شنبه ۲۴ تیر ۱۳۹۱ - ۱۳:۱۷
زين‌العابدينی: كتابخانه ملی متولی اجرای كتابخانه ديجيتال در ايران باشد

محسن حاجي زين‌العابديني، دكتراي رشته كتابداري و اطلاع‌رساني با تاكيد بر انجام فعاليت‌هاي پژوهشي درباره كتابخانه ديجيتال در ايران گفت: از نظر اجرايي به نظر مي‌آيد كه كتابخانه ملي مي‌تواند متولي باشد. اين سازمان به عنوان مهم‌ترين مرجع در اين حوزه بايد با راه‌اندازي يك واحد كتابخانه ديجيتال، در اين واحد به مسايل كتابخانه ديجيتالي در ايران رسيدگي كند.-

زين‌العابديني در تعریف کتابخانه دیجیتال به خبرگزاري كتاب ايران(ايبنا)، گفت: يكي از معناهاي كتابخانه ديجيتال اين است كه فرد بدون حضور فيزيكي بتواند تمام كارهاي خود را در كتابخانه انجام دهد. در واقع فرد با حضور در کتابخانه دیجیتال باید بتواند به تمام منابع اطلاعاتی موجود در کتابخانه دسترسی داشته باشد.

وي درباره استانداردهای لازم برای کتابخانه دیجیتال نیز عنوان کرد: يكي از استانداردهايي كه بايد در كتابخانه ديجيتال وجود داشته باشد اين است كه افراد بتوانند از منابع تمام متن استفاده كنند.

وي افزود: اگر مي‌خواهيم كه كاربران از كتابخانه ديجيتال رضايت كامل داشته باشند بايد شاخصه‌هاي استانداردي را براي آن تعيين كنيم. يكي از مواردي كه به تاسيس كتابخانه ديجيتال كمك مي‌كند، نرم‌افزار كتابخانه‌اي مناسب و استاندارد است كه بتواند سرويس‌هاي خوبي در اختيار مراجعه‌كنندگان قرار دهد.

حاجي زين‌العابديني تاكيد كرد: نرم‌افزارها حلقه واسط مهم بين مخاطب و منابع اطلاعاتي هستند و امكان دسترسي به منابع را براي مراجعه‌كنندگان فراهم مي‌كنند؛ به‌ويژه كه امروز كتابخانه‌ها به صورت قديمي آن و حضور فيزيكي مخاطب در آن‌ها معنا ندارد و مخاطبان از راه دور هم مي‌توانند به كتابخانه‌ها دسترسي يابند.

وي تاكيد كرد:‌ به همين دليل است كه گردآوري، پردازش و دسترسي مناسب از طريق نرم‌افزارها اهميت ويژه‌اي پيدا مي‌كند و مخاطب مي‌تواند به‌راحتي از طريق نرم‌افزار به اطلاعات خود دست پيدا كند.

اين مدرس دانشگاه با بيان اين‌كه ما در بحث كتابخانه‌هاي ديجيتالي نيز مانند نرم‌افزارها از نظر تئوريك جلوتريم، گفت: طرح‌ها، پايان‌نامه‌ها و كارهاي پژوهشي بسياري در اين حوزه انجام شده و مباني نظري ما درباره كتابخانه‌هاي ديجيتال بسيار قوي است اما در پياده‌سازي كتابخانه ديجيتالي با مشكل مواجهيم.
 
زين‌العابديني دراين‌باره توضيح داد: ما در كشور كتابخانه ديجيتال استاندارد نداريم چراكه در اين حوزه متولي مشخصي وجود ندارد كه روي اين موضوع تمركز كند و به مسايل آن بپردازد تا اين حوزه را با مديريت خود ارتقا دهد.

معاون تحقیق و توسعه مركز اطلاعات و مدارك علمي كشاورزي اضافه كرد: موسسات فعال در حوزه كتابداري بايد به اين مقوله توجه كنند؛ از نظر علمي و كلان انجمن كتابداري و اطلاع‌رساني ايران اين وظيفه را بر عهده دارد و از نظر اجرايي به نظر مي‌آيد كه كتابخانه ملي مي‌تواند متولي باشد.

وي افزود: كتابخانه ملي به عنوان مهم‌ترين مرجع در اين حوزه بايد با راه‌اندازي يك واحد كتابخانه ديجيتال در اين واحد به مسايل كتابخانه ديجيتالي در ايران رسيدگي كند. 

اين دكتراي رشته كتابداري و اطلاع‌رساني با اشاره به تشكيل يك گروه پژوهشي با همين موضوع در پژوهشگاه «ايران داك» گفت: در پژوهشگاه علوم و فناوري اطلاعات ايران(ايران داك) يك گروه پژوهشي از پاييز سال گذشته با عنوان «گروه پژوهشي كتابخانه ديجيتال» شكل گرفته است و متخصصان حوزه كتابداري و اطلاع‌رساني در آن فعال هستند و ابعاد مختلف اين موضوع را بررسي مي‌كنند.

حاجي‌زين‌العابديني اضافه كرد: اين گروه درباره اولويت‌هاي كاري، طرح‌هاي پژوهشي و مطالعاتي و گروه‌هاي همكار در اين حوزه كار مي‌كنند و طرح گرايش كتابخانه ديجيتال را در مقطع كارشناسي ارشد مطرح كرده‌اند.

وي گفت: در واقع اين گروه درصدد است با تعريف نقشه راه، با كار پژوهشي خلاءها را شناسايي كند و با اولويت‌بندي به آن‌ها بپردازد.

اين مدرس كتابداري با بيان اين‌كه كارهايي كه انجام شده خوب است اما كافي نيست، افزود: اقدامات عملي انجام شده درباره كتابخانه ديجيتال كه به صورت استاندارد باشد نداريم. به عبارت ديگر در پياده‌سازي مباحث فني و عملي مشكلاتي داريم.
 
وي يادآور شد: يك پايان‌نامه در سال  1388 درباره اين موضوع تهيه و در آن 14 شاخص براي كتابخانه ديجيتالي تعيين شد. معتقدم تنها بايد اين شاخص‌ها پياده‌سازي شود. 

اين كارشناس كتابداري در پايان سخنانش با انتقاد از نداشتن برنامه‌ريزي مدون در اين باره اظهار كرد: در اين حوزه، كارهاي پراكنده صورت گرفته و حركات خودجوشي انجام شده است؛ اين در حالي است كه در مناطق مختلف دنيا اين حركات اگرچه از نقاط مختلفي شروع شده اما يك برنامه‌ريزي مدون داشته است. به طور مثال كتابخانه كنگره آمريكا برنامه مدوني در اين عرصه انجام داده و امروز در پياده‌سازي كتابخانه ديجيتال يك الگو به‌شمار مي‌آيد.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها