به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) کتاب «لوگوهای مطبوعات دوره قاجار» نوشته «محسن احتشامی» عصر ديروز(10 خرداد) در نگارخانه استاد مرتضی ممیز خانه هنرمندان ایران رونمایی شد.
احتشامی درباره ویژگی‌های این کتاب گفت: چون من با مطبوعات کار می‌کردم و رشته اصلی‌ام تصویرگری است و گرایشی هم به کارهای تصویری دوره قاجار داشتم، انگیزه تالیف این کتاب برای من قوی‌تر شده بود. در 15 سال گذشته با ارتباطاتی که در کتابخانه مجلس داشتم به تدریج این لوگوها را جمع‌آوری و منابع اولیه کتاب را فراهم کردم.
وی ادامه داد: دو سال پیش قرار بود فرهنگستان هنر این کتاب را چاپ کند و قرارداد نشر هم بسته شد، اما با تغییرات صورت گرفته در این سازمان، این قرارداد فسخ شد. در طول این دو سال نیز باز هم روی این کتاب کار كردم و در نهایت این مجموعه گردآوری با تغييراتي مواجه شد.
احتشامی افزود: طراحی گرافیك از گذشته وجود داشته و پس از آن نیز چاپ و مطبوعات بوده است و از نظر تاریخی هم این فرایند طی شده و این سه همواره با یکدیگر همراه بوده‌اند و چنانچه شما اثری را طراحی کنید تا چاپ نکنید به نتیجه نمی‌رسید. در کتاب، به این سه بحث پرداخته‌ام.
وی با بیان این‌که همچنین درباره مفهوم‌شناسی نیز مطالبی در کتاب گفته شده است، افزود: مطالب بر اساس الفبایی دسته‌بندی شده‌اند. 500 نوع و 600 نمونه لوگوی مطبوعات در این کتاب آمده است. برخی تعجب می‌کنند که آیا در دوره قاجار این تعداد مطبوعات وجود داشته، که باید بگویم حتی بیشتر از این هم بوده است. ضمن این‌که در ویراست‌های بعدی هم امکان اضافه شدن این لوگوها وجود دارد؛ چون بسیاری از مطبوعات اسمشان در تاریخ مطبوعات وجود دارد ولی لوگویی از آن‌ها یافت نکردیم.
مولف کتاب «لوگوهای مطبوعات دوره قاجار» اضافه کرد: برخی از روزنامه‌ها در زمان‌های مختلف لوگوهای خود را تغییر داده‌اند که برخی از این لوگوها در کتاب منتشر شده است. بنابراین بخش عمده کتاب که بخش اصلی آن نیز هست این است که این لوگوها به لحاظ نشانه‌شناسی چگونه دسته‌بندی می‌شوند. در این کتاب لوگوهای نوشتاری، تصویری و یا لوگوهای تزئینی آورده شده است.
وی همچنين گفت: در پایان کتاب نیز سه نمایه آورده شده است. برخی ممکن است بگویند که کاش ترتیب لوگوها بر اساس موضوع و نوشتار و یا ساير مولفه‌ها بود؛ ولی روند الفبایی بهترین شیوه است و برای راهنمایی بهتر مخاطب این نمایه‌ها به کتاب اضافه شده است. این سه نمایه شامل الفبای نام مدیران، الفبای تاریخ مطبوعات و نام مطبوعات است.
احتشامی با تاکید بر این‌که مشابه این کتاب تا کنون وجود نداشته است، گفت: برای تالیف پایان‌نامه‌ها سعی شده روی این موضوع کار شود، اما دانشجویان به لوگوهای با کیفیت دسترسی نداشته و ندارند و مراکز کتابخانه‌ای و آرشیو ما نیز لوگوهای مطبوعاتی را به خوبی جمع‌آوری نمی‌کنند و حتی در دسترس قرار نمی‌دهند. این کتاب می‌تواند به این پژوهش‌ها کمک کند.
