به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) این نشست با حضور کیومرث ناصری، داور سیادت، عظیم اکبرزاده، علی‌اصغر علیزاده (مدیر انتشارات گپ) و کیومرث ناصری (مولف کتاب)، بعد از ظهر امروز، دوشنبه هشتم خرداد، از ساعت 14 در سرای اهل قلم برگزار شد.

در این نشست، تاکید منتقدان بیشتر بر عبارات و معادل‌ها و همچنین ساختار کتاب بود و انتقاداتی را درباره انتخاب واژگان و معادل‌ها بیان کردند که ناصری دلایل خود را برای انتخاب‌هایش توضیح داد.

عظیم اکبرزاده از محاسن کتاب سخن گفت و آن را اثری ارزشمند دانست. وی نوشتن کتاب را کاری دشوار معرفی کرد که باید با عشق همراه شود و افزود: به اعتقاد من افرادی مانند آقای ناصری باید به جوانان انگیزه دهند که به دنبال کار و تحقیق بروند.

وی از انگیزه نداشتن استادان برای نگارش کتاب گلایه کرد و افزود: از علم ثروتی عاید نمی‌شود و فقط ماندگاری و عزت برای افراد به دست می‌آید. با این حال، هر استاد دانشگاه حداقل در طول دوران فعالیت خود باید بکوشد اثری مفید از خود بر جای بگذارد.

داور سیادت، یکی دیگر از منتقدان این نشست،‌ از رعایت اصول فرهنگ‌نویسی و همچنین امانت‌داری ناصری تشکر کرد و ادامه داد: بهتر بود بر روی جلد کتاب مشخص می‌شد که این کتاب، بر اساس چه منبعی نوشته شده تا مخاطب مجبور نشود طبق آن‌چه در مقدمه آمده، به ترجمه این عنوان بپردازد و این‌گونه به نام منبع اصلی پی ببرد.

وی در ادامه با ذکر مثال‌هایی پیشنهادهایی برای هماهنگ‌سازی کتاب ارایه داد و انتقادهایی را مطرح کرد.

یونس کرامتی، انتقادهای خود را درباره مسایلی چون نحوه ارجاع، ساختار کتاب، اصول زیبایی‌شناسی آن و استفاده از حروف بزرگ در واژگان لاتین کتاب مطرح کرد و درباره عنوان این فرهنگ گفت: استفاده از کلمه «جامع»، این فکر را در ذهن مخاطب به وجود می‌آورد که منظور مولف یا مترجم این بوده که در گستره واژگان این رشته، اصطلاحی از قلم نیفتاده است. در حقیقت واژه جامع نشان نمی‌دهد که در این فرهنگ، برای هر واژه، علاوه بر آوردن معادل، توصیفاتی کامل هم آمده که مفهوم هر مدخل را به خوبی نشان می‌دهد. این موضوع سبب می‌شود در نگاه نخست نتوانیم به ارزش کتاب پی ببریم.

ناصری در توضیح کاربرد و مخاطبان این کتاب گفت: امید این بوده که از این اثر فقط برای یافتن معادل استفاده نشود و اثری آموزشی به دست مخاطبان برسد؛ مخاطبانی که متخصصان و دانشجویان این رشته هستند. 

 ناصری در ابتدا درباره سوابق کاری و پژوهشی خود توضیحاتی ارایه داد و درباره این کتاب و نوع نگارش آن گفت: معتقدم زبان وسیله‌ای است برای ارتباط انسان‌ها که باید روشن و گویا باشد. در نتیجه محدودیتی هم برای نگارش کتاب قایل نشدم.

وی افزود: در سال 1346 یعنی زمانی که در دانشگاه تهران رشته اپیدمیولوژی را می‌خواندم، جزوه‌ای به دستم رسید و به این فکر کردم که لازم است کتابی در این حوزه منتشر شود.

ناصری در ادامه از آثاری نام برد که پیش از این منتشر کرده و افزود:‌ «فرهنگ جامع همه‌گیرشناسی» نخستین اثر من نیست و می‌توان آن را تالیف و ترجمه دانست. سال‌های پیش کتابی به دستم رسید که آن را ترجمه کردم و کمی بعد جزوه دومی به دستم رسید که توضیحاتی به آن اضافه شده بود و آن‌ها را به صورت پانوشت به کتاب اضافه کردم. این کتاب در همان زمان از سوی انتشارات دانشگاه تهران به چاپ رسید.

وی مشکل اصلی انتشار فرهنگ‌نامه را معادل‌یابی برای واژگان دانست و گفت: متن علمی در کتاب‌های مختلف خارجی پیدا می‌شود و مولف ایرانی باید بکوشد بهترین واژگان را برای کلمات بیگانه بیابد.

ناصری درباره مشکلات فرهنگ‌نویسی گفت: چنین آثاری اغلب بدین گونه هستند که در چاپ‌های جدید، یک سری لغات از آن‌ها بیرون می‌آید و جایگزین‌هایی برای آن‌ها ذکر می‌شود که به اعتقاد من این کار درست نیست. در این کتاب تمامی معادل‌های موجود آورده شده که سیر تغییر واژگان را نشان می‌دهد.

وی مشاهده این روند را برای دانشجویان رشته‌های مختلف مناسب دانست و درباره محتوای این کتاب و مدخل‌های آن توضیح داد: در مجموع دو هزار و 120 واژه در این کتاب آورده شده که 180 کلمه در منابع اصلی نبوده و من آن‌ها را در این فرهنگ گنجاندم. همچنین واژه‌یابی و معادل‌‌سازی مولفان و مترجمان قبلی را در کنار هم و در یک جدول نشان دادم.

مولف و مترجم «فرهنگ جامع همه‌گیرشناسی» درباره لزوم ادامه پیدا کردن این پژوهش گفت: باید گروهی پیدا شود که از مجموع آثاری که در این زمینه چاپ شده‌اند یک فرهنگ جدید تالیف کند. چنین افرادی باید واژگانی را که بعد از یک مدت در بین اهالی این رشته مصطلح نشدند تغییر دهند و واژگانی جدید بیابند.

این استاد سابق اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: من اعتقاد ندارم که واژگانی که در این کتاب برای نخستین بار به کار رفته‌اند خیلی زود فراگیر می‌شوند و همه دانشجویان و استادان بدین‌گونه صحبت می‌کنند اما امیدوارم فراوانی استفاده از این کلمات، در 10 سال آینده بالا برود و همین واژگان مصطلح شوند.

وی از ضرورت بررسی استفاده از واژگان جدید در کشور سخن گفت و افزود: همواره باید میزان استفاده از واژگان جدید و قدیم را بررسی کنیم و می‌توانیم از فرانسوی‌ها که در این حوزه خوب کار کرده‌اند الگو بگیریم.

دکتر كيومرث ناصری استاد سابق اپیدمیولوژی دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران و عضو موسسه سلامت عمومی آمریکا و سازمان ثبت سرطان کالیفرنیا، تاکنون آثاری چون «اصول اپيدميولوژی»، «راهنمای آموزش برای تعليم بهداشت‌كاران» و «فرهنگ اپيدميولوژی» از وی در ایران منتشر شده‌اند.

کتاب «فرهنگ جامع همه‌گیرشناسی» در سال 90 در بخش علوم پزشکی برگزیده جایزه کتاب سال شد.

این نشست با حضور کیومرث ناصری، داور سیادت، عظیم اکبرزاده، علی‌اصغر علیزاده (مدیر انتشارات گپ) و کیومرث ناصری (مولف کتاب) از ساعت 14 امروز (دوشنبه هشتم خرداد) در سرای اهل قلم برگزار شد. 

این کتاب از سوی انتشارات گپ به بازار کتاب راه یافته که ناشر آثاری چون «اپیدمیولوژی گوردیس»،«کلیات بهداشت عمومی»، «راهنمای کنترل بیماری‌های واگیردار در انسان» است. تمامی این آثار جزو منابع رسمی و آموزشی وزارت بهداشت هستند.