داستانها، رخدادها و ماجراهايی كه عراق از زمان هجوم آمريكا و نيروهای همپيمان به اين كشور در مارس 2003 به خود ديده كم نيستند اما تعداد اندكی از اين رخدادها و رويارويیها با اشغالگران، در قالب داستان و رمان، مستند شدهاند كه «تاجران ذغال» از جمله آنان است.-
سمير الباشا برای رفع پيچيدگی و ابهام از داستانهايش كه در طول سالهای 2007 تا 2009 آنها را به رشته تحرير درآورده است و هم عنوان اصلی كتاب، به سخنی از ریيس جمهور سابق پاكستان «ضياء الحق» اشاره میكند كه گفته بود: كسی كه با آمريكا همكاری میكند، سرانجام كار، دستها و صورتش مانند تاجران ذغال سياه خواهد شد.
اين كتاب، داستانهايی را با مضامين و عناوين مختلف در بر میگيرد. به عنوان مثال اين داستاننويس، در داستان دوم خود عنوان مستقيمی را در قالب «نيروهای اشغالگر» انتخاب میكند. نويسنده در اين داستان تلاش میكند تا بدون اشاره به نام يا ويژگیهای شخصيتهای داستانیاش، گفتوگوهايی را كه بين عراقیها در دوره اشغال كشورشان جريان داشت بازگو كند. بدين ترتيب واژهها را جايگزين شخصيتهای اصلی میكند تا در نهايت تناقض شديد بين آنها در نحوه برخورد با وضعيت اشغال را نشان دهد.
در داستانی ديگر با عنوان «بُزدلی»، نويسنده با زبان مستقيم و صريح، از مقاومت عراقیها در برابر اشغال سخن میگويد و در اين جا از زبانی گزارشی و غير معمول در داستاننويسی استفاده میكند تا تصويری از سربازان اشغالگر آمريكايی را كه مورد هجوم نيروهای مقاومت عراقی قرار میگرفتند ترسيم كند. او مینويسند: «در هريك از عمليات نيروهای مقاومت، آمريكايیها دچار حالتی عصبی میشوند كه از ترسشان نشأت گرفته و به حد وحشت میرسد.»
داستان «تروريسم» يكی ديگر از داستانهای اين كتاب است كه در آن به شخصی میپردازد كه با نيروهای آمريكايی همكاری میكند و به فرمانده آنها بسيار نزديك است. همين شخص را، نيروهای آمريكايی زمانی كه به ماشين زرهی فرمانده نيروهای آمريكای نزديك میشود، به قتل میرسانند. نويسنده در اين داستان اشاره میكند تا زمانی كه آن شخص به ستون نيروهای آمريكايی نزديك میشود، يك «تروريست» است حتی اگر خارج از آن فضا، با آنها همكاری داشته باشد.
در صد و يك داستان كتاب «تاجران ذغال»، نويسنده سعی میكند تا زوايای زندگی تاريك عراقیها را در دوران اشغال به تصوير بكشد و از كشتار و ربودن و آشوب سخن بگويد.
بسيار دشوار است تا به تك تك داستانهای اين كتاب و يا حتی بيشتر داستانهای آن نگاهی بيندازيم؛ داستانهایی كه اوضاع عراق را در شرايط اشغال آن توسط نيروهای اشغالگر عراقی و همپيمانان آن به تصوير میكشند، اما سمير الباشا سعی دارد تا بيشتر رويدادهايی را كه همچون توفان بر عراق و عراقیها وزيدند و زندگیشان را تحت تأثير قرار دادند، از نظر بگذراند.
از انگيزههای نگارش اين كتاب بر ضد اشغالگری آمريكا و ايستادگی در كنار نيروهای مقاومت عراقی، سمير الباشا در جملاتی مینويسد: «ترجيح دادم تا زمانی كه با اسلحه در برابر اشغالگران مقاومت نمیكنم، با نوشتار مقاومت كنم و اين مسووليت نويسندهای است كه كشورش در اشغال به سر میبرد.
داستان نويس و منتقد ادبي عراقی، دكتر فرج ياسين، در مقدمهای كه بر اين كتاب نوشته آن را حضوری مهم در صحنه ادبی عراق، نه فقط در اين دوره، بلكه برای آيندهای بدون مرز میداند.
سمير الباشا، داستاننويس، شاعر و نمايشنامه نويس عراقی در حوزه نقد ادبی هم فعال است.
نظر شما