وی افزود: دسته‌بندی تاریخی لوگوهای مطبوعات در کتابخانه‌ها نیز برای این موضوع علمی نیست. البته برای گردآوری کتاب از منابعی چون کتاب‌های آقایان برزین، محیط طباطبایی و صدر هاشمی استفاده شده و این افراد روی تاریخ مطبوعات کار کردند. این افراد بر هزار نشریه در دوره قاجار تکیه دارند که ما بسیاری از این لوگوها را هنوز پیدا نکرده‌ایم.
احتشامی با اشاره به تکمیل این کتاب در ویراست‌های بعدی گفت: کتاب به لحاظ منابع تئوریک و نیز تصاویر موجود در آن منبع معتبری است و علاقه‌مندان می‌توانند روی این لوگوها و نشانه‌های موجود در آن کار کنند و مباحث اين كتاب مي‌تواند به عنوان منبع پژوهشی در رشته روزنامه‌نگاری و گرافیک استفاده شوند.
فرید قاسمی نیز با بیان این‌که حرف‌های خود را درباره این کتاب در مقدمه آن بیان کرده‌ام افزود: تاریخ مطبوعات ایران یک تاریخ محتوا محور است و کمتر به شکل پرداخته و نیازمند این هستیم که روی اجزا و شکل آن تک نگاری‌هایی داشته باشیم.
وی ادامه داد: اگر ما بخواهیم اجزای شکلی مطبوعات را فهرست کنیم در مرتبه اول با لوگو مواجه می‌شویم. من در مقدمه کتاب هم بیان کرده‌ام که لوگوها نام‌های مختلفی مانند نام‌واره مطبوعات، سر لوح، علامت و نماد داشته‌اند. در دوره قاجار نیز لوگو سه نام مختلف داشته است.
این پیشکسوت روزنامه‌نگای اضافه کرد: اگر از آغاز تا امروز تعداد نشریات مجوز گرفته را 15 هزار عنوان بدانیم، احتشامی 500 عنوان نشریه را از صد سال اول روزنامه‌نگاری ایران جمع‌آوری کرده است و به نظر من این کتاب سرآغاز بسیار خوبی برای استمرار کار است تا جرقه‌ای در ذهن هنزمندان زده شود و روی اجزای دیگر نشریات کار کنند.
وی تاکید کرد: البته کار احتشامی نیز تمام شده نیست و می‌تواند در مجلدات دیگری ادامه یابد. متاسفانه در این کشور نهادهای آرشیوی آن گونه که باید مجموعه لوگوها را گردآوری نکرده‌اند و کوشش یک فرد برای این کار بسیار مغتنم است.
قاسمی اظهار امیدواری کرد تا زمینه برای تالیف مجلدات دیگر این کتاب و نیز فعالیت‌های دیگر هنرمندان در این عرصه فراهم شود.
وی تاکید کرد: در این سه دهه اخیر مواد خام برای پژوهشگران فراهم شده و محققان می‌توانند از این مواد خام استفاده کنند.
در کنار رونمایی از این کتاب، نمایشگاه لوگوهای مطبوعات دوره قاجار شامل ۳۵ طرح از لوگوهای مطبوعاتی این برهه تاریخی که دارای جذابیت‌های تصویری و گرافیکی منحصر به‌فردی نيز هست، در نگارخانه مرتضی ممیز افتتاح شد.
این نمایشگاه از دهم تا سیزدهم خرداد ماه از ساعت ۱۴ تا ۲۱ در نگارخانه استاد مرتضی ممیز خانه هنرمندان ایران ـ خيابان سپهبد قرني ـ پذیرای هنرمندان، علاقه مندان به مطبوعات و عموم مردم خواهد بود.
کتاب «لوگوهای مطبوعات دوره قاجار» در ۲۱۶ و با همکاری «کوروش نوروزی» شده است.
پنجشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۱ - ۱۱:۳۵
نظر شما