یکشنبه ۱۸ تیر ۱۳۹۱ - ۱۱:۰۲
پريرخ: گراني نرم‌افزار كتابخانه‌های ديجيتال،‌ استفاده از آن‌ها را محدود مي‌كند

دانشيار گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه فردوسي مشهد مي‌گويد گران بودن نرم‌افزار كتابخانه‌هاي ديجيتال بحث كتابخانه فقير و غني را به وجود آورده است و كتابخانه‌هايي كه اين نرم‌افزار را خريداري مي‌كنند به دليل گران بودن آن دسترسي افراد را به منابع محدود مي‌كنند.-

مهری پريرخ درباره ضرورت توسعه كتابخانه‌هاي ديجيتالي به خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، گفت: اگر ما سايت‌هايي مانند گوگل بوك و يا اي‌بوك را نداشتيم در بسياري از تحقيقات و آموزش‌هاي خود دچار مشكل مي‌شديم چون ما نمي‌توانیم كتاب‌هاي لاتين بخريم و اين كتاب‌ها گرانند.

دانشيار گروه كتابداري و اطلاع‌رساني دانشگاه فردوسي مشهد ادامه داد: با توجه به اين مشكلات، ضرورت تشكيل كتابخانه ديجيتال از مدت‌ها پیش احساس مي‌شد اما باید در نظر داشت که كتابخانه دیجیتال نبايد محلي باشد و تنها به كاربران خود خدمات دهد بلكه بايد در سطح ملي برای کتابخانه‌های دیجیتال قابليت دسترسي فراهم كند.

وی افزود: بايد به غير از تهيه محتوا به ظرف هم توجه كنيم و كتابداران بايد این ظرف را فراهم كنند. امكانات علمي و تكنيكي نرم‌افزارهاي كتابخانه ديجيتال بايد به‌گونه‌اي باشند كه بتوانند كاربر را راضي كنند.
 
پريرخ تاكيد كرد: نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال بايد استاندارد لازم را داشته باشد تا بتواند با ساير پايگاه‌هاي اطلاعاتي كتابخانه‌هاي ديگر تعامل برقرار كند و به آن‌ها متصل شود.

اين مدرس دانشگاه با بيان اين‌كه نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال بسيار گران است، افزود: اين موضوع موجب مي‌شود تا بحث ميان كتابخانه فقير و كتابخانه غني به وجود ‌آيد. وقتي يك كتابخانه 30 ميليون تومان پول مي‌دهد و اين نرم‌افزار را خريداري مي‌كند طبيعتا دسترسي به منابع را از طريق اين نرم‌افزار براي افراد محدود مي‌كند و به طور مثال تنها اعضاي اين كتابخانه مي‌توانند از خدمات اين نرم‌افزار استفاده كنند.

اين دانشيار گروه كتابداري و اطلاع‌رساني بر حمايت دولت از اين عرصه تاكيد كرد و گفت: با حمايت نهادهاي مسوول در اين زمينه بايد قيمت‌ها شكسته شود تا همه كتابخانه‌ها بتوانند به نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال مجهز شوند.

وي اضافه كرد: از سوي ديگر كتابخانه ملي ايران نيز بايد دسترسي به منابع خود را براي براي همه افراد در سطح كشور فراهم و از اين طريق به هم‌افزايي علمي كمك كند.

پريرخ در بخش ديگري از سخنانش با اشاره به اين‌كه در كشورمان كتابخانه دیجیتال استاندارد نداريم، افزود:‌ علي‌رغم تلاش‌هاي بسيار شركت‌ها براي مطلوب كرن نرم‌افزارها هنوز با استانداردهاي جهاني فاصله داريم. 

وي ادامه داد: هنوز در حوزه نمايه‌سازي منابع مشكل داريم تا بتوانيم اطلاعات را بازيابي كنيم. از سوي ديگر نرم‌افزارهاي «منبع باز» كه به صورت رايگان در كتابخانه ديجيتال از آن‌ها استفاده مي‌شوند مشكلات متعددي دارند و رسم‌الخط فارسي را به رسميت نمي‌شناسند.

اين مدرس كتابداري اضافه كرد: از سوي ديگر اگر شركت‌ها هم اين نرم‌افزارها را توليد كنند چون كار گروهي روي آن انجام نمي‌شود داراي مشكلات بسياري خواهند بود.
 
پريرخ در اين باره راهكارهايي را پيشنهاد داد و گفت: بايد گروهي از متخصصان مختلف اعم از متخصصان رايانه‌اي، كتابداران، متخصصان فناوري اطلاعات و حتي رفتارشناسان و روانشناسان ـ براي تحليل رفتار و نياز مخاطبان ـ با كمك هم نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال استاندارد را طراحي كنند.

وي تاكيد كرد: ما در اين حوزه حلقه‌هاي گمشده بسياري داريم و هر فردي فكر مي‌كند كه خودش بهترين تخصص را دارد و افراد كمتر هم‌زبان و همكار مي‌شوند.

عضو هيات علمي دانشگاه فردوسي مشهد با اشاره به اين‌كه در سطح ملي بايد نهادي وارد ميدان شود و اين حوزه را ساماندهي كند، افزود: بايد گروهي متخصص روي توليد نرم‌افزار كتابخانه ديجيتال كار كنند.
 
وي در بيان يكي ديگر از مشكلات اين حوزه گفت: از سوي ديگر، اين نرم‌افزارها بدون اين‌كه از سوي كاربر و كتابدار آزمایش شوند با قيمت‌هاي زياد به كتابخانه‌ها فروخته مي‌شوند در حالي‌كه شركت‌ها بايد در ابتدا پولي را به كتابخانه‌ها بدهند و نرم‌افزار خود را آزمایش كنند و بعد اين نرم‌افزار را وارد بازار كنند؛ متاسفانه اين موضوع در كشور ما معنا ندارد.
 
اين استاد كتابداري يادآور شد: بسياري از موسسات و كتابخانه‌ها تنها اسكن كردن منابع خود را كتابخانه ديجيتال مي‌دانند در حالي كه اين‌گونه نيست و اين كار تنها موجب مي‌شود پيوند بين اطلاعات متن و كاربر برقرار شود، اگرچه اين قدم خوب است، اما كافي نيست.

وي با بيان اين‌كه اگر اين‌گونه جزيره‌اي عمل كنيم موفق نمي‌شويم، اظهار كرد: اين بحث‌ها بايد در ميان جامعه غير كتابداران هم مطرح شود و در واقع بايد فراكتابداري شود و به سطح‌هاي مديريتي برسد. 

پريرخ در پايان گفت: مي‌توان ساماندهي چنين كارهايي را به مشاور اطلاع‌رساني رياست جمهوري سپرد. در گذشته چنين بخشي وجود داشت. به هر حال معتقدم كه بايد كار را به كاردان سپرد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها