه و حداقل یک همخوان است. در زبان زرگری هر هجا دوبار ادا می شود با این تفاوت که در هجای دوم حرف «ز» جایگزین همخوان اول می شود. 
بابا به زبان زرگری = بازابازا

صفحه 199/ زبان شناسی حقوقی/ سیروس عزیزی و نگار مومنی/ انتشارات جهاد دانشگاهی/سال 1391/ 412 صفحه/ 10000 تومان